తూటా

తుపాకీ బారెల్ నుండి షూటింగ్ సమయంలో బహిష్కరించబడే తుపాకీ మందుగుండు సామగ్రి. ఈ పదం మిడిల్ ఫ్రెంచ్ నుండి వచ్చింది బౌలే (బౌలెట్) అనే పదం యొక్క చిన్నదిగా ఉద్భవించింది దీని అర్థం "చిన్న బంతి". రాగి సీసం ఉక్కు పాలిమర్ రబ్బరు మైనపు వంటి వివిధ రకాల పదార్థాలతో బుల్లెట్లు తయారవుతాయి. ముందు లోడింగ్ టోపీ బాల్ తుపాకీలలో కాగితపు బుల్లెట్ల యొక్క ఒక భాగంగా ఇవి ఒకే విధంగా లభిస్తాయి అయితే సాధారణంగా లోహ బుల్లెట్ల రూపంలో ఇవి లభిస్తాయి.^[1] ఉద్దేశించిన అనువర్తనాలను బట్టి బులెట్లు వైవిధ్యమైన ఆకారాలు నిర్మాణాలలో తయారవుతాయి వీటిలో వేట లక్ష్య షూటింగ్ శిక్షణ పోరాటం వంటి ప్రత్యేక విధులు ఉంటాయి.

బుల్లెట్లు ధ్వని వేగం కంటే వేగంగా ముందు వేగంతో కాల్చబడతాయి, 20° C (68° F) వద్ద పొడి గాలిలో సెకనుకు 343 మీటర్లు (1130 అడుగులు/సెకన్లు) - అందువలన సమీపంలోని పరిశీలకుడు షాట్ యొక్క శబ్దాన్ని వినడానికి ముందు లక్ష్యానికి గణనీయమైన దూరం ప్రయాణిస్తూంది.^[2][3] తుపాకీ కాల్పుల శబ్దం సూపర్సోనిక్ బుల్లెట్ గాలి ద్వారా గుచ్చుకోవడంతో సోనిక్ బూమ్ ఏర్పడటంతో తరచుగా పెద్ద బుల్‌విప్ లాంటి పగుళ్లు ఉంటాయి. విమానంలోని వివిధ దశలలో బుల్లెట్ వేగం దాని విభాగ సాంద్రత ఏరోడైనమిక్ ప్రొఫైల్ బాలిస్టిక్ గుణకం వంటి అంతర్గత కారకాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది, బారోమెట్రిక్ పీడనం తేమ గాలి ఉష్ణోగ్రత గాలి వేగం వంటి బాహ్య కారకాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. సబ్సోనిక్ బుల్లెట్లు ఫైర్ బుల్లెట్లు ధ్వని వేగం కంటే నెమ్మదిగా ఉంటాయి కాబట్టి సోనిక్ బూమ్ లేదు, దీని అర్థం, 45 ACP వంటి సబ్సోనిక్ బుల్లెట్ .223 రెమింగ్టన్ వంటి సూపర్సోనిక్ బుల్లెట్ కంటే గణనీయంగా నిశ్శబ్దంగా ఉంటుంది, ఇది ఒక అణచివేతను ఉపయోగించకుండానే బులెట్లు, సాధారణంగా పేలుడు పదార్థాలను కలిగి ఉండవు.

ప్రభావం చొచ్చుకుపోయేటప్పుడు గతి శక్తిని బదిలీ చేయడం ద్వారా ఉద్దేశించిన లక్ష్యాన్ని దెబ్బతీస్తాయి. సింపుల్ కాస్ట్ ఎక్స్‌ట్రూడెడ్ స్వేజ్డ్ ఫాబ్రికేటెడ్ సీసం స్లగ్స్ బుల్లెట్ల యొక్క సరళమైన రూపం. 300 m/s (1,000 ft/s) కంటే ఎక్కువ వేగంతో (చాలా చేతి తుపాకీలలో సాధారణం) సీసం ఎప్పటికప్పుడు పెరుగుతున్న రేటుతో రైఫిల్డ్ బోర్లలో జమ చేయబడుతుంది. తక్కువ శాతం తగరము/యాంటిమోనితో సీసంను కలపడం ఈ ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి ఉపయోగపడుతుంది, అయితే వేగం పెరిగేకొద్దీ తక్కువ ప్రభావవంతం పెరుగుతుంది. బుల్లెట్ యొక్క బేస్ వద్ద ఉంచిన రాగి వంటి గట్టి లోహంతో తయారు చేసిన కప్పును గ్యాస్ చెక్ అని పిలుస్తారు, అధిక పీడనాలపై కాల్పులు జరిపినప్పుడు బుల్లెట్ వెనుక భాగాన్ని కరిగించకుండా రక్షించడం ద్వారా సీసం నిక్షేపాలను తగ్గించడానికి తరచుగా ఉపయోగిస్తారు, అయితే ఇది కూడా చేస్తుంది అధిక వేగంతో సమస్యను పరిష్కరించదు. ఒక ఆధునిక పరిష్కారం ఏమిటంటే సీసపు ప్రక్షేపకాన్ని పౌడర్ కోట్ చేయడం దానిని రక్షిత చర్మంలో కప్పడం సీసం నిక్షేపాలు లేకుండా అధిక వేగాన్ని సాధించడం.

