ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ

"പോളിനേഷ്യ" എന്ന പദം, പല എന്നർഥം വരുന്ന "പോളി", ദ്വീപുകൾ എന്നർഥം വരുന്ന "നേസോയ്" എന്നീ രണ്ട് ഗ്രീക്ക് പദങ്ങൾ ചേർന്ന 18-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ പദമാണ്.^[6]

നരവംശശാസ്ത്രജ്ഞരും ചരിത്രകാരന്മാരും വിശ്വസിക്കുന്നത് ഗ്രേറ്റ് പോളിനേഷ്യൻ കുടിയേറ്റം ആരംഭിച്ചത് ബിസി 1500 ൽ ഓസ്ട്രനേഷ്യൻ ജനത ദക്ഷിണ പസഫിക് സമുദ്രത്തിലെ ദ്വീപുകൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനായി ആകാശ നാവിഗേഷൻ ഉപയോഗിച്ച് ഒരു യാത്ര നടത്തിയതിനെത്തുടർന്നാണ് എന്നാണ്. പുരാവസ്തു തെളിവുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് പടിഞ്ഞാറൻ പോളിനേഷ്യയിൽ നിന്നുള്ളവർ ഏകദേശം 200 ബിസിയിൽ തന്നെ മാർക്വേസസ് ദ്വീപുകളിൽ കുടിയേറിയിരിക്കാമെന്നാണ്.^[7] മാർക്വേസസിൽ നിന്നുള്ള പോളിനേഷ്യക്കാർ ഏകദേശം 300 എഡിയിൽ ഹവായിയൻ ദ്വീപുകളിലേക്ക് കുടിയേറ്റം ചെയ്‌തുവെന്നും, ഏകദേശം 9-ആം നൂറ്റാണ്ടോടെ അവർ സൊസൈറ്റി ദ്വീപുകളിൽ എത്തിയെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.^[7][8]

1521-ൽ പോർച്ചുഗീസ് പര്യവേക്ഷകനായ ഫെർഡിനാൻഡ് മഗല്ലൻ ടുമോട്ടു-ഗാംബിയർ ദ്വീപസമൂഹത്തിൽ പുക-പുകയെ കണ്ടെത്തിയതോടെയാണ് യൂറോപ്യൻ അധിനിവേശം ആരംഭിച്ചത്. 1606-ൽ പോളിനേഷ്യയിലൂടെയുള്ള പെഡ്രോ ഫെർണാണ്ടസ് ഡി ക്വീറോസിന്റെ കീഴിലുള്ള മറ്റൊരു സ്പാനിഷ് പര്യവേഷണം ഫെബ്രുവരി 10-ന് ജനവാസമുള്ള ഒരു ദ്വീപ് കണ്ടു. ^[9] ഒരുപക്ഷേ താഹിതിയുടെ തെക്കുകിഴക്കുള്ള റെക്കരെക്ക ദ്വീപ് ആയ ഇതിനെ അവർ അതിനെ സാഗിറ്റേറിയ (അല്ലെങ്കിൽ സാഗിത്താരിയ) എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നു.^[10] 1722-ൽ ഡച്ച്‌കാരനായ ജേക്കബ് റോഗ്വീൻ, ഡച്ച് വെസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനി സ്പോൺസർ ചെയ്‌ത ഒരു പര്യവേഷണത്തിനിടെ, ടുവാമോട്ടു ദ്വീപസമൂഹത്തിലെ ആറ് ദ്വീപുകളുടെയും സൊസൈറ്റി ദ്വീപുകളിലെ രണ്ട് ദ്വീപുകളുടെയും സ്ഥാനം ചാർട്ട് ചെയ്തു, അതിലൊന്നാണ് ബോറ ബോറ.

ബ്രിട്ടീഷ് പര്യവേക്ഷകനായ സാമുവൽ വാലിസ് 1767-ൽ താഹിതി സന്ദർശിച്ച ആദ്യത്തെ യൂറോപ്യൻ നാവിഗേറ്ററായി. 1768-ൽ ഫ്രഞ്ച് പര്യവേഷകനായ ലൂയിസ് അന്റോയിൻ ഡി ബൊഗെയ്ൻവില്ലെയും താഹിതി സന്ദർശിച്ചു, ബ്രിട്ടീഷ് പര്യവേക്ഷകനായ ജെയിംസ് കുക്ക് 1769-ൽ എത്തി,^[8] ശുക്രന്റെ സംക്രമണം നിരീക്ഷിച്ചു. 1773-ൽ പസഫിക്കിലേക്കുള്ള രണ്ടാമത്തെ യാത്രയിൽ അദ്ദേഹം വീണ്ടും താഹിതിയിൽ നിർത്തി, 1777-ൽ ഹവായിയിൽ വെച്ച് കൊല്ലപ്പെടുന്നതിന് മുമ്പുള്ള മൂന്നാമത്തെയും അവസാനത്തെയും യാത്രയിൽ ഒരിക്കൽ കൂടി അദ്ദേഹം ഇവിടെയെത്തി.

1772-ൽ, പെറുവിലെ സ്പാനിഷ് വൈസ്രോയി ഡോൺ മാനുവൽ ഡി അമത്, താഹിതിക്കപ്പുറത്തുള്ള എല്ലാ പ്രധാന ദ്വീപുകളും പര്യവേക്ഷണം ചെയ്ത ആദ്യത്തെ യൂറോപ്യൻ ആയിരുന്ന ഡൊമിംഗോ ഡി ബോണിച്ചിയയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ താഹിതിയിലേക്കുള്ള നിരവധി പര്യവേഷണങ്ങൾക്ക് ഉത്തരവിട്ടു.^[11] 1774-ൽ ഒരു ഹ്രസ്വകാല സ്പാനിഷ് വാസസ്ഥലം സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടു,^[8] കുറച്ച് കാലത്തേക്ക് ചില ഭൂപടങ്ങളിൽ വൈസ്രോയി അമത്തിന്റെ പേരിൽ ഇസ്ലാ ഡി അമത് എന്ന പേര് ഉണ്ടായിരുന്നു.^[12] ഒരു വർഷത്തോളം താഹിതിയിൽ താമസിച്ച സ്പാനിഷ് പുരോഹിതന്മാരിൽ നിന്നാണ് ക്രിസ്ത്യൻ മിഷനുകൾ ആരംഭിച്ചത്. ലണ്ടൻ മിഷനറി സൊസൈറ്റിയിൽ നിന്നുള്ള പ്രൊട്ടസ്റ്റന്റുകാർ 1797-ൽ പോളിനേഷ്യയിൽ സ്ഥിര താമസമാക്കി.

1803-ൽ താഹിതിയിലെ പോമരെ രണ്ടാമൻ രാജാവ് മോറിയയിലേക്ക് പലായനം ചെയ്യാൻ നിർബന്ധിതനായി. അദ്ദേഹവും അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രജകളും 1812-ൽ പ്രൊട്ടസ്റ്റന്റ് മതത്തിലേക്ക് പരിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെട്ടു. ഫ്രഞ്ച് കത്തോലിക്കാ മിഷനറിമാർ 1834-ൽ താഹിതിയിൽ എത്തി. 1836-ൽ അവരെ പുറത്താക്കിയത്, 1838-ൽ ഫ്രാൻസ് ഒരു സൈനിക ബോട്ട് അയയ്ക്കാൻ കാരണമായി. 1842-ൽ, കത്തോലിക്കാ മിഷനറിമാർക്ക് തടസ്സമില്ലാതെ പ്രവർത്തിക്കാൻ അനുവദിക്കുന്നതിനായി, താഹിതിയും തഹുവാട്ടയും ഒരു ഫ്രഞ്ച് സംരക്ഷിത പ്രദേശമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. 1843-ലാണ് പപ്പീറ്റെ എന്ന തലസ്ഥാനം സ്ഥാപിതമായത്. 1880-ൽ, ഫ്രാൻസ് താഹിതിയെ പിടിച്ചെടുത്തു, ഒരു സംരക്ഷക പദവിയിൽ നിന്ന് ഒരു കോളനി എന്ന നിലയിലേക്ക് മാറ്റി. 1889 ൽ ഫ്രഞ്ച് പ്രൊട്ടക്റ്ററേറ്റ് സ്ഥാപിക്കുന്നത് വരെ ദ്വീപ് ഗ്രൂപ്പുകൾ ഔദ്യോഗികമായി ഒന്നിച്ചിരുന്നില്ല.^[13]

