Óskarsverðlaunin
Óskarsverðlaunin (enska: Academy Awards eða óformlega the Oscars) eru bandarísk kvikmyndaverðlaun veitt kvikmyndagerðarmönnum og öðrum sem starfa við kvikmyndir. Verðlaunahátíðin er yfirleitt sú best kynnta og mest áberandi á Vesturlöndum, og verðlaunin af flestum talin þau eftirsóknarverðustu. Óskarsverðlaunin eru veitt af Bandarísku kvikmyndaakademíunni (Academy of Motion Picture Arts and Sciences), samtökum fólks sem starfar við kvikmyndagerð í Bandaríkjunum, og er aðild að þeim einungis veitt í heiðursskyni.
| Óskarsverðlaunin | |
|---|---|
 | |
| Veitt fyrir | Framúrskarandi árangur í kvikmyndagerð |
| Land | Bandaríkin |
| Umsjón | Bandaríska kvikmyndaakademían |
| Fyrst veitt | 16. maí 1929 |
| Vefsíða | oscars |
Árið 2003 voru 5.816 meðlimir í akademíunni með kosningarétt við val á Óskarsverðlaunahöfum. Óskarsverðlaunin hafa verið veitt árlega frá 1929.
Fyrsta framlag Íslands til tilnefningar á Óskarsverðlaunahátið var myndin Land og synir eftir Ágúst Guðmundsson frá árinu 1980 en það var í 53. sinn sem hátíðin var haldin.
Verðlaunaflokkar
Núverandi flokkar
| Upphafsár | Verðlaunaflokkur |
|---|---|
| 1927/28 | Besta kvikmynd |
| 1927/28 | Besti leikstjóri |
| 1927/28 | Besti leikari í aðalhlutverki |
| 1927/28 | Besta leikkona í aðalhlutverki |
| 1927/28 | Besta kvikmyndataka |
| 1927/28 | Besta heildarútlit/listræn stjórnun |
| 1927/28 | Besta handrit byggt á öðru verki |
| 1929/30 | Besta hljóð |
| 1930 | Besta stutta teiknimyndin |
| 1931/32 | Besta leikna stuttmyndin |
| 1934 | Besta klipping |
| 1934 | Besta frumsamda kvikmyndatónlistin |
| 1934 | Besta frumsamda lag |
| 1936 | Besti leikari í aukahlutverki |
| 1936 | Besta leikkona í aukahlutverki |
| 1939 | Bestu tæknibrellur |
| 1940 | Besta frumsamda handritið |
| 1941 | Besta stutta heimildarmyndin |
| 1943 | Besta heimildarmynd |
| 1947 | Besta alþjóðlega kvikmyndin |
| 1948 | Besta búningahönnun |
| 1981 | Besta förðun og hárgreiðsla |
| 2001 | Besta teiknimynd |
Íslenskar tilnefningar til Óskarsverðlauna
Eftirtaldir íslenskir aðilar eða myndir hafa fengið tilnefningu Bandarísku kvikmyndaakademíunnar til Óskarsverðlauna.
- Mynd Friðriks Þórs Friðrikssonar, Börn náttúrunnar hlaut tilnefningu í flokknum „Besta erlenda myndin“ árið 1991.
- Björk Guðmundsdóttir hlaut tilnefningu í flokknum „besta lagið“ fyrir „I've seen it all“ úr mynd Lars von Triers, Myrkradansaranum árið 2000.
- Síðasti bærinn eftir Rúnar Rúnarsson og Þór S. Sigurjónsson var tilnefnd í flokknum „Besta leikna stuttmyndin“ árið 2005.
- Jóhann Jóhannsson hlaut tilnefningu í flokknum „besta frumsamda tónlist“ úr mynd James Marsh, The Theory of Everything árið 2015.
- Hildur Guðnadóttir var tilnefnd til Óskarsverðlauna fyrir bestu frumsömdu tónlistina fyrir kvikmyndina Joker árið 2020.[1]
- Árið 2021 var stuttmynd eftir Arnar Gunnarsson og Gísla Darra Halldórsson, Já-fólkið, tilfefnd í flokknum Besta teiknaða stuttmyndin.[2]
- Árið 2023 var stuttmynd Söru Gunnarsdóttur, My Year of Dicks, tilfefnd í flokknum Besta teiknaða stuttmyndin.[3]
Íslenskir Óskarsverðlaunahafar
- Árið 2020 vann Hildur Guðnadóttir Óskar fyrir bestu frumsömdu tónlistina fyrir myndina Joker og varð fyrst Íslendinga til að vinna slík verðlaun.