ఐరోపాలో మొట్టమొదటిసారిగా గన్‌పౌడర్(ఎలోక్ట్రోల్) వాడకం 1247 లో ఉండగా ఇది 9 వ శతాబ్దంలో చైనాలో కనుగొనబడింది. 1327 లో ఫిరంగి కనిపించింది. తరువాత 1364 లో చేతి ఫిరంగి కనిపించింది. ప్రారంభ ప్రక్షేపకాలు రాతితో తయారు చేయబడ్డాయి. చివరికి రాయి రాతి కోటల్లోకి ప్రవేశించదని కనుగొనబడింది ఇది దట్టమైన లోహాలను ప్రక్షేపకాలగా ఉపయోగించటానికి దారితీసింది. చేతి ఫిరంగి ప్రక్షేపకాలు ఇదే పద్ధతిలో అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి. చేతి ఫిరంగి చొచ్చుకుపోయే కవచం నుండి లోహ బంతి యొక్క మొదటి రికార్డ్ ఉదాహరణ 1425 లో జరిగింది.^[4] మేరీ రోజ్ యొక్క శిధిలాల నుండి తిరిగి పొందిన షాట్ (1545 లో మునిగిపోయింది 1982 లో పెంచబడింది) వేర్వేరు పరిమాణాలు కొన్ని రాతి మరికొన్ని ఇనుము ల కలయిక.

• జాకెట్డ్ సీసం అధిక-వేగం అనువర్తనాల కోసం ఉద్దేశించిన బులెట్లు సాధారణంగా గిల్డింగ్ మెటల్, కుప్రొనికెల్, రాగి మిశ్రమాలతో జాకెట్ చేయబడిన పూసిన సీసపు కోర్ కలిగి ఉంటాయి. స్టీల్; బుల్లెట్ బారెల్ గుండా వెళుతున్నప్పుడు ఫ్లైట్ సమయంలో మృదువైన సీసపు కోర్ను రక్షిస్తుంది, ఇది లక్ష్యానికి బుల్లెట్ చెక్కుచెదరకుండా(విచ్చిన్నం కాకుండ) చేరుకుంటుంది. బోలు పాయింట్ బుల్లెట్ లు. సుదీర్ఘ నిల్వలో తుప్పు నిరోధకత కోసం స్టీల్ బుల్లెట్లను తరచూ రాగి ఇతర లోహాలతో పూస్తారు. నైలాన్, టెఫ్లాన్ వంటి సింథటిక్ జాకెట్ పదార్థాలు పరిమిత ఎక్కువ సురక్షితమైనవి ముఖ్యంగా రైఫిల్స్‌లో ఉపయోగిస్తుంన్నారు. టెఫ్లాన్-పూత బుల్లెట్ వంటి చేతి తుపాకీరివాల్వర్ బుల్లెట్ల కోసం కొత్త ప్లాస్టిక్ పూతలు మార్కెట్లోకి ప్రవేశిస్తున్నాయి.