1842-ൽ ഫ്രാൻസ് തഹിതിയെ ഒരു സംരക്ഷിത പ്രദേശമായി പ്രഖ്യാപിക്കുകയും തഹിതിയുമായി (1844-1847) യുദ്ധം ചെയ്യുകയും ചെയ്ത ശേഷം, ബ്രിട്ടീഷുകാരും ഫ്രഞ്ചുകാരും 1847-ൽ ജാർനാക് കൺവെൻഷനിൽ ഒപ്പുവച്ചു. കണ്വൻഷൻ മുഴുവൻ ദ്വീപസമൂഹത്തിലും ഭരിക്കാൻ ഒരു മേധാവിയെയും അനുവദിക്കരുതെന്നും റൈയേറ്റിയ, ഹുവാഹിൻ, ബോറ ബോറ എന്നീ രാജ്യങ്ങൾ ഇരു ശക്തികളിൽ നിന്നും സ്വതന്ത്രമായി തുടരുമെന്ന് പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഫ്രാൻസ് ഒടുവിൽ കരാർ ലംഘിച്ചു. 1897 വരെ നീണ്ടുനിന്ന ലീവാർഡ്സ് യുദ്ധം എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന നിരവധി തദ്ദേശീയ പ്രതിരോധങ്ങൾക്കും സംഘർഷങ്ങൾക്കും ശേഷം 1888-ൽ ദ്വീപുകൾ ഫ്രാൻസിന്റെ കോളനിയായി മാറുകയും ചെയ്തു.^[14][15]

1880-കളിൽ, ഔപചാരികമായി കൂട്ടിച്ചേർക്കാതെ, മുമ്പ് പോമാരേ രാജവംശത്തിൽപ്പെട്ട തുവാമോട്ടു ദ്വീപസമൂഹത്തിന് ഫ്രാൻസ് അവകാശവാദമുന്നയിച്ചു. 1842-ൽ തഹുവാട്ടയിൽ ഒരു സംരക്ഷിത പ്രദേശം പ്രഖ്യാപിച്ച ഫ്രഞ്ചുകാർ മാർക്വേസസ് ദ്വീപുകളെ മുഴുവൻ ഫ്രഞ്ചു പ്രദേശം ആയി കണക്കാക്കി. 1885-ൽ ഫ്രാൻസ് ഒരു ഗവർണറെ നിയമിക്കുകയും ഒരു ജനറൽ കൗൺസിൽ സ്ഥാപിക്കുകയും അങ്ങനെ കോളനിക്ക് ശരിയായ ഭരണം നൽകുകയും ചെയ്തു. 1888-ൽ റിമാറ്റാര, റുറുതു ദ്വീപുകൾ ബ്രിട്ടീഷ് സംരക്ഷണത്തിലായെങ്കിലും 1889-ൽ അവ ഫ്രാൻസ് പിടിച്ചെടുത്തു. 1892 ലാണ് കോളനിയിൽ ആദ്യമായി തപാൽ സ്റ്റാമ്പുകൾ പുറത്തിറക്കിയത്. കോളനിയുടെ ആദ്യത്തെ ഔദ്യോഗിക നാമം Établissements de l'Océanie (ഓഷ്യാനിയയിലെ സ്ഥാപനങ്ങൾ) എന്നായിരുന്നു; 1903-ൽ ജനറൽ കൗൺസിൽ ഒരു ഉപദേശക സമിതിയായി മാറ്റുകയും കോളനിയുടെ പേര് Établissements Français de l'Océanie (ഓഷ്യാനിയയിലെ ഫ്രഞ്ച് സ്ഥാപനങ്ങൾ) എന്നാക്കി മാറ്റുകയും ചെയ്തു.^[16]

1940-ൽ, ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ ഭരണകൂടം ഫ്രീ ഫ്രഞ്ച് ഫോഴ്സസ് എന്ന പേരിലുള്ള ഫ്രഞ്ച് സേനയെ അംഗീകരിക്കുകയും നിരവധി പോളിനേഷ്യക്കാർ രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിൽ സേവിക്കുകയും ചെയ്തു. അക്കാലത്ത് ഫ്രഞ്ചുകാർക്കും പോളിനേഷ്യക്കാർക്കും അജ്ഞാതമായിരുന്നു എങ്കിലും, 1940 സെപ്റ്റംബർ 16-ന് ഇംപീരിയൽ ജപ്പാനിലെ കോനോ കാബിനറ്റ്, യുദ്ധാനന്തര കാലഘട്ടത്തിൽ "കിഴക്കൻ പസഫിക് ഗവൺമെന്റ്-ജനറലിന്റെ" ഭാഗമായി ജപ്പാന്റെ സ്വത്തുക്കളാകാൻ പോകുന്ന നിരവധി പ്രദേശങ്ങളിൽ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയും ഉൾപ്പെടുത്തിയിരുന്നു.^[17] എന്നിരുന്നാലും, പസഫിക്കിലെ യുദ്ധസമയത്ത്, ഫ്രഞ്ച് ദ്വീപുകളിൽ ഒരു യഥാർത്ഥ ആക്രമണം നടത്താൻ ജപ്പാൻകാർക്ക് കഴിഞ്ഞില്ല.

1946-ൽ, പോളിനേഷ്യക്കാർക്ക് ഫ്രഞ്ച് പൗരത്വം നൽകുകയും ദ്വീപുകളുടെ പദവി ഒരു ഫ്രഞ്ച് വിദേശ പ്രദേശമാക്കി മാറ്റുകയും ചെയ്തു; ദ്വീപുകളുടെ പേര് 1957-ൽ Polynésie Française (ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ) എന്നാക്കി മാറ്റി. 1977-ൽ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയ്ക്ക് ഭാഗികമായ ആഭ്യന്തര സ്വയംഭരണാവകാശം ലഭിച്ചു; 1984-ൽ സ്വയംഭരണാവകാശം നീട്ടി. 2003-ൽ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ ഫ്രാൻസിന്റെ സമ്പൂർണ വിദേശ കൂട്ടായ്മയായി മാറി.^[6]

