Молекуларен облак

Во Млечниот Пат, молекуларните гасовити облаци се помалку од еден процент од целокупната зафатнина на меѓуѕвездената средина, но сепак е и најгустиот дел од оваа средина, и се скоро половина од целокупната маса на гасот во внатрешноста на Сончевата галактичка орбита. Целината на молекуларниот гас се наоѓа во прстен меѓу 3,5 и 7,5 кпс од центарот на Млечниот Пат (Сонцето е на околу 8,5 килопарсеци од центарот).^[2] Големите карти на CO во галаксијата ја покажуваат местоположбата на овој гас кој се наоѓа во спиралните краци на галаксијата.^[3] Овој молекуларен гас се наоѓа претжно во спиралните краци што пак значи дека временската скала на постоењето и траењето на облаците е покус од 10 милиони години—времето потребно вој материјал да помине низ кракот.^[4]

Вертикално на рамнината од глаксијата, молекуларниот гас се наоѓа во тесната средишна рамнина на галакатичкиот диск со одредена висина, Z, или приближно 50 до 75 парсеци, многу потенко од топлата атомска (Z за 130 до 400 парсеци) и топлата јонизирана (Z околу 1000 парсеци) гасовита составните делови на меѓуѕвездената средина.^[6] Исклучокот за распределбата на јонизирачкиот гас во H II подрачјето, кои се меури од топол јонизирачки гас создаден во молекуларните облаци преку силното зрачење оддадена од млада масивна ѕвезда и како таква тие имаат приближна вертикална распределба како молекуларниот гас.

Оваа распределба на молекуларниот гас е просечна на поголеми растојанија, сепак, на мали растојанија распределбата на гасот е мошне неправилна при што поголемиот дел е сместен во мали облаци и збирови на облаци.^[2]

Џиновски молекуларни облаци

Широк ансамбл на молекуларен гас со маса од приближно 10³ до 10⁷ поголема од масата од Сонцето,^[8] се нарекува џиновски молекуларен облак (ЏМО). ЏМО се со пречник од 15 до 600 светлосни години (5 до 200 парсеци).^[8] Каде просечната густина во близина на сончевиот Систем е една честичка во кубен сантиметар, просечната густина во ЏМО е стотина па до илијада пати поголема. Иако Сонцето е многу погусто од ЏМО, зафатнината на ЏМО е толку голема што содржи многу повеќе маси како оние на Сонцето. Подструктурата на ЏМО е сложена шема од нишки, слоеви, меури, и неправилни грутки.^[4]

Најгустите делови на нишките и грутките се наречени „молекуларни јадра“, дудека пак најгустите молекуларни јадра се наречени „густи молекуларни јадра“ и имаат густини кои надминуваат 10⁴ до 10⁶ честички на кубен сантиметар. Па така молекуларните облаци се набљудуваат за да се одреди присуството на CO во молекуларните јадра и кај густите молекуларни јадра за присуство на амонијак. Концентрацијата на прашината во молекуларните јадра е доволно голема за да ги блокира светлинските зраци од позадинските ѕвезди па затоа овие облаци наликуваат на темни маглини.^[9]

ЏМО се толку големи што оние во непосредната близина се доволно големи за да затскријат поголеми делови од соѕвездијата, сепакнајчесто истите се именувани според името на соѕвездието во кое се забележани, на пример Орион (ОМО) или пак Бик (БМО). Овие месни ЏМО се во облик на прстен во близина на Сонцето и се преклопуваат со Гулдовиот Појас.^[10] Најмасивниот збир на молекуларни облаци во галаксијата образува асиметричен прстен околу галактичкиот центар на полупречник од 120 парсеци, најголемиот дел од овој прстен е во збирот наречен Стрелец B2. Областа во Стрелец е богата со хемиски елементи и четопати се користи како пример од страна на астрономите кога се трага по нови молекули во меѓуѕвездената средина.^[11]

Мали молекуларни облаци

Издвоените гравитациски сврзани мали облаци со маси помали неколку стотина пати од онаа на Сонцето се наречени глобули. Најгустите делови на малите молекуларни облаци се со еднаква густина како молекуларните јадра на ЏМО и се често вклучени во проучувањата.

Големодолжински дифузни молекуларни облаци

Во 1984 година IRAS забележал нов вид на дифузни молекуларни облаци.^[13] Станувало збор за облаци од нишки кои се видливи во високиот галактиќки ширини. Овие облаци имаат типична густина од 30 честички на кубен сантиметар.^[14]

Создавање на ѕвезди

Создавањето на ѕвездите се слиучува само во внатрешноста на молекуларните облаци. Ова е природна последица на нивните мали температури и големи густини, бидејќи гравитациски сили кои дејствуваат при собирањето на облакот можат да го надминат внатрешниот притисок кој дејствува „нанадвор“ за да се спречи собирањето. Постои доказ од набљудувањето на големите, ѕвездообразни облаци се собрани во голем дел под дејството на сопствената гравитација (како ѕвезди, планети, и галаксии) отколку под дејство на притисокот. Доказот потекнува од фактот дека „турбулентните“ брзини измешани од ширината на линиите на CO на ист начин како и со орбиталната брзина вириален однос).

Физика

Физиката на молекуларните облаци се слабо разбрани и за истите постои силна дебата. Нивните внатрешни движења се под влијание на турбуленцијата на ладниот, магнетизиран гас, за кои турбулентните движења се крајно надзвучни но споредливи со магнетните нарушувања. Оваа состојба се смета дека ја губи енергијата забрзано, побарувајќи или целосно собирање или постепено повторно шприцување на енергија. Во исто време, за облаците е познато дека се нарушени под дејство на некој процес најчесто под дејството на некои масивни ѕвезди пред значителен дел од нивната маса не стане ѕвезди. Молекуларните облаци, а особено ЏМО, честопати се астрономски масери.

• Маглина
• Меѓуѕвезден мраз
• Атомска и молекуларна астрофизика
• Список на меѓуѕвездени и циркумѕвездени молекули
• Астрохемија

• Молекуларен облак — Енциклопедија Британика (англиски)