• Solid మోనోలిథిక్ సాలిడ్: వేటాడే జంతువులలో లోతైన చొచ్చుకుపోవటానికి ఉద్దేశించిన మోనో-మెటల్ బుల్లెట్లు సుదూర షూటింగ్ కోసం సన్నని ఆకారంలో చాలా తక్కువ-డ్రాగ్ ప్రక్షేపకాలు ఆక్సిజన్ లేని రాగి లోహాల వంటి లోహాల నుండి ఉత్పత్తి చేయబడతాయి రాగి, నికెల్, టెల్లూరియం రాగి, ఇత్తడి ఉదాహరణకు అధిక యంత్రాలతో కూడిన UNS C36000 ఫ్రీ-కట్టింగ్ ఇత్తడి. తరచుగా ఈ ప్రక్షేపకాల ఖచ్చితత్వంతో సిఎన్‌సి లాథెస్ ఆన్ చేయబడతాయి. వేటాడే జంతువుల విషయంలో అవి ఉపయోగించే మొరటుతనం ఉదా. ఆఫ్రికన్ గేదె ఏనుగు లాంటి వేట కోసం ఉపయోగిస్తారు. రైఫిల్స్‌ను అనుమతించని అధికార పరిధిలో జింకలు, అడవి పంది, వేట కోసం ఉపయోగిస్తారు, (ఎందుకంటే తప్పిపోయిన స్లగ్ షాట్ రైఫిల్ బుల్లెట్ కంటే చాలా తక్కువ దూరం ప్రయాణిస్తుంది).

• Fluted: ప్రదర్శనలో ఇవి స్కాలోప్డ్ వైపులా ఉన్న ఘన బుల్లెట్లు (తప్పిపోయిన పదార్థం). సిద్ధాంతం ఏమిటంటే కణజాలాల గుండా వెళుతున్నప్పుడు వేణువులు హైడ్రాలిక్ జెట్టింగ్‌ను ఉత్పత్తి చేస్తాయి హోలో పాయింట్స్ వంటి సాంప్రదాయ విస్తరించే మందుగుండు సామగ్రి ద్వారా తయారుచేసిన దానికంటే పెద్ద గాయం‌ను సృష్టిస్తాయి.

• Hard Cast: రైఫ్లింగ్ పొడవైన కమ్మీలు ముఖ్యంగా కొన్ని ప్రసిద్ధ పిస్టల్స్‌లో ఉపయోగించే బహుభుజ రైఫిలింగ్ యొక్క ఫౌలింగ్‌ను తగ్గించడానికి ఉద్దేశించిన హార్డ్ సీసం మిశ్రమం. ప్రయోజనాలు జాకెట్టు బుల్లెట్ల కంటే సరళమైన తయారీ కఠినమైన లక్ష్యాలకు వ్యతిరేకంగా మంచి పనితీరు, పరిమితులు బోలు-పాయింట్ బుల్లెట్ కు అసమర్థత తరువాత మృదువైన లక్ష్యాలను అధికంగా చొచ్చుకుపోవడం.

• ఖాళీ (బుల్లెట్)ఖాళీలు: మైనపు కాగితం ప్లాస్టిక్ ఇతర పదార్థాలు ప్రత్యక్ష కాల్పులను అనుకరించడానికి ఉపయోగిస్తారు ఖాళీ బుల్లెట్లో పొడిని పట్టుకోవటానికి శబ్దాన్ని ఉత్పత్తి చేయడానికి మాత్రమే ఉద్దేశించినవి కాల్చినప్పుడు పొగ. "బుల్లెట్" ఒక ఉద్దేశ్యంతో రూపొందించిన పరికరంలో సంగ్రహించబడవచ్చు గాలిలో ఎంత తక్కువ శక్తిని ఖర్చు చేయడానికి అనుమతించబడవచ్చు. కొన్ని ఖాళీ బుల్లెట్లు చివరలో క్రింప్డ్ మూసివేయబడతాయి ఎటువంటి బుల్లెట్ కలిగి ఉండవు; కొన్ని పూర్తిగా లోడ్ చేయబడిన బుల్లెట్లు (బుల్లెట్లు లేకుండా) రైఫిల్ గ్రెనేడ్లను నడిపించడానికి రూపొందించబడ్డాయి. విస్తరిస్తున్న వాయువు యొక్క శక్తి కారణంగా ఖాళీ బుల్లెట్లు ప్రాణాంతకమవుతాయని గమనించండి - ఖాళీ బుల్లెట్లతో అనేక విషాద ప్రమాదాలు సంభవించాయి.

