Karbon-14

Karbon-14, ¹⁴C, atau radiokarbon, adalah isotop radioaktif dari karbon dengan nukleus atom yang mengandungi 6 proton dan 8 neutron. Kewujudannya dalam bahan-bahan organik merupakan asas kepada kaedah pentarikhan radiokarbon yang dipelopori oleh Willard Libby dan rakan-rakannya pada tahun 1949 untuk tujuan pentarikhan sampel arkeologi, geologi dan hidrogeologi. Isotop ini ditemui pada 27 Februari 1940 oleh Martin Alvin dan Sam Ruben di Makmal Radiasi Universiti California di Berkeley, California. Kewujudannya telah disarankan oleh Franz Kurie pada tahun 1934.

Terdapat tiga isotop karbon yang wujud secara semulajadinya di Bumi: 99% daripada karbon ini ialah karbon-12, 1% daripadanya karbon-13, dan karbon-14 yang wujud dalam jumlah yang surih, yakni menghasilkan sekitar 1 atau 1.5 atom setiap 10¹² atom karbon atmosfera. Kedua-dua isotop karbon-12 dan karbon-13 bersifat stabil manakala separuh hayat karbon-14 diukur selama 5,730±40 tahun.^[2] Karbon-14 akan hilang lenyap ke dalam nitrogen-14 melalui pereputan beta.^[3] Satu gram karbon yang mengandungi 1 atom karbon-14 per 10¹² atom akan melepaskan ~0.2^[4] arah beta sesaat. Sumber nuklear primer karbon-14 di bumi ialah tindakan sinaran kosmik terhadap nitrogen atmosfera —secara umumnya berpunca daripada pengujian nuklear secara terbuka antara tahun 1955 dan 1980 — maka isotop ini merupakan nuklid kosmogenik.