2013-ൽ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയെ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ സ്വയംഭരണ പ്രദേശങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ ഉൾപ്പെടുത്തി, ഇത് വഴി യുഎൻ പിന്തുണയുള്ള ഒരു സ്വാതന്ത്ര്യ റഫറണ്ടത്തിന് അവർ അർഹത നേടി. പോളിനേഷ്യൻ ലീഡേഴ്‌സ് ഗ്രൂപ്പ്, പസഫിക് കോൺഫറൻസ് ഓഫ് ചർച്ചസ്, വിമൻസ് ഇന്റർനാഷണൽ ലീഗ് ഫോർ പീസ് ആൻഡ് ഫ്രീഡം, നോൺ അലൈൻഡ് മൂവ്‌മെന്റ്, വേൾഡ് കൗൺസിൽ ഓഫ് ചർച്ചസ്, മെലനേഷ്യൻ സ്‌പിയർഹെഡ് ഗ്രൂപ്പ് എന്നിവ തദ്ദേശീയരുടെ എതിർപ്പും പിന്തുണയും അറിയിച്ചതിനെ തുടർന്നാണ് വീണ്ടും പട്ടികയിൽ ഇടംപിടിച്ചത്.^[18]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ പ്രധാന ദ്വീപായ താഹിതി 1842-ൽ ഒരു ഫ്രഞ്ച് സംരക്ഷിത പ്രദേശമായി മാറി, 1880-ൽ ഫ്രാൻസ് ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ മൊത്തത്തിൽ കൈവശപ്പെടുത്തി.^[5] ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയെ 1946-ൽ ഫ്രഞ്ച് വിദേശ പ്രദേശമായി പ്രഖ്യാപിക്കുകയും 1946 ഒക്ടോബർ 25-ന് ഒരു ടെറിട്ടോറിയൽ അസംബ്ലി പദവി നൽകുകയും ചെയ്തു. ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ ഭരണഘടനാ പദവി, സ്ഥാപനങ്ങൾ, നിയമപരമായ അധികാരങ്ങൾ, ഫ്രാൻസുമായുള്ള ബന്ധം എന്നിവ 1946 മുതൽ ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് നിരവധി തവണ (ഏറ്റവും ഒടുവിൽ 2004-ൽ) ഭേദഗതി ചെയ്ത നിയമപ്രകാരം നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നു.^[5]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ ഒരു പാർലമെന്ററി ജനാധിപത്യ പ്രദേശമാണ്, 57 സീറ്റുകളുള്ള അസംബ്ലിയും ഒരു പ്രസിഡന്റിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള എക്സിക്യൂട്ടീവും (സ്പീക്കറിന് സമാനമാണ്), അഞ്ച് വർഷത്തേക്ക് അസംബ്ലിക്കുള്ളിൽ ഭൂരിപക്ഷ വോട്ടിൽ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുന്നു.^[5] അസംബ്ലി അംഗങ്ങളുടെ കാലാവധിയും അഞ്ച് വർഷത്തേക്ക് ആണ്.^[5] നിലവിൽ ഫ്രാൻസിൽ എവിടെയും ജീവിക്കാനുള്ള അവകാശമുള്ള ഫ്രഞ്ച് പൗരന്മാരാണ് ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യക്കാർ. പ്രാദേശിക, ഫ്രഞ്ച് ദേശീയ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിൽ വോട്ടുചെയ്യാൻ അവർക്ക് അർഹതയുണ്ട്.^[5] പ്രായപൂർത്തിയായ വോട്ടർമാരാൽ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട അംഗങ്ങളിൽ നിന്ന് പ്രസിഡന്റിനെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ അസംബ്ലി എന്ന ഏകസഭ ഭരണവും നിയമനിർമ്മാണവും നടത്തുന്നു.^[7] ഫ്രഞ്ച് ഗവൺമെന്റ് നിയമിച്ച ഒരു ഹൈക്കമ്മീഷണർ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ഫ്രഞ്ച് പ്രസിഡന്റാണ് രാഷ്ട്രത്തലവൻ.^[7] പ്രതിരോധം, വിദേശ ബന്ധങ്ങൾ, നീതി എന്നിവ ഉൾപ്പെടെയുള്ള കാര്യങ്ങളുടെ ചുമതലയാണ് ഹൈക്കമ്മീഷണർക്കുള്ളത്.^[7] ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ പ്രസിഡന്റാണ് ഗവൺമെന്റിന്റെ തലവൻ, അദ്ദേഹത്തെ മന്ത്രിമാരുടെ കൗൺസിൽ എന്ന് വിളിക്കുന്ന ഒരു കാബിനറ്റ് സഹായിക്കുന്നു.^[7] ട്രേഡ് യൂണിയനുകൾ, വിവിധ പ്രൊഫഷണൽ സൊസൈറ്റികൾ, സാംസ്കാരിക, മറ്റ് ഓർഗനൈസേഷനുകൾ എന്നിവയിൽ നിന്നുള്ള പ്രതിനിധികൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഒരു സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക, സാംസ്കാരിക കൗൺസിൽ, നിർദ്ദിഷ്ട നിയമനിർമ്മാണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് സർക്കാരിന്റെ ഒരു ഉപദേശക ഗ്രൂപ്പായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു.^[7] ഫ്രഞ്ച് പാർലമെന്റിൽ പ്രദേശത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത് രണ്ട് ഡെപ്യൂട്ടിമാരും രണ്ട് സെനറ്റർമാരുമാണ്.^[7] ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ ജുഡീഷ്യൽ സംവിധാനത്തിൽ ഒരു അപ്പീൽ കോടതി, ഫസ്റ്റ് ഇൻസ്റ്റൻസ് കോടതി, അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് ലോ കോടതി എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.^[7]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ, ഫ്രഞ്ച് ദേശീയ ചിഹ്നങ്ങളോടൊപ്പം സ്വന്തം പതാകയും മുദ്രയും ദേശീയഗാനവും ഉപയോഗിക്കുന്നു.^[5]

2018 മെയ് 6-ന്, ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യൻ പ്രസിഡന്റ് എഡ്വാർഡ് ഫ്രിച്ചിന്റെ പാർട്ടിയായ തപുര ഹുയിരാത്തിര രണ്ടാം റൗണ്ട് പ്രദേശിക തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ 49 ശതമാനത്തിലധികം വോട്ടുകൾ നേടി. 2018 മെയ് 18-ന് ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ പ്രസിഡന്റായി ഫ്രിച്ച് വീണ്ടും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.^[5]

2013 മെയ് മാസത്തിൽ, ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയെ യുഎൻ സ്വയംഭരണ പ്രദേശങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ വീണ്ടും ഉൾപ്പെടുത്തി.^[5]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ മറ്റ് പസഫിക് ദ്വീപ് രാജ്യങ്ങളുമായും പ്രദേശങ്ങളുമായും, പ്രത്യേകിച്ച് പോളിനേഷ്യൻ അയൽക്കാരുമായി പോളിനേഷ്യൻ ലീഡേഴ്‌സ് ഗ്രൂപ്പ്, വ്യാപാര പങ്കാളിത്തം, മറ്റ് ലിങ്കുകൾ എന്നിവയിലൂടെ അടുത്ത ബന്ധം പുലർത്തുന്നു.^[5]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ പസഫിക് കമ്മ്യൂണിറ്റി (SPC), സൗത്ത് പസഫിക് റീജിയണൽ എൻവയോൺമെന്റ് പ്രോഗ്രാം (SPREP), പസഫിക് ഐലൻഡ്‌സ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് പ്രോഗ്രാം (PIDP), സൗത്ത് പസഫിക് ടൂറിസം ഓർഗനൈസേഷൻ (SPTO) എന്നിവയിലെ അംഗമാണ്.^[5] 2016-ൽ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയെ പസഫിക് ഐലൻഡ് ഫോറത്തിന്റെ (പിഐഎഫ്) പൂർണ്ണ അംഗമായി അംഗീകരിച്ചു.^[5]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയെ ദ്വീപുകളുടെ അഞ്ച് ഗ്രൂപ്പുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു:

1. വിൻഡ്വാർഡ് ദ്വീപുകളും ലീവാർഡ് ദ്വീപുകളും അടങ്ങുന്ന സൊസൈറ്റി ഐലൻഡ്സ് ദ്വീപസമൂഹം
2. ടുവാമോട്ടു ദ്വീപസമൂഹം
3. ഗാംബിയർ ദ്വീപുകൾ
4. മാർക്വേസസ് ദ്വീപുകൾ
5. ഓസ്‌ട്രൽ ദ്വീപുകൾ

2017 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം, അതിന്റെ 121 ദ്വീപുകളിലും അറ്റോളുകളിലും 75 എണ്ണം ജനവാസമുള്ളവയാണ്.^[19] 2017 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ ആകെ ജനസംഖ്യയിൽ ഏകദേശം 69% വസിക്കുന്ന, സൊസൈറ്റി ഐലൻഡ്‌സ് ഗ്രൂപ്പിലുള്ള താഹിതി ഏറ്റവും ജനസംഖ്യയുള്ള ദ്വീപാണ്. ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ തലസ്ഥാനമാണ് താഹിതിയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പാപ്പീറ്റ്. അതിന്റെ പ്രദേശത്തിന്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമല്ലെങ്കിലും, 2007 വരെ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിൽ നിന്നാണ് ക്ലിപ്പർട്ടൺ ദ്വീപ് ഭരിച്ചിരുന്നത്.

മഹത്തായ പോളിനേഷ്യൻ കുടിയേറ്റത്തിന് നൂറുകണക്കിന് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം, യൂറോപ്യൻ പര്യവേക്ഷകർ ഈ പ്രദേശത്തുകൂടി സഞ്ചരിക്കാൻ തുടങ്ങി, പല അവസരങ്ങളിലും ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ ദ്വീപുകൾ സന്ദർശിച്ചു. വ്യാപാരികളും തിമിംഗലക്കപ്പലുകളും സന്ദർശിച്ചു. 1842-ൽ, ഫ്രഞ്ചുകാർ ദ്വീപുകൾ ഏറ്റെടുക്കുകയും ഒരു ഫ്രഞ്ച് സംരക്ഷിത പ്രദേശം സ്ഥാപിക്കുകയും അതിനെ അവർ Établissements français d'Océanie (EFO) എന്ന് വിളിക്കുകയും ചെയ്തു. (ഫ്രഞ്ച് സ്ഥാപനങ്ങൾ/ഓഷ്യാനിയയിലെ വാസസ്ഥലങ്ങൾ).

