نیترو اسید

در نیترو اسید، توالی اتمها به شکل HONO است و ساختار پیوندی آن به صورت H-O-N=O می‌باشد. نیتروژن دارای هیبریداسیون sp² است و اتم‌های اکسیژن از هیبریداسیون sp³ استفاده می‌کنند^[۲]. چرخش حول پیوند H-O در این مولکول موجب می‌شود صورت‌بندیهای مختلفی دیده شود که فرم ترانس از فرم سیس پایدارتر می‌باشد (به دلیل دافعهٔ کمتر ابر الکترونی پیوندهای H-O و N=O).به دلیل اختلاف الکترونگاتیوی بین اتم‌های پیوندی در این مولکول، و نیز به دلیل ساختار نامتقارن، مولکول نیترو اسید یک مولکول قطبی به شمار می‌آید.

نیترو اسید دارای مولکولهای قطبی است؛ بنابراین نیروی بین این مولکول‌ها از جنس جاذبه‌های دوقطبی-دوقطبی می‌باشد. از طرفی با توجه به ساختار مولکول که توالی H-O-N در آن دیده می‌شود؛ اتم هیدروژن در مولکول نیترو اسید دارای کمبود الکترون (اندکی بار مثبت) است و می‌تواند با اکسیژنِ متصل به نیتروژن مولکول دیگر، پیوند هیدروژنی برقرار نماید.با توجه به موارد گفته‌شده، نیترو اسید به خوبی در آب و سایر حلالهای قطبی دیگر (با خاصیت یونیزه‌کنندگی بالا=ثابت دی‌الکتریک بالا) حل می‌شود.

خصلت اسیدی

نیترو اسید یک اسید ضعیف است و می‌تواند با از دست دادن یون هیدروژن (=پروتون) به یون نیتریت تبدیل شود:

HNO₂→H⁺+NO₂^-

بنابراین محلول نیترو اسید دارای pH (پی اچ) کم‌تر از 7 است.

اکسایش و کاهش

عدد اکسایش نیترژن در این ماده 3+ است؛ پس می‌تواند تا 5+ بالا رود و تا 3- پایین بیاید؛ بنابراین می‌توان نیترو اسید را به نیتریک اسید اکسید کرد یا آن را به مواد مختلف احیا نمود.چند نمونه از واکنش‌های مختلف را در زیر می‌بینید:

2HNO₂+1O₂→2HNO₃

HNO₂+ArNH₂+H⁺→ArN₂⁺+2H₂O

یکی از رایج‌ترین روش‌های تهیه (سنتز) این ماده، حل کردن دی‌نیتروژن تری‌اکسید (نیتروژن(III) اکسید) در آب است:

N₂O₃+H₂O→2HNO₂

NaNo2+ HCl

• ترکیب شیمیایی
• نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی

• «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.