Hidrazin
Hidrazin (diazan) neorgansko jedinjenje je sa formulom N2H4. On je bezbojna zapaljiva tečnost sa mirisom sličnom amonijaku. Hidrazin je veoma toksičan i veoma je nestabilan, osim ako se njime rukuje u rastvoru. Godine 2002. je proizvedeno oko 260.000 tona.[12] Hidrazin se uglavnom koristi kao agens za formiranje pene u pripremi polimernih pena, a nalazi i znatnu primenu kao prekurzor za polimerizacione katalizatore i lekove. Osim toga, hidrazin se koristi u raznim raketnim gorivima i za pripremu gasnih prekurzora koji se koriste u vazdušnim jastucima. Hidrazin se koristi u nuklearnim i konvencionalnim elkctričnim centralama u sistemima vodene pare kao sakupljač kiseonika, kojim se kontrolišu koncentracije rastvorenog kiseonika radi redukovanja korozije.
| Hidrazin | |||
|---|---|---|---|
 |  | ||
 |  | ||
 | |||
| Naziv po klasifikaciji | Hidrazin[1] | ||
| Drugi nazivi | Diamin[2] Diazan[1] | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 302-01-2  | ||
| PubChem[3][4] | 9321 | ||
| ChemSpider[5] | 8960 | ||
| UNII | 27RFH0GB4R | ||
| EINECS broj | |||
| UN broj | 2029 | ||
| KEGG[6] | |||
| MeSH | |||
| ChEBI | 15571 | ||
| ChEMBL[7] | CHEMBL1237174 | ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | MU7175000 | ||
| Bajlštajn | 878137 | ||
| Gmelin Referenca | 190 | ||
| 3DMet | B00770 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | N2H4 | ||
| Molarna masa | 32,0452 g mol−1 | ||
| Agregatno stanje | Bezbojna tečnost | ||
| Gustina | 1,021 g cm−3 | ||
| Tačka topljenja | 2 °C, 275 K, 35 °F | ||
| Tačka ključanja | 114 °C, 387 K, 237 °F | ||
| log P | 0,67 | ||
| Napon pare | 1 kP (na 30,7 °C) | ||
| pKa | 8,10[8] | ||
| Baznost (pKb) | 5,90 | ||
| Indeks prelamanja (nD) | 1,46044 (na 22 °C) | ||
| Viskoznost | 0,876 cP | ||
| Struktura | |||
| Oblik molekula (orbitale i hibridizacija) | Trougano piramidalni na N | ||
| Dipolni moment | 1,85 D[9] | ||
| Termohemija | |||
| Standardna entalpija stvaranja jedinjenja ΔfH | 50,63 kJ mol−1 | ||
| Standardna molarna entropija S | 121,52 J K−1 mol−1 | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | ICSC 0281 | ||
| EU-klasifikacija |  T  N [10] | ||
| EU-indeks | 007-008-00-3 | ||
| NFPA 704 |  4 4 3 | ||
| R-oznake | R45, R10, R23/24/25, R34, R43, R50/53 | ||
| S-oznake | S53, S45, S60, S61 | ||
| Tačka paljenja | 52 °C | ||
| Tačka spontanog paljenja | 24–270 °C | ||
| Eksplozivni limiti | 1.8–99.99% | ||
| LD50 | 59–60 mg/kg (oralno u pacovima, miševima)[11] | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Srodna jedinjenja | Amonijak | ||
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Molekulska struktura i osobine
Hidrazin formira monohidrat koji ima veću gustinu (1,032 g/cm3) od anhidratnog materijala.
Hidrazin se može formirati iz dva molekula amonijaka uklanjanjem jednog vodonika po molekulu. Svaka H2N-N podjedinica je piramidalnog oblika. N-N rastojanje je 1,45 Å (145 pm), i molekul poprima gauche konformaciju.[13] Rotaciona barijera dva puta veća od etana. Ova strukturna svojstva su slična gasovitom vodonik peroksidu, koji poprima zakrivljenu antiklinalnu konformaciju, i takođe ima jaku rotacionu barijeru.
Hidrazin ima bazna (alkalna) hemijska svojstva, slična amonijaku:
- N2H4 + H2O → [N2H5]+ + OH−
sa vrednostima:[14]
- Kb = 1,3 x 10−6
- pKa = 8,1
(za amonijak Kb = 1,78 x 10−5)
Hidrazin se teško deprotonuje:[15]
- [N2H5]+ + H2O → [N2H6]2+ + OH− Kb = 8.4 x 10−16
Toplota sagorevanja hidrazina u kiseoniku (vazduhu) je 194,1 x 105 J/kg (9345 BTU/lb).[16]
Reference
Literatura
- Martel, B.; Cassidy, K. (2004). Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook. Butterworth–Heinemann. str. 361. ISBN 1-903996-65-1.