1946-ൽ EFO ഫ്രഞ്ച് നാലാം റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ ഭരണഘടന പ്രകാരം ഒരു വിദേശ പ്രദേശമായി മാറി, പോളിനേഷ്യക്കാർക്ക് പൗരത്വത്തിലൂടെ വോട്ടവകാശം ലഭിച്ചു. 1957-ൽ EFO ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു. 1983-ൽ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ ഒരു പ്രാദേശിക വികസന സംഘടനയായ പസഫിക് കമ്മ്യൂണിറ്റിയിൽ അംഗമായി. 2003 മാർച്ച് 28 മുതൽ, ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ, ആർട്ടിക്കിൾ 74-ന്റെ ഭരണഘടനാ പുനരവലോകനത്തിന് കീഴിൽ ഫ്രഞ്ച് റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ ഒരു വിദേശ കൂട്ടായ്മയാണ്, പിന്നീട് 2004 ഫെബ്രുവരി 27 ലെ 2004-192 നിയമപ്രകാരം ഭരണപരമായ സ്വയംഭരണാധികാരം നേടി.^[20]

ദ്വീപസമൂഹങ്ങൾ

അഞ്ച് ദ്വീപസമൂഹങ്ങൾ ചേർന്നതാണ് ഇത്. സൊസൈറ്റി ദ്വീപുകളിലെ താഹിതിയാണ് ഏറ്റവും വലുതും ജനസാന്ദ്രതയുള്ളതുമായ ദ്വീപ്. ദ്വീപസമൂഹങ്ങൾ ഇവയാണ്:

തഹിതിയെ കൂടാതെ, ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ മറ്റ് ചില പ്രധാന അറ്റോളുകൾ, ദ്വീപുകൾ, ദ്വീപ് ഗ്രൂപ്പുകൾ ഇവയാണ്: അഹെ, ബോറ ബോറ, ഹിവ ഓ, ഹുവാഹിൻ, മൈയാവോ, മൗപിറ്റി, മെഹെതിയ, മോറിയ, നുകു ഹിവ, റൈയേറ്റ, താഹഅ, ടെറ്റിയറോവ, തുപുവഐ, തൂപയ്.

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിൽ, മാർക്വേസസ് ഉഷ്ണമേഖലാ ഈർപ്പമുള്ള വനങ്ങൾ, സൊസൈറ്റി ദ്വീപുകൾ ഉഷ്ണമേഖലാ ഈർപ്പമുള്ള വനങ്ങൾ, തുവാമോട്ടു ഉഷ്ണമേഖലാ ഈർപ്പമുള്ള വനങ്ങൾ, തുബുവായ് ഉഷ്ണമേഖലാ ഈർപ്പമുള്ള വനങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ നാല് ഭൗമ പരിസ്ഥിതി പ്രദേശങ്ങളുണ്ട്.^[23]

അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് ഡിവിഷനുകൾ

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയെ അഞ്ച് അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സബ്ഡിവിഷനുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു:

• മാർക്വേസസ് ദ്വീപുകൾ (French: les îles Marquises അല്ലെങ്കിൽ ഔദ്യോഗികമായി la subdivision administrative des îles Marquises)
• ലീവാർഡ് ദ്വീപുകൾ (French: les îles Sous-le-Vent അല്ലെങ്കിൽ ഔദ്യോഗികമായി la subdivision administrative des îles Sous-le-Vent) (രണ്ട് subdivisions administratives ആയ വിൻഡ്വാർഡ് ദ്വീപുകളും ലീവാർഡ് ദ്വീപുകളും സൊസൈറ്റി ദ്വീപുകളുടെ ഭാഗമാണ്)
• വിൻഡ്വാർഡ് ദ്വീപുകൾ (French: les îles du Vent അല്ലെങ്കിൽ ഔദ്യോഗികമായി la subdivision administrative des îles du Vent) (രണ്ട് subdivisions administratives വിൻഡ്വാർഡ് ദ്വീപുകളും ലീവാർഡ് ദ്വീപുകളും സൊസൈറ്റി ദ്വീപുകളുടെ ഭാഗമാണ്)
• ടൂവമോട്ടു -ഗാംബിയർ (French: les Îles Tuamotu-Gambier അല്ലെങ്കിൽ ഔദ്യോഗികമായി la subdivision administrative des îles Tuamotu-Gambier) (തുവാമോട്ടസും ഗാംബിയർ ദ്വീപുകളും)
• ഓസ്‌ട്രൽ ദ്വീപുകൾ (French: les îles Australes അല്ലെങ്കിൽ ഔദ്യോഗികമായി la subdivision administrative des îles Australes) (ബാസ് ദ്വീപുകൾ ഉൾപ്പെടെ)

5 അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് സബ്ഡിവിഷനുകൾ 48 കമ്യൂണുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു. ഫ്രഞ്ച് റിപ്പബ്ലിക്കിലെ മറ്റെല്ലാ കമ്യൂണുകളേയും പോലെ, ഫ്രഞ്ച് അല്ലെങ്കിൽ മറ്റൊരു യൂറോപ്യൻ യൂണിയൻ പൗരത്വമുള്ള പ്രദേശവാസികൾ ഒരു മുനിസിപ്പൽ കൗൺസിലിനെയും കമ്മ്യൂണിനുള്ളിലെ പ്രാദേശിക കാര്യങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ചുമതലയുള്ള ഒരു മേയറെയും തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നു. ഫ്രഞ്ച് റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ ബാക്കി ഭാഗങ്ങളിൽ (അവസാന മുനിസിപ്പൽ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടന്നത് 2020 ലാണ്) അതേ തീയതിയിലാണ് ഓരോ ആറ് വർഷത്തിലും മുനിസിപ്പൽ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടക്കുന്നത്.

30 കമ്യൂണുകളെ 98 അസോസിയേറ്റഡ് കമ്യൂണുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു, അവയിൽ ഓരോന്നിനും ഒരു ഡെലിഗേറ്റ് മേയറും രജിസ്ട്രി ഓഫീസും ഉണ്ട്. ഈ 30 കമ്യൂണുകളെ അസോസിയേറ്റീവ് കമ്യൂണുകളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നത് ഒന്നുകിൽ അവയ്ക്ക് വലിയ ഭൂപ്രദേശം ഉള്ളതുകൊണ്ടോ (പ്രത്യേകിച്ച് തഹീതി അല്ലെങ്കിൽ നുകു ഹിവ പോലുള്ള വലിയ ദ്വീപുകളിൽ) അല്ലെങ്കിൽ അവ പരസ്പരം അകലെയുള്ള അറ്റോളുകളാൽ (പ്രത്യേകിച്ച് തുവാമോട്ടു ദ്വീപസമൂഹത്തിൽ) നിർമ്മിതമായതുകൊണ്ടാണ്.

