Peroksisom
Peroksosom ialah salah satu daripada organel-organel yang dijumpai di sitoplasma sel eukariot.[1] Enzim-enzim peroksisom menjalankan tindak balas oksidatif, dan boleh menghasilkan hidrogen peroksida, serta berkebolan menguraikan molekul tersebut. Selain itu, peroksisom terlibat dalam penguraian asid-asid lemak berantai amat panjang, perantara asid-asid hempedu, asid D-amino dan poliamina.[2]
Peroksisom pada pertama kalinya dihuraikan oleh pelajar kedoktoran Sweden, J. Rhodin pada 1954,[3] dan dikenal pasti sebagai organel oleh ahli sitologi Belgium, Christian de Duve pada 1967.[4]
Fungsi
Dalam sel haiwan, peroksisom menguraikan asid-asid lemak berantai amat panjang melalui pengoksidaan beta menjadi asid lemak berantai sederhana sebelum dibawa ke mitokondrion untuk diuraikan menjadi karbon dioksida dan air. Dalam sel tumbuhan, keseluruhan proses ini hanya berlaku di peroksisom.[5][6]
Tindak-tindak balas awal dalam penghasilan plasmalogen berlaku di peroksisom. Plasmalogen ialah komponen utama mielin pada sel saraf.
Tindak balas oksidatif
Peroksisom memiliki enzim-enzim oksidatif seperti oksidase asid D-amino dan oksidase asid urik (tiada pada manusia).[7] Enzim-enzim tertentu, dengan bantuan molekul oksigen, membuang atom hidrogen pada substrat organik, R lalu menghasilkan hidrogen peroksida, H2O2.
Katalase, satu lagi enzim peroksisom menggunakan hidrogen peroksida untuk mengoksidakan substrat-substrat seperti fenol, formaldehid dan alkohol.
Apabila hidrogen peroksida wujud secara berlebihan, katalase akan menguraikan molekul ini menjadi air dan oksigen.
Kepentingan klinikal
Adenoleukodistrofi ialah satu penyakit genetik yang berlaku akibat mutasi pada gen ABCD1, gen protein yang membantu kemasukan molekul asid-asid lemak berantai amat panjang ke dalam peroksisom, dan tertakluk pada kromosom X. Penyakit ini membawa kepada kecacatan pada salut mielin yang melitupi sel neuron serta pengumpulan asid lemak yang berlebihan.
Rujukan
Pautan luar
Kategori berkenaan Peroksisom di Wikimedia Commons
| Organel sel |
|---|
| Akrosom | Dinding sel | Membran sel | Kloroplas | Silium/Flagelum | Sentrosom | Sitoplasma | Retikulum endoplasma | Jasad / perkakas Golgi | Lisosom | Melanosom Mitokondrion | Miofibril | Nukleus | Parentesom | Peroksisom | Plastid | Ribosom | Vakuol | Vesikel |