Бислама е креолски јазик и еден од двата официјални јазика на Вануату. Јазикот е мајчин јазик за голем дел од урбаното население во државата, а втор јазик за остатокот од населението. Јазикот е креолски и е заснован на англискиот јазик, односно мешавина од локалните јазици и англискиот, но има зборови и од францускиот.
Над 95% од зборовите во јазикот се од англиско потекло, а остатокот е од францускиот и локалните јазици. Зборовите за растенијата и животните се воглавно од локалните јазици.[1] Влијанието на локалните јазици врз бислама во поглед на зборовите е слабо, но многу големо врз морфологијата и синтаксата. Јазикот може да се опише како јазик со англиски зборовен фонд и океанска граматика.[2]
Името бислама доаѓа од зборот „Beach-la-Mar“, кое пак потекнува од француското „biche de mer“ или „bêche de mer“. Францускиот поим потекнува од португалскиот назив „bicho do mar“, што значи морска краставица.[3] Во раните 1840-те, морските краставици се береле и препродавале истовремено со трговијата на сандалово дрво. Овие берби биле асоцирани со јазичната мешавина која ја зборувале луѓето, првично развиена во пиџин, а подоцна во креолски јазик.[4]
Роберт Луис Стивенсон во своите белешки за патувањата низ Тихиот Океан во 1888 и 1889 г. запишал „староседелците усвоиле малку англиски... или делотворен пиџин, кој се нарекува западен бич-ла-мар“.[5]
Бислама се пишува на латиница. Азбуката е заснована на англиската азбука. Првиот речник на бислама бил објавен во 1995 и ова помогнало да се стандардизира правописот.
бислама
a
ae
b
e
f
h
i
j
k
l
m
n
ng
o
p
r
s
t
u
v
w
y
македонски еквиваленти
a
ај
б
е
ф
х
и
ч
к
л
м
н
нг
о
п
р
с
т
у
в
в*
ј
* Во македонскиот нема таков глас. Гласот е ист со англискиот /w/.
Во бислама има и 4 дифтонга: ’ei’ (еј), ’ae’ (ај), ’ao’ (ау) и ’oe’ (ој).
Evri man mo woman i bon fri mo ikwol long respek mo ol raet. Oli gat risen mo tingting mo oli mas tritim wanwan long olgeta olsem ol brata mo sista.
Македонски
Сите човечки суштествa се раѓaат слободни и еднакви по достоинство и правa. Tиe се обдарени со разум и совест и требa да се однесувaат еден кон друг во дуxот на општо човечкатa припадност.
Глаголите во бислама не се менуваат по лице. Најчесто глаголите се состојат од оригиналните англиски глаголски корени. Во јазикот има минато и идно време и тие се прават со претставки, односно наставки кои се додаваат пред глаголот.
Camden, William. 1979. Parallels in structure and lexicon and syntax between New Hebrides Bislama and the South Santo language spoken at Tangoa. In Papers in Pidgin and Creole Linguistics, No.2. Pacific Linguistics, A-57. Canberra: Australian National University. pp. 51–117.
Charpentier, Jean-Michel. 1979. Le pidgin bislama(n) et le multilinguisme aux Nouvelles-Hébrides. Langues et Civilisations à Tradition Orale 35. Paris: SELAF.
Crowley, Terry (1990). Beach-la-Mar to to Bislama: The Emergence of a National Language in Vanuatu. Oxford Studies in Language Contact. Oxford: Clarendon Press. стр. 422..
Crowley, Terry (1995). An illustrated Bislama-English and English-Bislama dictionary. Oxford Studies in Language Contact. Port Vila: Pacific Languages Unit and Vanuatu Extension Centre, University of the South Pacific. стр. 478..
Crowley, Terry (2000), „The language situation in Vanuatu“, Current Issues in Language Planning, 1 (1): 47–132
Crowley, Terry. 2004. Bislama Reference Grammar. Oceanic Linguistics Special Publication No. 31. Honolulu: University of Hawai'i Press.
Darrell T. Tryon and Jean-Michel Charpentier. 2004. Pacific Pidgins and Creoles: Origins, Growth and Development. Berlin and New York: Mouton de Gruyter, 2004. xix + 559 pp. Hardcover ISBN 3-11-016998-3.