2017-ലെ ജനസംഖ്യ 283,007 ആയിരുന്നു.^[5] 2022 ഓഗസ്റ്റ് 18 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം മൊത്തം ജനസംഖ്യ 278,786 ആയിരുന്നു, അവരിൽ 68.7% തഹിതി ദ്വീപിൽ മാത്രം ജീവിച്ചിരുന്നു. തലസ്ഥാന നഗരിയായ പപ്പീറ്റിലെ നഗരപ്രദേശത്ത് 136,771 നിവാസികളുണ്ട് (2017 സെൻസസ്).^[24]

18-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ എത്തിത്തുടങ്ങുകയും തുടർന്ന് ഇവിടെ നിലനിന്നിരുന്ന പരമ്പരാഗത സംസ്കാരത്തെ അടിച്ചമർത്തുകയും ചെയ്ത മിഷനറിമാർ കാരണം, ഇവിടെ നിലനിന്നിരുന്ന പരമ്പരാഗത പോളിനേഷ്യൻ സംസ്കാരത്തിന്റെയും കലകളുടെയും ഭാഗമായ നൃത്തം (ടമുരെ), സംഗീതം, പച്ചകുത്തൽ, മതം എന്നിവ പോലുള്ള എല്ലാ ഘടകങ്ങളും വലിയ തോതിൽ അപ്രത്യക്ഷമായി.^[7] ദ്വീപുകളുടെ സൗന്ദര്യം ഫ്രഞ്ച് ചിത്രകാരൻ പോൾ ഗൗഗിനെപ്പോലുള്ള കലാകാരന്മാരെ ആകർഷിച്ചു, അദ്ദേഹം ആദ്യം താഹിതിയിലും പിന്നീട് ഹിവ ഓയിലും ജീവിച്ചിരുന്നു. പ്രാദേശിക സംസ്കാരത്തിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട്, ഗൗഗിൻ സൃഷ്ടിച്ച സൃഷ്ടികളിൽ പോളിനേഷ്യൻ ജീവിതവും ആത്മീയ വിഷയങ്ങളും ഉപയോഗിച്ചു.^[7] അദ്ദേഹത്തിന്റെ നിരവധി ചിത്രങ്ങളും മറ്റ് കലാകാരന്മാരുടെ സൃഷ്ടികളും താഹിതിയിലെ പോൾ ഗൗഗിൻ മ്യൂസിയത്തിൽ പ്രദർശിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ സാംസ്കാരിക പൈതൃകം സംരക്ഷിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾക്ക് പപ്പീറ്റിലെ ഒരു എത്‌നോഗ്രാഫിക് മ്യൂസിയവും പഠിച്ച സമൂഹവും സംഭാവന നൽകിയിട്ടുണ്ട്.^[7] എന്നിട്ടും, പോളിനേഷ്യൻ ഭാഷകളിലെ പത്രങ്ങളുടെ അഭാവം, താഹിതിയൻ ഭാഷയിലെ ചെറിയ തോതിലുള്ള പ്രക്ഷേപണം, യൂറോപ്യൻ, വടക്കേ അമേരിക്കൻ സാംസ്കാരങ്ങളുടെ (പ്രത്യേകിച്ച് സംഗീതവും ടെലിവിഷനും) വ്യാപകമായ സ്വാധീനവും എല്ലാം പോളിനേഷ്യൻ സംസ്കാരത്തിന്റെ നിലനിൽപ്പിന് ഭീഷണിയാണ്.^[7]

ഭാഷകൾ

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ എല്ലാ തദ്ദേശീയ ഭാഷകളും പോളിനേഷ്യൻ ആണ്. ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ പുരാതന കാലം മുതൽ ഭാഷാപരമായി വൈവിധ്യപൂർണ്ണമാണ്, ഓരോ സമൂഹത്തിനും അതിന്റേതായ പ്രാദേശിക ഭാഷാ വൈവിധ്യമുണ്ട്. പരസ്പര ധാരണയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഈ ഭാഷാഭേദങ്ങളെ താഹിതിയൻ, തുവാമോട്ടുവാൻ, റാപ്പ, ഓസ്‌ട്രൽ, നോർത്ത് മാർക്വെസൻ, സൗത്ത് മാർക്വേസൻ, മാംഗരേവൻ എന്നിങ്ങനെ ഏഴ് ഭാഷകളായി തരംതിരിക്കാം. ഇവയിൽ ചിലത്, പ്രത്യേകിച്ച് തുവാമോട്ടുവാൻ, വ്യത്യസ്‌ത ഭാഷാഭേദങ്ങളുടെ ഒരു പാച്ച്‌വർക്കിലൂടെ രൂപംകൊണ്ട പ്രാദേശിക ഭാഷയാണ്. ചില എഴുത്തുകാർ ഒരേ ഭാഷയുടെ ഭാഷാഭേദങ്ങളായി രണ്ട് ഇനങ്ങളെ വീക്ഷിച്ചേക്കാം, മറ്റുള്ളവർ അവയെ വ്യത്യസ്ത ഭാഷകളായി വീക്ഷിച്ചേക്കാം. ഈ രീതിയിൽ, വടക്കും തെക്കും പ്രചാരത്തിലുള്ള മാർക്വെസനെ പലപ്പോഴും ഒരുമിച്ച് ഒരു മാർക്വെസൻ ഭാഷയായി തരംതിരിച്ചിട്ടുണ്ട്, കൂടാതെ റാപ്പയെ പലപ്പോഴും ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഉപകുടുംബത്തിന്റെ ഭാഗമായി കാണുന്നു. അതേ സമയം, റൈവയാവെ പലപ്പോഴും അവയിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി വീക്ഷിക്കപ്പെടുന്നു. ^[25]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ ഏക ഔദ്യോഗിക ഭാഷ ഫ്രഞ്ച് ആണ്.^[26] 1996 ഏപ്രിൽ 12-ലെ ഒരു ഓർഗാനിക് നിയമം പറയുന്നത് "ഫ്രഞ്ച് ഔദ്യോഗിക ഭാഷയാണ്, താഹിതിയനും മറ്റ് പോളിനേഷ്യൻ ഭാഷകളും ഉപയോഗിക്കാം" എന്നാണ്. 2017 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം, 15 വയസും അതിൽ കൂടുതലുമുള്ള ജനസംഖ്യയിൽ, 73.9% ആളുകൾ അവർ വീട്ടിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സംസാരിക്കുന്ന ഭാഷ ഫ്രഞ്ച് ആണെന്ന് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു (2007 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം 68.6% ൽ നിന്ന് ഉയർന്നത്), 20.2% (2007 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം ഉണ്ടായിരുന്ന 24.3% ൽ നിന്ന് കുറഞ്ഞു) ആളുകൾ അവർ വീട്ടിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സംസാരിക്കുന്ന ഭാഷ താഹിതീയൻ ആണെന്ന് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു. 2.6% പേർ മാർക്വെസനും 0.2% അനുബന്ധ മാംഗരേവ ഭാഷയും (2007 ലെ സെൻസസിൽ രണ്ടിനും ഒരേ ശതമാനം), 1.2% (2007 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം 1.3%), ഓസ്‌ട്രേലിയൻ ഭാഷകളിൽ ഏതെങ്കിലും സംസാരിക്കുന്നതായി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു. 1.0% ടുവാമോട്ടുവാൻ (2007 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം ഉള്ള 1.5% ൽ നിന്ന് കുറഞ്ഞു), 0.6% (2007 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം ഉണ്ടായിരുന്ന 1.0% ൽ നിന്ന് കുറഞ്ഞു) ഒരു ചൈനീസ് ഭാഷ (41% ഹക്ക) റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു, 0.4 % (2007 ലെ സെൻസസ് പ്രകാരം 0.5% ൽ നിന്ന് കുറവ്) ആളുകൾ ഇതോന്നുമല്ലാതെ മറ്റൊരു ഭാഷ (അതിൽ പകുതിയിലേറെയും ഇംഗ്ലീഷ് ആയിരുന്നു) സംസാരിക്കുന്നു എന്നും പറയുന്നു.^[27]

മതം

ദ്വീപുകളിലെ പ്രധാന മതം ക്രിസ്തുമതമാണ്. ജനസംഖ്യയിൽ ഭൂരിഭാഗവും (54%) വിവിധ പ്രൊട്ടസ്റ്റന്റ് സഭാ വിശ്വാസികളാണ്, പ്രത്യേകിച്ച് മാവോഹി പ്രൊട്ടസ്റ്റന്റ് ചർച്ച്, ഇത് ഏറ്റവും വലുതും ജനസംഖ്യയുടെ 50% ത്തിലധികം ആളുകൾ വിശ്വാസിക്കുന്നതുമാണ്. പരമ്പരാഗത വിശ്വാസങ്ങളിൽ നിന്ന് ലണ്ടൻ മിഷനറി സൊസൈറ്റി ദ്വീപുകളിലേക്ക് കൊണ്ടുവന്ന നവീകരണ പാരമ്പര്യത്തിലേക്ക് പരിവർത്തനം ചെയ്ത താഹിതിയിലെ രാജാവായ പോമറെ രണ്ടാമനിൽ നിന്നാണ് ഇതിന്റെ ഉത്ഭവം.