• Practice రబ్బరు బులెట్లు కలప ప్లాస్టిక్ తేలికపాటి లోహం వంటి తేలికపాటి పదార్థాల నుండి తయారవుతుంది ప్రాక్టీస్ బుల్లెట్లు స్వల్ప-శ్రేణి లక్ష్య పని కోసం మాత్రమే ఉద్దేశించబడ్డాయి. వారి బరువు తక్కువ వేగం కారణంగా అవి పరిమిత పరిధిని కలిగి ఉంటాయి.

• Polymer: ఇవి మెటల్-పాలిమర్ మిశ్రమాలు సాధారణంగా అదే కొలతలు కలిగిన స్వచ్ఛమైన మెటల్ బుల్లెట్ కంటే తేలికైన అధిక వేగం. సాంప్రదాయిక కాస్టింగ్ లాథింగ్‌తో కష్టతరమైన అసాధారణ డిజైన్లను వారు అనుమతిస్తారు.

• తక్కువ ప్రాణాంతకం రబ్బరు బుల్లెట్, ప్లాస్టిక్ బుల్లెట్, బీన్బ్యాగులు, ప్రాణాంతకం కానివి ఉదాహరణకు అల్లర్లు నియంత్రణలో ఉపయోగం కోసం. అవి సాధారణంగా తక్కువ వేగం కలిగి ఉంటాయి షాట్‌గన్‌లు, గ్రెనేడ్ లాంచర్లు, పెయింట్ బాల్ గన్స్ ప్రత్యేకంగా రూపొందించిన తుపాకీ ఎయిర్ గన్ పరికరాల నుండి కాల్చబడతాయి.

• దాహక మందుగుండు సామగ్రి: ఈ బుల్లెట్లు చిట్కాలో పేలుడు మండే మిశ్రమంతో తయారు చేయబడతాయి, ఇవి లక్ష్యంతో సంబంధాన్ని మండించటానికి రూపొందించబడ్డాయి. లక్ష్య ప్రాంతంలో ఇంధనం ఆయుధాలను వెలిగించడం దీని ఉద్దేశ్యం తద్వారా బుల్లెట్ యొక్క విధ్వంసక శక్తిని పెంచుతుంది.

• పేలుతున్న బుల్లెట్: దాహక బుల్లెట్ మాదిరిగానే ఈ రకమైన ప్రక్షేపకం కఠినమైన ఉపరితలంపై కొట్టేటప్పుడు పేలిపోయేలా రూపొందించబడింది ప్రాధాన్యంగా ఉద్దేశించిన లక్ష్యం యొక్క ఎముక. ఫ్యూజ్ పరికరాలతో ఫిరంగి గుండ్లు గ్రెనేడ్లను తప్పుగా భావించకూడదు ఈ బుల్లెట్లలో పేలుడు ప్రభావంపై వేగం వైకల్యాన్ని బట్టి తక్కువ పేలుడు పదార్థాలతో నిండిన కుహరం మాత్రమే ఉంటుంది. పేలుడు బుల్లెట్లు వివిధ విమాన మెషిన్ గన్లలో యాంటీ మెటీరియల్ రైఫిల్స్ పై ఉపయోగించబడ్డాయి.

• ట్రేసర్ మందుగుండు సామగ్రి: ఇవి బోలు వెనుకభాగాన్ని కలిగి ఉంటాయి, కాల్చినప్పుడు ఎలోక్ట్రోల్ పదార్థంతో నిండి ఉంటాయి. సాధారణంగా ఇది ప్రకాశవంతమైన ఎరుపు రంగును ఇవ్వడానికి మెగ్నీషియం లోహం పెర్క్లోరేట్, స్ట్రోంటియం లవణాల మిశ్రమం అయినప్పటికీ ఇతర రంగులను అందించే ఇతర పదార్థాలు కూడా కొన్నిసార్లు ఉపయోగించబడుతున్నాయి. ట్రేసర్ పదార్థం కొంత సమయం తర్వాత కాలిపోతుంది. ఇటువంటి మందుగుండు సామగ్రి షూటర్‌కు రైఫిల్స్‌తో షూట్ కదిలే లక్ష్యాలను ఎలా సూచించాలో తెలుసుకోవడానికి ఉపయోగపడుతుంది. ఈ రకమైన రౌండ్ను యునైటెడ్ స్టేట్స్ మిలిటరీ యొక్క అన్ని శాఖలు పోరాట వాతావరణంలో స్నేహపూర్వక శక్తులకు సిగ్నలింగ్ పరికరంగా ఉపయోగిస్తాయి. సాధారణంగా ఇది బంతి మందుగుండు సామగ్రితో నాలుగు నుండి ఒక నిష్పత్తిలో లోడ్ అవుతుంది షూటర్ ఎక్కడ కాల్పులు జరుపుతున్నారో చూపించడానికి ఉద్దేశించబడింది కాబట్టి స్నేహపూర్వక శక్తులు లక్ష్యాన్ని కూడా నిమగ్నం చేస్తాయి. ట్రేసర్ రౌండ్ల యొక్క విమాన లక్షణాలు వాటి తేలికైన బరువు కారణంగా సాధారణ బుల్లెట్ల నుండి భిన్నంగా ఉంటాయి.

