9 апрель

Халыкара

Милли

• АКШ:
  • Аппотомакс көне (ингл. Appomattox Day), АКШ ватандашлар сугышы заманындагы Аппоматокс бәрелеше көне (en) (1865 елдан бирле).
  • Уинстон Черчилль көне (ингл. Winston Churchill Day), 1963 елда беренче АКШ ихтирамлы ватандашы (en) буларак кабул ителә.
• Боливия — Конституция көне.
• Грузия — Милли бердәмлек көне (гөрҗ. ეროვნული ერთიანობის დღე, ингл. Day of National Unity).
• Дания — Оккупация көне (дан. Danmarks besættelse, ингл. Occupation of Denmark).

Икенче Бөтендөнья сугышы 1940 елда илнең / Өченче рейх хәрби көчләре тарафыннан оккупацияләнүе (da) искә алына.

• Канада — Вими Ридж көне (ингл. Vimy Ridge Day).

1917 елда Беренче бөтендөнья сугышы дәвамында Франциянең Па-дэ-Кале регионындагы Вими торак пункты тирәсендәге бәрелеше (en) истәлеге, рәсми ял көне түгел.

• Тунис — Корбан булганнарны искә алу көне (гарәп. عيد الشهداء‎, фр. Journée des Martyrs).

1938 елда Француз колониаль империясе хәрби көчләре тарафыннан җирле халыкның демонстрациясенең изелүе (fr) искә алына, рәсми ял көне.

• Филипин — Гайрәт көне (тагал. Araw ng Kagitingan, ингл. Bataan Day).

Икенче Бөтендөнья сугышы дәвамында Батаан (en) провинциясенең / Япон империясе гаскәрләре кулына төшүен искә алу.

• Финляндия — фин теле көне (фин. Mikael Agricolan päivä).

Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре

• Бөтендөнья Конкани теле көне (ингл. World Konkani Day, Viswa Konknni Dis).

Һиндстанның Гоа штатында рәсми бәйрәм. Тел исеменең башка төрле имләларда язылышы - Konknni, ಕೊಂಕಣಿ, കൊങ്കണി.

• Бразилия:^[1]
  • Бразилия гәҗите көне (порт. Aniversário do Jornal do Brasil).
  • Китапханәләр көне (порт. Dia da Biblioteca).
  • Милли тимер көне (порт. Dia Nacional do Aço).
  • Рио-де-Жанейро штаты көне (порт. Aniversário do estado do Rio de Janeiro).
  • Пиауи штаты — Алагоинья-ду-Пиауи муниципалитеты көне (порт. Aniversário da cidade de Alagoinha do Piauí).
  • Сан-Паулу штаты — Коншал муниципалитеты көне (порт. Aniversário da cidade de Conchal).
  • Сан-Паулу штаты — Кубатан муниципалитеты көне (порт. Aniversário da cidade de Cubatão).
  • Сан-Паулу штаты — Можи-Гуасу муниципалитеты көне (порт. Aniversário da cidade de Mogi Guaçu).
  • Сан-Паулу штаты — Пирапозинью муниципалитеты көне (порт. Aniversário da cidade de Pirapozinho).

Киң вакытлы халыкара чаралар

• 1667 — Француз колониаль империясе башкаласы Парижда дөньяның беренче публик сәнгать җимешләре күргәзмәсе узган.
• 1866 — АКШның ватандашлары турында кануны индеецлардан тыш илнең барлык халкына тигез хокуклар бирә.
• 1940 — / Өченче рейх үз гаскәрләрен Норвегия һәм Даниягә кертә.
• 1989 — ССРБ гаскәрләре Тбилиси шәһәрендәге митингны куа, 16 кеше вафат.

Шулай ук карагыз: Төркем:9 апрель көнне туганнар

• 1336 — Тамерлан, мәшһүр дөнья яулаучысы.
• 1784 — Рафаэль дель Риего,
• 1833 — Нил Попов,
• 1868 — Николай Собольщиков-Самарин,
• 1870 — Владимир Карпов,
• 1883 — Гомәр Терегулов, сәясәтче, Милли Идарә әгъзасы.
• 1888 — Григорий Ардаров,
• 1897 — Залман Малкин,
• 1898 — Давид Эпштейн,
• 1899 — Лев Литвинов,
• 1900 — Баһадур Эдулҗи Кападиа,
• 1917 — Алексей Леонтьев,
• 1921 — Матрена Шинкова,
• 1921 — Хәниф Фәйзуллин, Бөек Ватан сугышы чорында Кызыл Гаскәр укчылар ротасы командиры, Советлар Берлеге каһарманы.
• 1925 — Алексей Трошин,
• 1925 — Эрнст Неизвестный,
• 1928 — Александр Барабанов,
• 1936 — Галим Дәүләтов, башкорт шагыйре, тәрҗемәчесе.
• 1938 — Виктор Черномырдин, СССР һәм Россия дәүләт эшлеклесе, Россия Министрлар Кабинеты рәисе (1992—1993), Россия хөкүмәте рәисе (1993—1998), Россия президенты киңәшчесе (2009—2010).
• 1940 — Валентина Сорокина,
• 1949 — Борис Иванов,
• 1961 — Азат Ягъфәров,
• 1961 — Тамара Беручашвили,
• 1967 — Айрат Арсланов, Галиәсгар Камал театры актеры.
• 1974 — Кримади Моника,
• 1985 — Кристиан Нобоа,
• 1988 — Никита Давыдов,
• 1993 — Владислав Евстафьев,
• 1998 — Ләйсән Большова, Габдулла Кариев исемендәге Казан Татар дәүләт яшь тамашачы театры артисты (2018 елдан), «Тантана» премиясе лауреаты (2019).

Шулай ук карагыз: Төркем:9 апрель көнне вафатлар

• 1626 — Фрэнсис Бэкон, инглиз фәлсәфәчесе, тарихчы, сәясәт эшлеклесе.
• 1804 — Жак Неккер,
• 1882 — Данте Габриел Россетти (Dante Gabriel Rossetti), инглиз рәссамы һәм шагыйре.
• 1886 — Андрей Ракович,
• 1912 — Иоасаф,
• 1923 — Исисин,
• 1937 — Константин Олешкевич,
• 1945 — Петр Иванов,
• 1955 — Алексей Абрикосов,
• 1959 — Фрәңк Ллойд Райт, архитектор.
• 1961 — Әхмәт Зогу, Албания короле (1928-1939).
• 1972 — Җеймс Фрәнсис Бөрнс,
• 1972 — Юзеф Твардҗицки,
• 1973 — Алексей Изюмов,
• 1987 — Мәсгуть Латыйпов, композитор.
• 1987 — Мөдәрис Мостафин,
• 1990 — Маргарита Рудомино,
• 1993 — Нина Зобова,
• 1998 — Михаил Греку,
• 2002 — Александр Галкин,
• 2012 — Нәүфәл Ризванов,
• 2013 — Еркегали Рәхмәдиев, казакъ композиторы.
• 2015 — Рогволд Суховерко,
• 2020 — Зоя Семендуева,