ജനസംഖ്യയുടെ (2019) 38.3% വരുന്ന കത്തോലിക്കർ^[28] വലിയ ന്യൂനപക്ഷമാണ് (2019) ^[28] അതിന് അതിന്റേതായ സഭാ പ്രവിശ്യയുണ്ട്, അതിൽ മെട്രോപൊളിറ്റൻ ആർച്ച് ഡയോസിസ് ഓഫ് പാപ്പീറ്റും അതിന്റെ ഏക സഫ്രഗനുമായ തായോഹെ രൂപതയും ഉൾപ്പെടുന്നു.^[29] 1950 ൽ മൊത്തം ജനസംഖ്യയുടെ 21.6% ആയിരുന്ന കത്തോലിക്കരുടെ എണ്ണവും അനുപാതവും ഗണ്യമായി വർദ്ധിച്ചു.^[28]

1991-ലെ കണക്കുകൾ പ്രകാരം ടുവാമോട്ടു ദ്വീപുകളിലും, ^[30] ഗാംബിയർ ദ്വീപുകളിലും ^[30] മാർക്വേസസ് ദ്വീപുകളിലും, ^[30] പ്രൊട്ടസ്റ്റന്റുകാരാണ് ഭൂരിപക്ഷം, ഓസ്‌ട്രൽ ദ്വീപുകളിലും ^[30] കൂടാതെ താഹിതി പോലെ നിരവധി സൊസൈറ്റി ദ്വീപുകളിലും കത്തോലിക്കർ ഭൂരിപക്ഷമുണ്ടെന്ന് കണക്കുകൾ പറയുന്നു. ^[30] പ്രൊട്ടസ്റ്റന്റ് മിഷനറിമാർ (ഇംഗ്ലണ്ടിൽ നിന്നും യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിൽ നിന്നും) ആദ്യമായി വന്നത് ഒരു ദ്വീപ് സമൂഹത്തിലേക്കാണ്, ഫ്രഞ്ച് കോളനിവൽക്കരണത്തിനുശേഷം കത്തോലിക്കാസഭ ചിതറിക്കിടക്കുന്ന നിരവധി ദ്വീപുകളിലേക്കും പ്രധാന ദ്വീപായ താഹിതിയിലേക്കും വ്യാപിച്ചു എന്നതാണ് ഈ വൈവിധ്യത്തിന് കാരണം. ^[30]

2018 ലെ കണക്കുകൾ പ്രകാരം ചർച്ച് ഓഫ് ജീസസ് ക്രൈസ്റ്റ് ഓഫ് ലാറ്റർ-ഡേ സെയിന്റ്സിൽ 28,147 അംഗങ്ങളുണ്ട്.^[31] ലാറ്റർ-ഡേ സെയിന്റ് പാരമ്പര്യത്തിലെ മറ്റൊരു വിഭാഗമായ കമ്മ്യൂണിറ്റി ഓഫ് ക്രൈസ്റ്റ് വിഭാഗത്തിൽ 2018 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് മൊത്തം 9,256 ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യൻ അംഗങ്ങൾ ഉണ്ടെന്ന് അവർ അവകാശപ്പെടുന്നു.^[32] 2014 ലെ കണക്ക് പ്രകാരം ഏകദേശം 3,000 യഹോവയുടെ സാക്ഷികൾ തഹിതിയിൽ ഉണ്ടായിരുന്നു ^[33] അതുപോലെ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിൽ ഏകദേശം 500 മുസ്ലീങ്ങൾ ഉണ്ടെന്നാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. ^[34]

സ്പോർട്സ്

ഫുട്ബോൾ

താഹിതി ദ്വീപിലെ ഫുട്ബോൾ നിയന്ത്രിക്കുന്നത് ഫെഡറേഷൻ താഹിതിയൻ ഡി ഫുട്ബോൾ ആണ്.

വാ

പോളിനേഷ്യൻ പരമ്പരാഗത കായിക വിനോദമായ വാ എല്ലാ ദ്വീപുകളിലും പരിശീലിക്കപ്പെടുന്നു.^[35] താഹിതിയും ഹുഹൈനും ബോറ ബോറയും തമ്മിലുള്ള ഒരു അന്താരാഷ്ട്ര മത്സരം ആയ ഹാവായി നൂയി വാ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിൽ നടത്തപ്പെടുന്നു.

സർഫിംഗ്

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ അതിന്റെ റീഫ് ബ്രേക്ക് ഓളങ്ങൾക്ക് പേരുകേട്ടതാണ്. ഇവിടുത്തെ ഒരു ഗ്രാമമായ ടെഹ്പ്പൂ ഒരുപക്ഷേ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച സർഫിംഗ് സ്ഥലങ്ങളിൽ ഒന്നായി സ്ഥിരമായി റാങ്ക് ചെയ്യപ്പെടുന്നു.^[36] ലോക ചാമ്പ്യൻഷിപ്പ് ടൂറിന്റെ^[37] സ്റ്റോപ്പായ ബില്ലബോംഗ് പ്രോ താഹിതി സർഫ് മത്സരം ഇവിടെ നടക്കുന്നു, കൂടാതെ 2024 ലെ സമ്മർ ഒളിമ്പിക്‌സിന്റെ സർഫിംഗ് ഇവന്റുകൾക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കാൻ ഇവിടം ഷെഡ്യൂൾ ചെയ്‌തിരിക്കുന്നു.^[38]

കൈറ്റ്‌സർഫിംഗ്

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിൽ കൈറ്റ്‌സർഫിംഗ് പരിശീലിക്കുന്നതിന് നിരവധി സ്ഥലങ്ങളുണ്ട്, താഹിതി, മൂറിയ, ബോറ-ബോറ, മൗപിറ്റി, റെയ്‌വവേ എന്നിവ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായവയാണ്.^[39]

ഡൈവിംഗ്

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ ഡൈവിംഗിന് അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്ന പ്രദേശമാണ്. ഓരോ ദ്വീപസമൂഹവും മുങ്ങൽ വിദഗ്ധർക്ക് അവസരങ്ങൾ നൽകുന്നു. തുവാമോട്ടു ദ്വീപുകളിലെ രംഗിറോവയും ഫകരാവയും ഈ പ്രദേശത്തെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ സ്ഥലങ്ങളാണ്.^[40]

റഗ്ബി

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലും റഗ്ബി ജനപ്രിയമാണ്, പ്രത്യേകിച്ചും റഗ്ബി യൂണിയൻ.^[41]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ ലീഗൽ ടെൻഡർ CFP ഫ്രാങ്കാണ്, അതിന് യൂറോയുമായി ഒരു നിശ്ചിത വിനിമയ നിരക്ക് ഉണ്ട്. 2019-ൽ ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ നാമമാത്ര മൊത്ത ആഭ്യന്തര ഉത്പാദനം (അല്ലെങ്കിൽ ജിഡിപി) 6.01 ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ ആയിരുന്നു. ഓസ്‌ട്രേലിയ, ന്യൂസിലാൻഡ്, ഹവായ്, പാപുവ ന്യൂ ഗിനിയ, ന്യൂ കാലിഡോണിയ, ഗുവാം എന്നിവയ്ക്ക് ശേഷം ഓഷ്യാനിയയിലെ ഏഴാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാണ് ഇത്. പ്രതിശീർഷ ജിഡിപി 2019-ൽ 21,615 യുഎസ് ഡോളറായിരുന്നു (വിപണി വിനിമയ നിരക്കിൽ, പിപിപിയിലല്ല), ഹവായ്, ഓസ്‌ട്രേലിയ, ന്യൂസിലാൻഡ്, ഗുവാം, ന്യൂ കാലിഡോണിയ എന്നിവയെ അപേക്ഷിച്ച് ഇത് കുറവാണ്, എന്നാൽ മറ്റെല്ലാ സ്വതന്ത്ര ഇൻസുലാർ രാജ്യങ്ങളെക്കളും ഓഷ്യാനിയയുടെ ആശ്രിത പ്രദേശങ്ങളേക്കാളും ഉയർന്നതാണ് ഇത്.

