Lantan

Lantan
	bar ← lantan → cer
	Wygląd
	srebrzystobiały
	; Widmo emisyjne lantanu
	Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	lantan, La, 57; (łac. lanthanum)
Grupa, okres, blok	–, 6, f
Stopień utlenienia	III
Właściwości metaliczne	lantanowiec
Właściwości tlenków	silnie zasadowe
Masa atomowa	138,91 ± 0,01
Stan skupienia	stały
Gęstość	6146 kg/m³
Temperatura topnienia	920 °C
Temperatura wrzenia	3464 °C
Numer CAS	7439-91-0
PubChem	23926
Właściwości atomowe
Promień; • atomowy; • walencyjny	; 195 pm; 169
Konfiguracja elektronowa	[Xe]5d16s2
Zapełnienie powłok	2, 8, 18, 18, 9, 2; (wizualizacja powłok)
Elektroujemność; • w skali Paulinga; • w skali Allreda	; 1,10; 1,08
Potencjały jonizacyjne	I 538,1 kJ/mol; II 1067 kJ/mol; III 1850,3 kJ/mol
Właściwości fizyczne
Ciepło parowania	414 kJ/mol
Ciepło topnienia	6,2 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	1,33×10−7 Pa (1193 K)
Konduktywność	1,26×106 S/m
Ciepło właściwe	190 J/(kg·K)
Przewodność cieplna	13,5 W/(m·K)
Układ krystalograficzny	heksagonalny
Twardość; • w skali Mohsa	; 2,5
Prędkość dźwięku	2475 m/s (293,15 K)
Objętość molowa	22,39×10−6 m³/mol
Najbardziej stabilne izotopy
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-10-02]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Niebezpieczeństwo
Zwroty H	H260, EUH014
Zwroty P	P223, P231+P232, P370+P378, P422
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	2 0 2 W
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Lantan (La, łac. lanthanum) – pierwiastek chemiczny należący do bloku f w układzie okresowym.

Został odkryty w 1839 roku przez ucznia Berzeliusa Carla Gustawa Mosandera w zanieczyszczeniach tlenku ceru. Nazwę nadał Berzelius od greckiego słowa lanthanein – ukrywać się, gdyż pierwiastek ten „ukrywał się” w tlenku ceru^[5].

IUPAC zalicza lantan do lantanowców^[6]^[7], w podręcznikach spotyka się jednak często przypisanie lantanu do skandowców, a nie lantanowców^[8]^[9].

Charakterystyka

Lantan jest srebrzystobiałym metalem, jest miękki i kowalny. Utlenia się na powietrzu, rozkłada wodę, rozpuszcza się w kwasach z wyjątkiem stężonego kwasu siarkowego. Stosowany jest jako dodatek do stali, do stopów glinu i miedzi. Tlenek lantanu służy do wyrobu szkieł optycznych.

Występowanie

Lantan występuje w skorupie ziemskiej w ilości 32 ppm (wagowo). Najważniejszymi minerałami lantanu są:

monacyt (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr)PO₄ – tzw. piasek monacytowy;
bastnezyt (Ce,La,Nd,Y,Pr)CO₃F;
ceryt fluorowy (La,Ce)F_3;
parazyt (Ce,La)₂O_3.

Zobacz też

Klasyfikacja lantanowców i aktynowców

Uwagi

Przypisy

[a]

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Search