Frontispico

Bonveno a Wikipedio
L'enciklopedio libera e gratuita, redaktata da lua lektanti
Hodie (venerdio, 31 di mayo 2024),
ni havas 48 213 artikli tote en Ido
Versiono por posh-telefonilo

Arto Cienco Naturo Socio Pensado




Bonveno a Wikipedio, l'enciklopedio libera e gratuita, redaktata da la propra lektanti per Ido, Esperanto reformita e selektita kom l'internaciona helpanta linguo ye 1907. Vu povas obtenar l'informo quan vu serchas sequante la ligili od uzante la sercho-buxo ye la supra dextra parto dil fenestro.

Anke vu povas kunlaborar editante l'artikli qui ja publikigesis por plubonigor li o kreante nova artikli pri temi quin vu bone konocas. Memorez ke la reda ligili havas nula artiklo asociata e ke se vu volas skribor pri nova temo qua ne havas ula ligilo kreata, unesme vu mustas serchar existanta artiklo relatanta por krear ligilo a vua nova skribajo ibe. Vu povas krear necesa ligilo ank en Probeyo.

Ne timez pro ne skribor vua artikli per perfekta Ido. Plu experta idisti revizos e korektigos ol pose. Simple atachez la ligilo {{Revizo}} a vua artiklo ed olu aparos en la fako Pagini revizinda por ke altra idisti revizez ol.
Novajeti +/-

kun o sen nombri


  • Dum 20 yari la quanto di plastikala sordidaji duopleskis en mondo.


  • Dum un yaro produktesas plastikala sordidaji 353.000.000 tuni en mondo.


  • De la plastikala sordidaji mondala 9 % reciklesas, 19 % kombustesas, 49 % duktesas a reziduala amasegi, 22 % eskartesas a naturo.


  • Dum un yaro 6.000.000 tuni de plastiko eskartesas a la riveri e lagi. De ca sordidajo 2.000.000 tuni trovas sua voyo a la mari ed oceani.


(Fonto: OECD – Global Plastics Outlook (ye 2022).)
Eventi +/-

en historio
dum junio:
50, 100 e 200 yari ante nun …


4 di junio 1974. En Usa, konstruktado komencis di la unesma spaco-paromo, nomizita Enterprise por la fiktiva spaco-navo en la TV-serio Star Trek. Ol esis kompleta en septembro 1976. Probadi di la navo sequis, unesme sur aeroplano modifikita por portar paromo, e pose flugante sole. La intenco esis ke ol pose esus equipata por atingar orbito cirkum Tero (nam ol ne ja havis motoro o varmeso-shildo), ma la desegno chanjis dum la konstruktado di la unesma paromo en spaco, Columbia. Plusa modifiko di Enterprise esabus tro kustoza; vice to, nova spaco-paromo Challenger konstruktesis. Depos 2012, Enterprise esis publike videbla en muzeo di militala e navala historio en New York.

8 di junio 1924. George Mallory and Andrew Irvine, acensante Monto Everest, lastafoye videsis kande ili esis cirkume 240 vertikala metri de la somito. Li esis du de la dek-e-du membri di Britana expediciono di 1924 por acensar Everest. La probo di Mallory ed Irvine por atingar la somito, komencante ye 4 di junio, esis la triesma probo da membri dil esquadro. Pos ke li videsis ye 8 di junio da altra membro, qua studiis la geologio ye plu basa nivelo, Mallory ed Irvine desaparis aden nubii, e nultempe pluse esis vidata. L’expediciono pose abandonesis. La kadavro di Mallory deskovresis en 1999, dum expediciono por trovar ilia restaji; la kadavro di Irvine ne esas trovita.

23 di junio 1824. En Altona, nuntempe parto di Hamburg, tatempe en Dania, la pianisto e kompozisto Carl Reinecke naskis. Il unesmafoye koncertis evante dek-e-du yari, e facis koncerto-turi en 1843 en Dania e Suedia. Il pose rezidis en Leipzig, studiante kun Mendelssohn, Schumann e Liszt. En 1851 il divenis profesoro ye la Konservatorio di Köln; en 1860 il divenis profesoro di piano e kompozado ye la Konservatorio di Leipzig, e til 1895 esis direktanto di la Gewandhausorchester Leipzig. Il retretis de la konservatorio en 1902. Il kompozis quar piano-koncerto-peci, tri simfonii e multa altraji. Il mortis en Leipzig en 1910.

Pri Wikipedio





Kunlaborez! +/-
Okapio.

Okapio (Okapia johnstoni) esas mamifero, qua vivas en central Afrika. Ol aspektas la zebro ma fakte esas la parento di la jirafo. On kalkulas ke existas de 10 mil til 20 mil okapii. On timas ke l'okapio extingesos pro ke ol esas multe chasata da nelegala chaseri.

Ponto Gwangan, en Busan.

Busan, olim konocita kom Pusan, e nun oficale Metropolala Urbo Busan, esas la duesma maxim grand urbo di Sud-Korea, dop Seoul. Segun statistiki de 2020, ol havis 3 411 829 habitanti. Lua tota surfaco esas 767,35 km².

Dezerto Atakama
Dezerto esas regiono ube pluvo-quanto esas multe eskarsa e, konseque, la vivo esas multe desfacila. Cirkume un triimo de la kontinentala surfaci esas dezerto o mi-dezerti. Existas dezerti en amba lateri del Equatoro. Ank existas dezerti en Antarktika.
Altra projeti da la Wikimedia Foundation:
Wikivortaro
Vortaro en omna lingui
Wikilibri
Libri quin omnu povas krear
Wikicitaro
Citi e famoza paroli
Wikifonto
Libri sen kopiyuro quin omnu povas lektar
Wikispecii
Katalogo pri animali en la mondo
Wikinews
Novaji kreita da omnu
Wikimedia Commons
Imaji, soni, edc.
Meta
Hempagino por la Wikimedia