Палауански јазик

Палауански јазик
Застапен во	Палау; Гуам; Северни Маријански Острови
Говорници	14.000 во Палау
Јазично семејство	австронезиско малајско-полинезиски (МП) јадрени МП сундско-сулавески ? палауански јазик; ; ; ;
Писмо	латиница, катакана
Статус
Службен во	Палау
Јазични кодови
ISO 639-2	pau
ISO 639-3	pau

Палауанскиот е малајско-полинезиски јазик кој е службен јазик во Палау. Јазикот е дел од јазичното семејство австронезиски јазици и се смета дека е еден од двата јазика во Микронезија кои се дел од групата на сундско-сулавески јазици. Останатите јазици се дел или од микронезиските и самојските јазици.

Класификација

Палуанскиот не е микронезиски или полинезиски јазик, како што се поголемиот број соседни јазици. Се претпоставува дека јазикот сочинува посебна гранка во малајско-полинезиското јазично семејство и потеклото на јазикот не е сосема јасно. Според Базата на основни австронезиски зборови^[2] јазикот е 85% сличен со централно-источните малајско-полинезиски јазици.

Писмо

Во 1970-те Палуанскиот комитет за правопис работел со јазичари од Универзитетот во Хаваи на развивање азбука заснована на латиницата. Според тоа се добил правопис каде секој глас има своја графема. Палуанската азбука има 12 матични согласки, 6 согласки за странски зборови и 10 самогласки. Додатно на тоа има и 20 дифтонзи.

**Матични согласки**
буква	МФА	пример
b	[b], [p], [pʰ]	bai „куќа на заедницата“
ch	[ʔ]	charm „животно“
d	[d], [t], [ð], [θ]	diall „брод“
k	[k], [ɡ], [kʰ]	ker „прашање“
l	[l]	lius „кокос“
ll	[lː]	llel „лист“
m	[m]	mad „умрен“
ng	[ŋ], [n]	ngau „оган“
r	[ɾ]	rekas „комарец“
rr	[r]	rrom„течност“
s	[s]	sechelei „пријател“
t	[t], [tʰ]	tuu „банана“

**согласки за странски зборови**
буква	МФА	пример
f	[f]	fenda „решетка“ (од анг.)
h	[h]	haibio „туберколоза“ (од јап. haibyoo 肺病)
n	[n]	sensei „наставник“" (од јап. sensei 先生)
p	[p]	Papa „папа“ (од шпа. Papa)
ts	[ts]	tsuingam „мастика“ (од анг.)
z	[z]	miuzium „музеј“ (од анг.)

**самогласки**
буква	МФА	пример
a	[a]	chad „личност“
e	[ɛ], [ə]	sers „градина“
ę	[ə]	ngalęk „дете“
ee	[ɛː]	kmeed„блиску“
i	[i]	sils „сонце“
ii	[iː], [ji], [ij]	iis „нос“
o	[o]	ngor„уста“
oo	[oː]	sekool „разигран“
u	[u]	bung „цвет“
uu	[uː], [wu], [uw]	ngduul "ризофорна школка"

Примери

Некои чести палуански изрази.^[3]

палуански	македонски	палуански	македонски
Alii!	Здраво!	Ak mlechell ęr a ___.	Јаз бевроден во ___.
Ungil tutau.	Добро утро.	Ng tela rekim?	Колку си стар?
Ungil sueleb.	Добар ден.	Ng ___ a rekik.	Јас имам ___ години.
Ungil kebesengei.	Добра вечер.	Ng tela a dengua ęr kau?	Кој е твојот телефонски број?
A ngklek a ___.	Моето име е ___.	A dengua ęr ngak a ___.	Мојот број е ___.
Ng techa ngklem?	Како се викаш?	Kę kiei ęr kęr?	Каде живееш?
Kę ua ngerang?	Како си?	Ak kiei er a ___.	Јас живеам ___.
Ak mesisiich.	Добро сум.	Chochoi.	да
Ak chad ęr a ___.	Јас сум од ___.	Ng diak.	не
Belau	Палау	Adang.	молам.
Merikel	САД	Sulang.	благодарам.
Ingklis	Англија	Kę mo ęr kęr?	Каде одиш?
Siabal	Јапонија	Mechikung.	довидување.
Sina	Кина	Meral ma sulang!	Благодарам многу!
Kę chad ęr kęr ęl beluu?	Од каде си?	Ungilbung	убав цвет.
Kę mlechell ęr kęr ęl beluu?	Каде беше роден?
Olilai	Куќа во Нгарчелонг

Броеви

Основните палуански броеви се:

Tang
Cherung
Chedei
Cheuang
Cheiim
Chelolm
Cheuid
Cheiai
Chetiu
Machod

Наводи

Литература

Поврзано

Надворешни врски

„Етнолог за палуанскиот јазик“. Ethnologue: Languages of the World. Посетено на 5 септември 2005.
„Палуанска библиографија“. Архивирано од изворникот на 2008-09-06. Посетено на 9 февруари 2008.
„Палуански јазик“. Посетено на 12 октомври 2007.
„Република Палау“ (француски). Архивирано од изворникот на 2019-01-06. Посетено на 20 јуни 2007.
„Јазични материјали од Тихиот Океан: палуански“. Посетено на 9 февруари 2008.
„Јапонски и останати позајмени збовори во палуанскиот“. Посетено на 3 февруари 2008.

[1]

[2]

[3]

Search