• ఆర్మర్-కుట్లు: ప్రధాన పదార్థం చాలా కఠినమైన అధిక సాంద్రత కలిగిన లోహం అయిన టంగ్స్టన్, టంగ్స్టన్ కార్బైడ్, క్షీణించిన యురేనియం, ఉక్కు. పాయింటెడ్ చిట్కా తరచుగా ఉపయోగించబడుతుంది కాని పెనెట్రేటర్ భాగంలో ఒక ఫ్లాట్ చిట్కా సాధారణంగా మరింత ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది.

• నాన్టాక్సిక్ షాట్: స్టీల్, బిస్మత్, టంగ్స్టన్ ఇతర అన్యదేశ బుల్లెట్ మిశ్రమాలు పర్యావరణంలోకి విషపూరిత సీసం విడుదల చేయడాన్ని నిరోధిస్తాయి. అనేక దేశాల్లోని నిబంధనలు ముఖ్యంగా వాటర్‌ఫౌల్‌ను వేటాడేటప్పుడు నాన్టాక్సిక్ ప్రక్షేపకాల వాడకాన్ని తప్పనిసరి చేస్తాయి. పక్షులు తమ గిజార్డ్స్ కోసం ఆహారాన్ని రుబ్బుటకు చిన్న సీసపు షాట్ను మింగివేస్తాయని కనుగొనబడింది (అవి ఒకే రకమైన గులకరాళ్ళను మింగివేస్తాయి) సీసపు బుల్లెట్లను ఆహారానికి వ్యతిరేకంగా నిరంతరం గ్రౌండింగ్ చేయడం ద్వారా సీసం విషం యొక్క ప్రభావాలు అంటే సీసం విష ప్రభావాలు పెద్దవి అవుతాయి. ఇటువంటి ఆందోళనలు ప్రధానంగా షాట్‌గన్‌లు కాల్పుల బుల్లెట్లు (షాట్) బుల్లెట్‌లకు వర్తించవు కాని ఖర్చు చేసిన రైఫిల్ పిస్టల్ మందుగుండు సామగ్రిని కూడా వినియోగించే ఆధారాలు ఉన్నాయి, వన్యప్రాణులకు ప్రమాదకరం. షూటింగ్ రేంజ్ వద్ద పర్యావరణంపై సీసం యొక్క ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి ప్రమాదకర పదార్థాల తగ్గింపు (రోహెచ్ఎస్) చట్టం సందర్భానుసారంగా బుల్లెట్లకు వర్తించబడుతుంది. టాక్సిక్ సబ్‌స్టాన్సెస్ కంట్రోల్ యాక్ట్ (టిఎస్‌సిఎ) కింద ఈ రకమైన ఉత్పత్తిని (సీసపు బుల్లెట్లను) నియంత్రించే చట్టపరమైన అధికారం ఏజెన్సీకి లేదని యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఎన్విరాన్‌మెంటల్ ప్రొటెక్షన్ ఏజెన్సీ ప్రకటించింది అటువంటి అధికారాన్ని కోరుకునే ఏజెన్సీ కూడా లేదు. కొన్ని నాన్టాక్సిక్ షాట్‌తో ఉదా. స్టీల్ షాట్ ప్రత్యేకంగా స్టీల్ షాట్ కోసం రూపొందించిన నియమించబడిన షాట్‌గన్‌లలో (చోక్‌లతో) మాత్రమే కాల్చడానికి జాగ్రత్త తీసుకోవాలి; ఇతర ముఖ్యంగా పాత షాట్‌గన్‌లు బారెల్ చోక్‌లకు తీవ్రమైన నష్టం సంభవిస్తుంది. ఉక్కు తేలికైనది సీసం కంటే తక్కువ సాంద్రత కలిగి ఉన్నందున పెద్ద పరిమాణపు బుల్లెట్లను ఉపయోగించాలి తద్వారా షాట్ ఇచ్చిన ఛార్జ్‌లో బుల్లెట్ల సంఖ్యను తగ్గిస్తుంది లక్ష్యంపై నమూనాలను పరిమితం చేయవచ్చు.

