Cortaillod
Cortaillod (frankoprovenzalisch [kɔrtaˈjo], elter [kɔrtaʎu]) isch e Gmai vom Kanton Nöieburg.
| Cortaillod | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Nöieburg (NE) |
| Bezirk: | (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.) |
| BFS-Nr.: | 6408 |
| Poschtleitzahl: | 2016 |
| UN/LOCODE: | CH CRT |
| Koordinate: | / 19934046° 56′ 37″ N, 6° 50′ 50″ O; CH1903: 554973 / 199340 |
| Höchi: | 484 m ü. M. |
| Flächi: | 3.67 km² |
| Iiwohner: | 4707 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | cortaillod.ne.ch |
 Cortaillod im Winter iber em Nöieburgersee | |
| Charte | |
 | |
Geografi
Cortaillod lyt am gääche Stade iber em Nöieburgersee. Zue dr Gmai ghere s glychnamig Dorf un d Wyler Bas-de-Sachet (439 m ü. M.) un Petit Cortaillod (433 m ü. M.).
Dr Gmeindbann umfasst 53 Prozänt landwirtschaftligi Flechi, 12 Prozänt Wald, 34 Prozänt Sidligsflechi un ei Prozänt sunschtigi Flechi.
D Nochbergmaine vu Cortaillod sin La Grande Béroche un Boudry.
Gschicht
Vo Cortaillod het en grossi alti, urgschichtlechi Kulturgruppe der Name: d Cortaillod-Kultur, wo vor öppe sächstuusig Joor im Schwiizer Middelland wyt verbreitet gsi isch. Das chunt dervo, wil me am Nöieburgersee ebe bi Cortaillod es Dorf us dere Zyt gfunde het.
S nöie Dorf Cortaillod isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1311 as Cortaillot.
Syt 1648 isch Nöieburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöiueburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöieburg blibe.
Bevelkerig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Yywohner | 1110 | 1184 | 1218 | 1286 | 1291 | 1299 | 1202 | 1250 |
| Johr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Yywohner | 1309 | 1361 | 1561 | 1768 | 3063 | 3603 | 4119 | 4373 |
Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 19,7 Prozänt gläge.
Religion
39,8 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 32,7 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).
Bolitik
Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 0,7 %, CVP 4,4 %, FDP 37,6 %, Grüeni 8,9 %, PdA 1,5 %, SP 25,5 %, SVP 15,7 %.
Wirtschaft
Der Bärghang iberem See isch guet füre Wybou. Uf em Platoo wyter obe tuet me z Acher fahre.
Sid im 19. Joorhundert het’s Induschtry i der Gmeind. E ganz e berüempti Fabrigg isch die vo de Kabelwärch Cortaillod, wo hüt zum internazionale Konzärn Nexans ghört.
Sproch un Dialäkt
Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 4373 Yywohner 84,7 Prozänt Franzesisch as Hauptsproch aagee, 4,3 Prozänt Dytsch, 3,7 Prozänt Italienisch un 7,3 Prozänt anderi Sproche.
Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn[3][4]
Lyt
- Céline Vara (* 1984), Bolitikeri (GPS), ufgwachse z Cortaillod
Literatur
- Hervé Miéville, Germain Hausmann: Cortaillod. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Werner E. Stöckli: Cortaillodkultur. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Eric-André Klauser: Câbles Cortaillod. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
Commons: Cortaillod – Sammlig vo Multimediadateie