28 март

Халыкара

Милли

Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре

• Азәрбайҗан — Милли иминлек оешмаларының хезмәткәрләре көне (рус. День сотрудников органов национальной безопасности Азербайджана, әзери. Milli təhlükəsizlik orqanları əməkdaşlarının peşə bayramları günü).^[1]
• Бразилия:
  • Редакторлар һәм корректорлар көне (порт. Dia do Revisor) һәм китапларны һәм журналларны сүрәтләгән рәссамнары көне (порт. Dia do Diagramador).^[2][3]
  • Сан-Паулу штаты — Эмбу-Гуасу шәһәренең көне^[4].
• Кытай / Тибет автоном районы (ингл.) — Колларны азат итү көне (кыт. 西藏百万农奴解放纪念日).
• Испания / Галисия автоном җәмгыяте / Понтеведра (провинция) — Виго шәһәрен азат итү көне (исп. Día de la Reconquista de Vigo).

1809 елгы Француз колониаль империясенең Наполеон Бонапарт чоры гаскәрләренә каршы баш күтәрү, Испан империясенең ябырылуы юкка чыгару хәрәкәтен башлый.^[5].

• Россия Федерациясе / Кабарда-Балкария Республикасы — Балкар халкының яңарышы һәм балкар дәүләтчелеге торгызылуы көне (рус. День возрождения балкарского народа и восстановления балкарской государственности).

/ ССРБда 1944 елның 8 март көнендә башланган балкар халкының депортациясе^[6] (ru, / Казах (ru) һәм / Кыргыз ССР (ru) җирләренә) канунсыз һәм хаталы гамәл булуы ачыклангач, 1957 елның 28 мартында / Кабарда АССР Югары Шурасы Президиумы тарафыннан балкар халкының исемен аклау һәм республика исеменә кире кайтару турында рәсми акт кабул ителә.^[7]

• Словакия, Чехия — Укытучылар көне (словак. Deň učiteľov, чех. Den učitelů).

1592 елда Ян Амос Коменский (cs) туган көне.

• Япония чәй эчү мөрәсиме мәктәпләре (en) — Сэн-но Рикюны искә алу көне.^[8][9].

• 1776 — Мәскәүнең Зур театрына нигез салына.
• 1940 — Америка галимнәре уран – плутоний-239ның яңа изотопын ачу турында игълан иттеләр.

Шулай ук карагыз: Төркем:28 март көнне туганнар

• 1483 — Рафаэль Санти, итальян рәссамы.
• 1737 — Франческо Дзанетти (Francesco Zanetti), итальян композиторы, капельмейстер.
• 1824 — Алексей Боголюбов,
• 1866 — Евгений Барсуков,
• 1868 — Максим Горький, рус, совет язучысы.
• 1881 — Иван Козьминых,
• 1882 — Алексей Юхтанов,
• 1892 — Корней Эймаңс,
• 1895 — Кристиан Һертер,
• 1898 — Давид Эпштейн,
• 1901 — Марта Швед принцессасы,
• 1903 — Арсений Караваев,
• 1911 — Александр Яншин,
• 1912 — Марина Раскова,
• 1914 — Эдмунд Маски,
• 1915 — Иван Журин,
• 1915 — Николай Дедушкин,
• 1919 — Василий Перчаткин,
• 1925 — Иннокентий Смоктуновский,
• 1928 — Алексей Насакин,
• 1930 — Җером Айзек Фридман,
• 1931 — Вайно Вәльяс,
• 1931 — Роберт Авакян,
• 1936 — Марио Варгас Льоса,
• 1939 — Әскәр Кайбышев, татар галиме.
• 1942 — Иван Казанков,
• 1942 — Мидхәт Әбделмәнов, татар шагыйре.
• 1947 — Алмас Имаев,
• 1947 — Рәшит Вәгыйзев, ТР кеше хокуклары буенча вәкаләтле вәкиле (2000-2010).
• 1947 — Фәридә Гайнуллина,
• 1949 — Виталий Константинов, классик көрәш буенча Олимпия чемпионы (1976).
• 1949 — Фәрвәз Мөхәммәтшин,
• 1955 — Павел Чебану,
• 1955 — Розалия Солтангәрәева,
• 1956 — Гиоргий Куприянов, төзүче, дәүләт эшлеклесе.
• 1960 — Фирүзә Җамалетдинова, татар язучысы, журналист.
• 1963 — Сәгыйрә Шәрәфетдинова,
• 1964 — Ренат Әюпов, татар театр режиссеры.
• 1965 — Рәфәгать Хәбибуллин,
• 1976 — Дмитрий Михайлов,
• 1981 — Артур Поляков,
• 1981 — Эльвира Хәсәнова,
• 1988 — Андрей Матеюнас,
• 1995 — Тимур Билялов,
• 1996 — Беңжамең Павар,
• 2007 — Люк Росслер,

Шулай ук карагыз: Төркем:28 март көнне вафатлар

• 1880 — Модест Киттары, КДУ профессоры, химик-технолог.
• 1881 — Модест Мусоргский, рус композиторы.
• 1902 — Фридрих Розен,
• 1910 — Эдуар Колонн,
• 1919 — Шәехзадә Бабич, татар-башкорт халыкларының уртак шагыйре.
• 1923 — Сара Бернар, Франция актрисасы.
• 1925 — Ливерий Даркшевич,
• 1925 — Михаил Шулутко,
• 1938 — Чура Түрәбәков,
• 1943 — Сәлим Абдулхәким,
• 1943 — Сергей Рахманинов, рус композиторы, зур оста-пианист һәм дириҗёр.
• 1964 — Никифор Наталевич,
• 1969 — Дуайт Эйзенһауэр,
• 1973 — Василий Баландин, инженер, Уфа моторлар төзү заводы директоры, Социалистик Хезмәт Каһарманы.
• 1977 — Ольга Кашеварова,
• 1978 — Фаикъ Таһиров,
• 1982 — Вильям Җиок,
• 1984 — Анисья Ожегова,
• 1985 — Николай Кива,
• 1991 — Әмир Нәҗип, шәркыятьче галим, тюрколог.
• 1996 — Гомәр Бакиров, татар коммунист, сәясәтче, репрессияләр корбаны, оешма җитәкчесе.
• 2001 — Степан Михляев,
• 2003 — Роберт Иванов,
• 2004 — Питер Устинов, инглиз язучысы, актер.
• 2013 — Нәҗип Асанбаев, татар язучысы, драматург.
• 2018 — Олег Анофриев, РФ кино һәм театр актеры, РФ халык артисты.

Исем бәйрәмнәре