• బ్లెండెడ్-మెటల్: బైండర్‌తో కొన్నిసార్లు సైనర్డ్ తో సీసం కాకుండా పొడి లోహాల నుండి కోర్లను ఉపయోగించి తయారుచేసిన బుల్లెట్లు.

• ఫ్రాంజిబుల్: శ్రేణి భద్రత కారణాల వల్ల వాటి చొచ్చుకుపోవడాన్ని తగ్గించడానికి పర్యావరణ ప్రభావాన్ని పరిమితం చేయడానికి ఉద్దేశించిన వెనుక షూట్-ద్వారా ప్రమాదాన్ని పరిమితం చేయడానికి ప్రభావంపై చిన్న కణాలుగా విచ్ఛిన్నం చేయడానికి రూపొందించబడింది. లక్ష్యం. ఒక ఉదాహరణ గ్లేజర్ సేఫ్టీ స్లగ్, సాధారణంగా పిస్టల్ క్యాలిబర్ బుల్లెట్ సీసపు షాట్ యొక్క సమ్మేళనం మానవ లక్ష్యాన్ని చొచ్చుకుపోయేలా దాని లక్ష్యం షాట్ బుల్లెట్లను లక్ష్యం నుండి నిష్క్రమించకుండా విడుదల చేయడానికి రూపొందించిన హార్డ్ (ఆ విధంగా స్పష్టమైన) ప్లాస్టిక్ బైండర్.

• మల్టిపుల్ ఇంపాక్ట్ బుల్లెట్: బుల్లెట్ లోపల కలిసి సరిపోయే ప్రత్యేక స్లగ్‌లతో తయారైన బుల్లెట్లు వాటిని కాల్చినప్పుడు బారెల్ లోపల ఒకే ప్రక్షేపకం వలె పనిచేస్తాయి. ప్రక్షేపకాలు విమానంలో భాగం కానీ "బుల్లెట్" యొక్క వ్యక్తిగత భాగాలను ఉంచే టెథర్లచే ఏర్పడతాయి.

• పాయింట్స్ వంటి సాంప్రదాయ విస్తరించే మందుగుండు సామగ్రి ద్వారా తయారుచేసిన దానికంటే పెద్ద గాయంను సృష్టిస్తాయి.

విషపూరిత బుల్లెట్లు స్ట్రాస్‌బోర్గ్ ఒప్పందం (1675) లోనే అంతర్జాతీయ ఒప్పందానికి లోబడి ఉన్నాయి.

1868 నాటి సెయింట్ పీటర్స్‌బర్గ్ డిక్లరేషన్ 400 గ్రాముల కన్నా తక్కువ బరువున్న పేలుడు ప్రక్షేపకాల వాడకాన్ని నిషేధించింది.

హేగ్ కన్వెన్షన్ ప్రత్యర్థి దళాల యూనిఫాం సైనిక సిబ్బందికి వ్యతిరేకంగా యూనిఫారమ్ సైనిక సిబ్బంది ఉపయోగించటానికి మందుగుండు సామగ్రిని నిషేధిస్తుంది. వీటిలో ఒక వ్యక్తి లోపల పేలుడు విషం విస్తరించే బుల్లెట్లు ఉన్నాయి.

జెనీవా సమావేశాలకు అనుబంధంగా ఉన్న 1983 కన్వెన్షన్ ఆన్ కొన్ని సంప్రదాయ ఆయుధాల ప్రోటోకాల్ III పౌరులపై దాహక మందుగుండు సామగ్రిని ఉపయోగించడాన్ని నిషేధిస్తుంది.

