Avrupa Altın Ayakkabı, UEFA üyesi ülkelerin birinci seviye ulusal futbol liglerinde sezon içinde attığı golün, lige ait katsayıyla çarpılmasıyla oluşturulan puan sistemine göre en çok puan toplayan futbolculara verilen ödüldür. Ödül, krampon şeklinde bir heykeldir. İlk kez 1967-68 sezonu sonrasında Fransız L'Équipe dergisi tarafından verilmeye başlanan ödüle 1990-91 sezonundan sonra ara verilmiş, 1996-97 sezonundan itibaren ise European Sports Media tarafından dağıtılmaya başlanmıştır.
1968-1991 yılları arasında ödül, UEFA üyesi ülkelerin birinci seviye ulusal liglerinde en çok gol atan futbolcuya verilmekteydi. 1968'deki ilk ödülü, Benfica formasıyla ligde 42 gol atan Eusébio kazandı. 1990-91 sezonu sonrasında Kıbrıs Futbol Federasyonu, liglerinde bir futbolcunun 40 gol attığını iddia ederek (liglerinin gol krallığını 19 golle iki futbolcu paylaşmasına rağmen) 34 golle ödülü kazanan Darko Pançev'in kazanmasına itiraz etti. Bu olayın ardından L'Équipe, ödülü vermemeye karar verdi.[1] 1996-97 sezonundan itibaren European Sports Media, kolay liglerle zor ligleri birbirinden ayıracak bir puanlama sistemiyle ödülü vermeye başladı. Bu puanlamada her ligden en başarılı takımların katıldığı UEFA kupalarındaki geçmiş beş sezona bakılarak oluşturulan UEFA katsayılarına göre belirlenen lig sıralaması esas alınmaktaydı. Bu sıralamada en üstte yer alan beş ligde atılan gol sayısı 2 ile, 6 ila 21. sıra arasında yer alan liglerde atılan gol sayısı 1,5 ile, diğer liglerde atılan gol sayısı ise 1 ile çarpılmaktaydı.[2] Yeni sistem sonrasında günümüze dek iki futbolcu, Scottish Premier League'den Henrik Larsson (2000-01) ve Primeira Liga'dan Mário Jardel (1998-99, 2001-02), en iyi beş ligde yer almayıp bu ödülü kazandı.
1991'e olan kadar süreçte Eusébio (1967-68, 1972-73), Gerd Müller (1969-70, 1971-72), Dudu Georgescu (1974-75, 1976-77) ve Fernando Gomes (1982-83, 1984-85) bu dönemde birden çok kez ödül kazanan isimler olmuştu.[3] 1996-97 sezonuyla başlayan sistemde ise altı kez ile Lionel Messi (2009-10, 2011-12, 2012-13, 2016-17, 2017-18, 2018-19), ödülü en çok kazanan oyuncu konumundadır. Cristiano Ronaldo (2007-08, 2010-11, 2013-14, 2014-15), Mário Jardel (1998-99, 2001-02), Thierry Henry (2003-04, 2004-05), Diego Forlán (2004-05, 2008-09) ve Luis Suárez (2013-14, 2015-16) ise ödülü birden fazla kez kazanan isimlerdi. Messi ayrıca, ödülü üç sezon art arda kazanan tek isim konumundadır. 1989-90'da otuz sekizer gol atan Hristo Stoiçkov ile Hugo Sánchez, 2004-05'te yirmi beşer gol atan Thierry Henry ile Diego Forlán ve 2013-14'te otuz birer gol atan Luis Suárez ve Cristiano Ronaldo o sezonun ödülünü paylaştı.
Kulüpler açısından, üç futbolcusu toplamda sekiz kez ödül kazanan Barcelona, bu alanda en başarılı kulüp konumundadır. Liglere göre ise on beş kez ödül kazanan ismi çıkartan La Liga en başarılı ligdir. 3 farklı oyuncu ile 8 kez ödülü kazanan Portekizli futbolcular, milletlere göre kazanılan ödüller sıralamasında ilk sırada yer almaktadır.
Lionel Messi (6 kez).jpg)
.jpg)
