Ghasem Solejmani

Młodość

Urodził się w ubogiej rodzinie chłopskiej we wschodnim Iranie^[2]. Gdy był dzieckiem, jego ojciec zaciągnął kredyt na zakup ziemi w ramach białej rewolucji i nie był w stanie go spłacać. Aby pomóc rodzinie, Solejmani w wieku trzynastu lat opuścił dom i podjął pracę na budowie. Ukończył szkołę średnią, a następnie pracował w wydziale wodnym w urzędzie miasta w Kermanie. Po rewolucji islamskiej w Iranie w 1979 wstąpił do Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej^[2]. Najprawdopodobniej nie ukończył szkoły wojskowej, a jedynie przeszedł 45-dniowe szkolenie^[2].

Służba wojskowa

Krótko po wstąpieniu do korpusu brał udział w tłumieniu powstania Kurdów w północnym Iranie^[2]. Następnie walczył w wojnie iracko-irańskiej, podczas której wyróżnił się odwagą^[2]. Mimo braku wykształcenia i doświadczenia wojskowego powierzono mu dowodzenie brygadą^[3], zaś najpóźniej w 1987 był już dowódcą^[2] 41 dywizji Sar Allah^[4]. Brał udział w oblężeniu Basry (operacja Karbala 5)^[5] i w organizacji oddziałów partyzanckich na tyłach wojsk irackich^[4]. Nawiązał wówczas kontakty z przywódcami irackich Kurdów oraz z Organizacją Badr, zbrojną formacją przy emigracyjnej irackiej Najwyższej Radzie Rewolucji Islamskiej w Iraku^[4]. W 1991, gdy w Iraku wybuchło powstanie szyickie, Organizacja Badr wsparła walczących szyitów; prowadzone przez nią operacje planował m.in. Solejmani^[4]; Iran oficjalnie nie zaangażował się w pomoc powstańcom^[6].

Po stłumieniu powstania w Iraku na czele swojej dywizji zwalczał gangi przemytników narkotyków działające na wschodniej granicy Iranu, w Kermanie, Chorasanie oraz Sistanie i Beludżystanie^[4]. Prawdopodobnie dowodził kilkusetosobowym oddziałem irańskim walczącym po stronie Bośniaków podczas wojny w Bośni^[3].

Dowódca sił Ghods

W 1997^[7] Ghasem Solejmani został mianowany dowódcą sił Ghods. Znacząco rozbudował jej siły (łącznie brygada liczy od 10 do 20 tys. członków; w początkowej fazie istnienia tylko 2–5 tys.^[8]). Jako dowódca tejże formacji organizował zamachy w Tajlandii, Nowym Delhi, Lagos i Nairobi, zaś w 2011 bez powodzenia próbował zorganizować zamach na ambasadora Arabii Saudyjskiej w Stanach Zjednoczonych Adila al-Dżubajra. Zacieśnił związki jednostki z Hezbollahem i jego dowódcą Hasanem Nasr Allahem; żołnierze brygady skierowani przez Solejmaniego pomagali w szkoleniu bojowników Hezbollahu i planowaniu jego działań partyzanckich^[2]. Dowodzona przez Solejmaniego formacja nawiązała również podobne kontakty z Hamasem^[2]. Organizował działania sabotażowe i ataki na żołnierzy amerykańskich w Iraku po obaleniu rządów Saddama Husajna w 2003; dokonywali ich bezpośrednio żołnierze Ghods oraz wspierana przez nich organizacja Badr^[2]. Solejmani utrzymywał również kontakty z czołowymi irackimi politykami szyickimi^[2]. Za sprawą zaangażowania wojskowego sił Ghods i jej dowódcy Iran zyskał znaczne wpływy w Iraku^[9]. Solejmani odegrał decydującą rolę w procesie, który doprowadził do mianowania Nuriego al-Malikiego na premiera Iraku w 2006^[2].

W 1999, podczas antyrządowych protestów studenckich w Iranie, był jednym z sygnatariuszy listu dwudziestu czołowych oficerów Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej^[10] domagających się pacyfikacji protestów. W przeciwnym razie wojsko groziło przeprowadzeniem zamachu stanu i odsunięciem prezydenta Mohammada Chatamiego. Protesty zostały stłumione^[2].

Po wybuchu wojny domowej w Syrii udał się do Damaszku, by wspierać osłabiony rząd Baszszara al-Asada. Przejął faktyczne dowodzenie nad siłami syryjskimi oraz sprowadzonym przez niego na pomoc oddziałami Hezbollahu i milicji szyickich^[3]. Według źródeł amerykańskich Iran udzielił Syrii wsparcia materialnego i wojskowego na masową skalę, do Damaszku przybyła również liczna grupa oficerów sił Ghods, którzy zaczęli prowadzić działania wojenne w całej Syrii^[2]. Solejmani dowodził wspólną operacją wojsk rządowych i Hezbollahu między kwietniem a czerwcem 2013, zakończoną odbiciem z rąk Wolnej Armii Syrii miejscowości Al-Kusajr^[2].