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ 1996-ൽ ആണവ പരീക്ഷണം അവസാനിച്ചതിനുശേഷം നിരവധി വെല്ലുവിളികളെ അഭിമുഖീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്, പ്രധാനമായും രാജ്യത്തിന്റെ പരിമിതമായ വിഭവങ്ങൾ, വൈവിധ്യവൽക്കരണത്തിനുള്ള ഓപ്ഷനുകൾ, ഒറ്റപ്പെടൽ എന്നിവ കാരണം.^[5] 2008 ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിയും തുടർന്നുള്ള മാന്ദ്യവും ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയെയും സാരമായി ബാധിച്ചു, അതിന്റെ ഫലമായി 2009 മുതൽ 2012 വരെ 4 വർഷത്തോളം മാന്ദ്യം അനുഭവപ്പെട്ടു. 2013-ലെ സാമ്പത്തിക വളർച്ചയോടെ നില മെച്ചപ്പെടുകയും, 2010-കളുടെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ ശക്തമായ സാമ്പത്തിക വളർച്ച അനുഭവിക്കുകയും കോവിഡ്-19 ആഗോള മഹാമാരി മറ്റൊരു മാന്ദ്യത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് വരെ വളർച്ച തുടരുകയും ചെയ്തു.^[42]

സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ മുഖ്യസ്ഥാനമായി തുടരുന്ന അന്താരാഷ്ട്ര ടൂറിസം വ്യവസായത്തിൽ കോവിഡ്-19 ന്റെ ആഘാതം കാരണം ഒരു വലിയ ഇടിവ് അനുഭവിച്ചു.^[5] തുടർന്ന് സാമ്പത്തിക ആഘാതത്തിന് മറുപടിയായി, ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ സർക്കാർ നിരവധി നിയമങ്ങൾ പാസാക്കി, അത് ബിസിനസ്സുകൾക്ക് ക്രെഡിറ്റ് നേടുന്നത് എളുപ്പമാക്കുന്നു, തൊഴിൽ നിയന്ത്രണങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നു, തൊഴിൽ സുരക്ഷയും സാമൂഹിക സുരക്ഷാ പേയ്‌മെന്റുകളും വർദ്ധിപ്പിച്ചു.^[5]

ഫ്രാൻസിൽ നിന്നുള്ള സാമ്പത്തിക കൈമാറ്റം (പ്രതിവർഷം ഏകദേശം 2 ബില്യൺ ഡോളർ) പരമ്പരാഗതമായി ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ ജിഡിപിയുടെ ഏകദേശം 30 ശതമാനം വരും.^[5] ഈ കൈമാറ്റങ്ങളിൽ പകുതിയോളം ടെറിട്ടോറിയൽ ഗവൺമെന്റിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾ നിർവ്വഹിക്കുന്നതിനാണ്, ബാക്കിയുള്ളത് പ്രതിരോധം, നീതി, സുരക്ഷ, ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസം, മുനിസിപ്പൽ ഗവൺമെന്റുകൾക്കുള്ള വിതരണങ്ങൾ തുടങ്ങിയ ഫ്രഞ്ച് സ്റ്റേറ്റ് അധിഷ്ഠിത ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾക്കുള്ളതാണ്.^[5]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ മിതമായ രീതിയിൽ വികസിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ, ഇറക്കുമതി ചെയ്യുന്ന ചരക്കുകൾ, ടൂറിസം, ഫ്രാൻസിന്റെ മെയിൻലാൻഡിന്റെ സാമ്പത്തിക സഹായം എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. പ്രധാന ദ്വീപുകളിൽ ടൂറിസ്റ്റ് സൗകര്യങ്ങൾ നന്നായി വികസിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. തെങ്ങ് (കൊപ്ര), പച്ചക്കറികൾ, പഴങ്ങൾ എന്നിവയാണ് പ്രധാന കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം. ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ നോനി ജ്യൂസ്, ഉയർന്ന ഗുണമേന്മയുള്ള വാനില, പ്രശസ്തമായ കറുത്ത താഹിതിയൻ മുത്തുകൾ (2008 ലെ കയറ്റുമതിയുടെ 55%) എന്നിവ കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നു.^[43]

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ കടൽത്തീരത്ത് നിക്കൽ, കോബാൾട്ട്, മാംഗനീസ്, കോപ്പർ എന്നിവയുടെ വലിയ തോതിലുള്ള നിക്ഷേപങ്ങൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു, അവ ഇതുവരെ ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടില്ല.^[44]

ഗതാഗതം

ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിൽ 53 വിമാനത്താവളങ്ങളുണ്ട്.^[6] ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ ഏക അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളമാണ് ഫാ'ആ അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളം. ഓരോ ദ്വീപിനും അതിന്റേതായ വിമാനത്താവളമുണ്ട്, അത് മറ്റ് ദ്വീപുകളിലേക്കുള്ള വിമാനങ്ങൾ സർവ്വീസ് ചെയ്യുന്നു. ദ്വീപുകൾക്ക് ചുറ്റും പറക്കുന്ന പ്രധാന വിമാനക്കമ്പനിയാണ് എയർ തഹിതി.

ആശയവിനിമയം

പസഫിക് ദ്വീപ് മേഖലയിലെ ഏറ്റവും നൂതനമായ ടെലികോം ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചറുകളിൽ ഒന്നാണ് ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലേത്. 130 ദ്വീപുകളും അറ്റോളുകളും ആയി ചിതറിക്കിടക്കുന്ന രാജ്യത്തിന്റെ നിവാസികൾക്ക് കണക്റ്റിവിറ്റി വളരെ പ്രധാനമാണ്. ആദ്യത്തെ അന്തർവാഹിനി കേബിൾ 2010-ൽ വിന്യസിച്ചു, അതിനുശേഷം അധിക കേബിളുകൾ വിന്യസിക്കുക വഴി ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ അന്താരാഷ്ട്ര കണക്റ്റിവിറ്റി വളരെയധികം മെച്ചപ്പെട്ടു.^[6] 2017-ൽ, നോക്കിയയുടെ യൂണിറ്റായ അൽകാറ്റെൽ സബ്മറൈൻ നെറ്റ്‌വർക്കുകൾ, ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ പല ദ്വീപുകളെയും വെള്ളത്തിനടിയിലൂടെയുള്ള ഫൈബർ ഒപ്റ്റിക് കേബിളുകൾ വഴി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു പദ്ധതി ആരംഭിച്ചു. NATITUA എന്ന് പേരിട്ടിരിക്കുന്ന പദ്ധതി, തഹിതിയെ ടുവാമോട്ടു, മാർക്വേസസ് ദ്വീപസമൂഹങ്ങളിലെ 10 ദ്വീപുകളുമായി ബന്ധിപ്പിച്ച് ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യൻ ബ്രോഡ്‌ബാൻഡ് കണക്റ്റിവിറ്റി മെച്ചപ്പെടുത്താൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ്.^[45] 2018 ഓഗസ്റ്റിൽ, പപ്പീറ്റിൽ നിന്ന് ഹാവോ അറ്റോളിലേക്ക് ഒരു സബ്മറൈൻ കേബിൾ വന്നതിന്റെ പേരിൽ ഒരു ആഘോഷം നടന്നു, ഇത് ശൃംഖലയെ ഏകദേശം 1000 കിലോമീറ്ററോളം വ്യാപിപ്പിച്ചു. ഒരു അധിക ആഭ്യന്തര അന്തർവാഹിനി കേബിൾ, നാറ്റിറ്റുവ സുഡ്, 2022 അവസാനത്തോടെ കൂടുതൽ വിദൂര ദ്വീപുകളെ ബന്ധിപ്പിക്കും.^[6] ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ ഈ മേഖലയിലെ ഉപഗ്രഹ ആശയവിനിമയത്തിനുള്ള ഒരു കേന്ദ്രം കൂടിയാണ്; ഗണ്യമായ എണ്ണം ഉപഭോക്താക്കൾ FttP അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സേവനങ്ങൾ ആക്സസ് ചെയ്യുന്നു. ^[6] 2022-ൽ, നിശ്ചിത ബ്രോഡ്‌ബാൻഡ് സബ്‌സ്‌ക്രിപ്‌ഷനുകൾ ഏകദേശം 22% ആയി; രാജ്യത്തെ മൊബൈൽ കണക്ഷനുകളുടെ ഏകദേശം 43% 3G നെറ്റ്‌വർക്കുകളിൽ ആണ്, 12% LTE യിലും; 2025-ഓടെ, എല്ലാ കണക്ഷനുകളുടെയും പകുതിയിലധികവും LTE ആകുമെന്നു പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. ^[6] 77% മൊബൈൽ വരിക്കാർക്കും 2025-ഓടെ (2022) സ്മാർട്ട് ഫോണുകൾ ഉണ്ടാകുമെന്നും കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.^[6]