Dowodził obroną Bagdadu przed wojskami Państwa Islamskiego w czerwcu 2014^[11][12]. Jesienią tego samego roku brał udział w walkach z Państwem Islamskim w Kurdystanie irackim (prowincja Dijala)^[12]. W marcu 2015 dowodził wojskami irackimi i milicjami szyickimi podczas operacji zakończonej odbiciem Tikritu z rąk Państwa Islamskiego^[11][13]. We wrześniu 2015 brał udział w walkach o Amirli przeciwko Państwu Islamskiemu^[14], następnie w październiku 2015 dowodził ofensywą, po której wyzwolona została baza lotnicza w Kuwajris Szarki^[15]. Brał udział w planowaniu rosyjskiej interwencji w syryjskiej wojnie domowej^[16]. W końcu listopada tego samego roku został lekko ranny podczas walk w rejonie Aleppo w Syrii. Następnie kierował operacją, w której bojownicy Hezbollahu i żołnierze syryjscy uratowali rosyjskiego pilota z zestrzelonego przez Turcję 24 listopada 2015 rosyjskiego bombowca Su-24^[17]. Na początku 2016, dowodząc wszystkimi szyickimi milicjami w Syrii, nadzorował operacje sił wspierających Baszszara al-Asada w kolejnej fazie walk o Aleppo^[18]. W maju i czerwcu tego samego roku był jednym z doradców irańskich wspierających wojsko irackie podczas planowania i prowadzenia operacji odbicia Al-Falludży z rąk Państwa Islamskiego^[19][20]. W sierpniu media arabskie informowały o jego udziale w planowaniu operacji odbicia z rąk ISIS Mosulu^[21], a następnie, w październiku, w samej bitwie o Mosul^[22].

We wrześniu 2017 bezskutecznie starał się przekonać przywódców Kurdów irackich do odwołania referendum w sprawie niepodległości Kurdystanu. Gdy głosowanie odbyło się i zakończyło wynikiem za niepodległością, rząd iracki zdecydował o skierowaniu wojsk do Kirkuku. Solejmani brał udział w przygotowywaniu planu operacji, a kierowane przez niego Siły Mobilizacji Ludowej wzięły w niej czynny udział^[23].

Amerykański Departament Skarbu obłożył Solejmaniego sankcjami za udział we wspieraniu rządów Baszszara al-Asada oraz za wspieranie terroryzmu^[2].

Najwyższy Przywódca Iranu ajatollah Ali Chamenei wielokrotnie nazywał go publicznie „żywym męczennikiem rewolucji”^[3].

Był żonaty, miał trzy córki i dwóch synów. Mieszkał w Teheranie^[2].

Śmierć

Sulejmani zginął 3 stycznia 2020 wskutek amerykańskiego ataku z powietrza na lotnisku w Bagdadzie^[1]. Atak miał miejsce podczas narastającego politycznego napięcia między USA a Iranem oraz protestów społecznych w Iraku. Wraz z irańskim generałem zginęło 8 innych osób, w tym Abu Mahdi al-Muhandis, reprezentujący szyickie Siły Mobilizacji Ludowej.

Działania USA zostały skrytykowane przez władze Syrii^[24], Iraku^[25] i Rosji^[26], a także przez Hezbollah^[27]. Poparcie dla USA ogłosił natomiast Izrael, gdzie jednocześnie ogłoszono alarm z obawy przed możliwym odwetem^[28]. NATO ogłosiło zaś, że będzie „śledzić sytuację”^[28].

Po jego śmierci, także Muhandisa, została ogłoszona trzydniowa żałoba narodowa w Iranie^[29] i Iraku^[30]. 5 stycznia 2020 rozpoczęły się uroczystości żałobne generała w mieście Ahwaz^[31][32]. 8 stycznia 2020 został pochowany w rodzinnym mieście Kerman^[33].

W czerwcu 2020 r. Islamska Republika Iranu poinformowała o skazaniu na śmierć Mahmuda Musawiego Madżda, uznanego za winnego szpiegostwa na rzecz Mosadu i CIA i przekazania informacji umożliwiających przeprowadzenie zamachu na Ghasema Solejmaniego^[34][35][36].

• Order Zwycięstwa I klasy^[37]
• Order Zwycięstwa II klasy
• Order Zwycięstwa III klasy
• Order Zulfaghara – w 2019 roku odznaczony z rąk Chameneiego^[38]