വിദ്യാഭ്യാസം

6 മുതൽ 14 വരെ പ്രായമുള്ള കുട്ടികൾക്ക് സ്‌കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം നിർബന്ധമാണ്, സർക്കാർ ഡേ സ്‌കൂളുകളിൽ പഠിക്കുന്ന വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് വിദ്യാഭ്യാസം സൗജന്യമാണ്.^[7] ആറ് വർഷത്തെ പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് സർക്കാർ ധനസഹായം നൽകുന്നു.^[7] ഇവിടെ പള്ളിയും സർക്കാരും നടത്തുന്ന സെക്കൻഡറി സ്കൂളുകളുണ്ട്. പാപ്പീറ്റിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ സർവകലാശാലയാണ് രാജ്യത്തെ ഏക തൃതീയ തലത്തിലുള്ള സ്ഥാപനം.^[7] ഫ്രഞ്ച് പസഫിക് സർവകലാശാലയുടെ ഭാഗമായി 1987-ൽ ഇത് സ്ഥാപിതമായി, 1999-ൽ യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി രണ്ട് എന്റിറ്റികളായി (ഒന്ന് ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലും ഒന്ന് ന്യൂ കാലിഡോണിയയിലും) വിഭജിച്ചപ്പോൾ അതിന്റെ ഇപ്പോഴത്തെ പേര് സ്വീകരിച്ചു.^[7]

• ടെയ്‌ന ബാരിയോസ് (ജനനം 1988), ഫ്രാൻസിനെ പ്രതിനിധീകരിച്ച സ്കീയർ ലോക ചാമ്പ്യൻ.
• ബില്ലി ബെസ്സൻ, ഫ്രാൻസിനെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ഒളിമ്പിക് നാവികൻ
• മിഷേൽ ബൗറസ് (ജനനം 1985), പ്രൊഫഷണൽ സർഫർ.
• ചെയെൻ ബ്രാൻഡോ (1970-1995), മോഡൽ, മാർലൺ ബ്രാൻഡോയുടെയും ടാരിറ്റ ടെറിപയയുടെയും മകൾ.
• ജാക്വസ് ബ്രെൽ (1929-1978), ബെൽജിയൻ സംഗീതജ്ഞൻ, തന്റെ ജീവിതാവസാനത്തോട് അടുത്ത് ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിൽ താമസിച്ചു.
• ജീൻ ഗബിലോ (ജനനം 1944), ഗായകൻ, 1981 യൂറോവിഷൻ ഗാനമത്സരത്തിൽ ഫ്രാൻസിനെ പ്രതിനിധീകരിച്ചു.
• ചന്തൽ ഗലേനൻ (ജനനം 1956), രാഷ്ട്രീയക്കാരിയും സ്ത്രീകളുടെ അവകാശ പ്രവർത്തകയും.
• പോൾ ഗൗഗിൻ (1848-1903), ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിൽ തന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ അവസാന വർഷങ്ങൾ ചെലവഴിച്ച ഫ്രഞ്ച് പോസ്റ്റ്-ഇംപ്രഷനിസ്റ്റ് ചിത്രകാരൻ.
• കോൺറാഡ് ഹാൾ (1926-2003), അമേരിക്കൻ ഛായാഗ്രാഹകൻ.
• വൈറ്റിയാരെ ഹിർസൺ-അസാർസ് (ജനനം 1964), നടി.
• എല്ല കൂൺ (ജനനം 1979), ഗായിക, നടി, മോഡൽ.
• കരീന ലോംബാർഡ് (ജനനം 1969), ഫ്രഞ്ച്-അമേരിക്കൻ മോഡലും നടിയും.
• പൌവാന ഒഓപ്പ (1895-1977), രാഷ്ട്രീയക്കാരനും താഹിതിയൻ ദേശീയവാദിയും.
• ഫാബ്രിസ് സാന്റോറോ (ജനനം 1972), പ്രൊഫഷണൽ ടെന്നീസ് കളിക്കാരൻ.
• ടാരിറ്റ ടെറിപായ (ജനനം 1941), നടി, മർലൺ ബ്രാൻഡോയുടെ മൂന്നാമത്തെ ഭാര്യ.
• മരാമ വഹിരുവ (ജനനം 1980), ഫുട്ബോൾ കളിക്കാരൻ, പാസ്കൽ വഹിരുവയുടെ കസിൻ.
• പാസ്കൽ വഹിരുവ (ജനനം 1966), ഫ്രഞ്ച് മുൻ അന്താരാഷ്ട്ര ഫുട്ബോൾ താരം.
• സെലസ്റ്റിൻ ഹിറ്റിയുറ വൈറ്റ് (ജനനം 1966), എഴുത്തുകാരൻ.

• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ രൂപരേഖ
• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ലേഖനങ്ങളുടെ സൂചിക
• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ കൊളോണിയൽ, ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റൽ മേധാവികളുടെ പട്ടിക
• ഫ്രഞ്ച് കൊളോണിയൽ സാമ്രാജ്യം
• ഫ്രഞ്ച് സ്വത്തുക്കളുടെയും കോളനികളുടെയും പട്ടിക
• ദ്വീപുകളുടെ പട്ടിക

• Aldrich, Robert (1990). The French Presence in the South Pacific, 1842–1940. Sydney.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
• Aldrich, Robert (1993). France and the South Pacific since 1940. Sydney.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
• Charpentier, Jean-Michel; François, Alexandre (2015). Atlas Linguistique de Polynésie Française — Linguistic Atlas of French Polynesia (in ഫ്രഞ്ച് and ഇംഗ്ലീഷ്). Mouton de Gruyter & Université de la Polynésie Française. ISBN 978-3-11-026035-9.
• Danielsson, Bengt (1965). Work and Life on Raroia: An Acculturation Study from the Tuamotu Group, French Oceania. London: G. Allen & Unwin.
• Danielsson, Bengt; Marie-Thérèse Danielsson (1986). Poisoned Reign: French Nuclear Colonialism in the Pacific. New York: Penguin Books. ISBN 0-14-008130-5.
• Hough, Richard (1995). Captain James Cook. W W Norton. ISBN 0-393-03680-4.
• Pollock, Nancy J.; Ron Crocombe, eds. (1988). French Polynesia: A Book of Selected Readings. Suva, Fiji: Institute of Pacific Studies of the University of the South Pacific. ISBN 982-02-0032-6.
• James Rogers and Luis Simón. The Status and Location of the Military Installations of the Member States of the European Union and Their Potential Role for the European Security and Defence Policy (ESDP). Brussels: European Parliament, 2009. 25 pp.
• Jean-Marc Régnault, Le pouvoir confisqué en Polynésie française. L'affrontement Temaru-Flosse. Les Indes savantes, 2005.
• Thompson, Virginia; Richard Adloff (1971). The French Pacific Islands: French Polynesia and New Caledonia. Berkeley: University of California Press.

സർക്കാർ

• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെ ഹൈക്കമ്മീഷൻ
• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ പ്രസിഡൻസി
• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ അസംബ്ലി
• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയിലെ നിയമ പ്രസിദ്ധീകരണ സേവനം
• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യയുടെ ഭരണപരമായ ഉപവിഭാഗങ്ങൾ

പൊതുവിവരം

• (in French) Encyclopédie collaborative du patrimoine culturel et naturel polynésien
• French Polynesia. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
• French Polynesia at UCB Libraries GovPubs
• ഫ്രഞ്ച് പോളിനേഷ്യ ഓപ്പൺ ഡയറക്റ്ററി പ്രൊജക്റ്റിൽ
• Wikimedia Atlas of French Polynesia

വിനോദസഞ്ചാരം

• ഔദ്യോഗിക ടൂറിസം വെബ്സൈറ്റ്

17°32′S 149°34′W / 17.533°S 149.567°W / -17.533; -149.567