పర్యావరణ సమస్యలపై పనిచేసే కొన్ని అధికార పరిధి సీసపు బుల్లెట్లు షాట్‌గన్ బుల్లెట్లతో వేటాడడాన్ని నిషేధించింది.^[5]

షెల్లు బుల్లెట్లలో సీసాలను నియంత్రించడానికి EPA తప్పనిసరిగా టాక్సిక్ సబ్‌స్టాన్సెస్ కంట్రోల్ యాక్ట్‌ను ఉపయోగించాలని పర్యావరణ సమూహాల దావాను డిసెంబర్ 2014 లో ఫెడరల్ అప్పీల్ కోర్టు ఖండించింది. సమూహాలు "గడిపాడు ప్రధాన పాత్ర" నియంత్రించడానికి చూసింది ఇంకా EPA బుల్లెట్లు గుండ్లు నియంత్రించే కోర్టులో శాతం లేకుండా ప్రధాన గడిపాడు నియంత్రిస్తూ కాలేదు.^[6]

• న్యూటన్ మూడవ నియమము చర్య-ప్రతిచర్య కు తూటా గమనము మంచి ఉదాహరణ.

• తూటాను పేల్చినపుడు పరిసరాలలో శబ్దం రాకుండా నిశ్శబ్దకారిణి (సైలెన్సర్) ను వాడతారు.

తుపాకి లలో, తూటా (బుల్లెట్లు) కొన్ని రకాలు

2 ఎఫ్ - 2-పార్ట్ కంట్రోల్డ్ ఫ్రాగ్మెంటింగ్

ACC – రెమింగ్టన్ యాక్సిలరేటర్^[7]సాబోట్

ACP – ఆటోమేటిక్ కోల్ట్ పిస్టల్

AE – యాక్షన్ ఎక్స్‌ప్రెస్

AGS – ఆఫ్రికన్ గ్రాండ్ స్లామ్ (స్పియర్)

AP – ఆర్మర్ కుట్లు (క్షీణించిన యురేనియం లేదా ఇతర హార్డ్ మెటల్ కోర్ కలిగి ఉంది)

APT – ఆర్మర్-కుట్లు ట్రేసర్

API – ఆర్మర్-కుట్లు దాహక

APFSDS – ఆర్మర్-కుట్లు ఫిన్ స్థిరీకరించిన విస్మరించే సాబోట్

B – బంతి

B2F – ఇత్తడి 2-భాగం విచ్ఛిన్నం^[8]

BBWC – బెవెల్ బేస్ వాడ్‌కట్టర్ వాడ్‌కట్టర్

BEB – ఇత్తడి పరివేష్టిత బేస్

BJHP – ఇత్తడి జాకెట్డ్ బోలు పాయింట్ బోలు పాయింట్ బుల్లెట్

Blitz – సియెర్రా బుల్లెట్లు బ్లిట్జ్కింగ్

BMG – బ్రౌనింగ్ మెషిన్ గన్

BrPT – కాంస్య స్థానం

Bt – బోట్-తోక

BtHP – బోలు పాయింట్ బుల్లెట్

C2F – సివిలియన్ 2-పార్ట్ ఫ్రాగ్మెంటింగ్^[9]

CB – తారాగణం బుల్లెట్

CL, C-L – రెమింగ్టన్ ఆర్మ్స్ కోర్-లోక్ట్

CMJ – పూర్తి మెటల్ జాకెట్, ఎలక్ట్రోప్లేటెడ్ నిజంగా జాకెట్ చేయబడలేదు^[10][11]

CN – కుప్రోనికల్

CNCS – కుప్రొనికెల్-ధరించిన ఉక్కు

CTFB – మూసివేసిన చిట్కా ఫ్లాట్

DBBWC – డబుల్ బెవెల్ ఆధారిత వాడ్‌కట్టర్

DEWC – డబుల్ ఎండ్ వాడ్‌కట్టర్

DGS – డేంజరస్ గేమ్ సాలిడ్ (హోర్నాడి)

DGX – డేంజరస్ గేమ్ విస్తరిస్తోంది (హోర్నాడి)

DU – క్షీణించిన యురేనియం

EFMJ – పూర్తి మెటల్ జాకెట్‌ను విస్తరిస్తోంది.

EVO, FTX – హోర్నాడి హోర్నాడి లెవెరెవల్యూషన్ ఫ్లెక్స్ చిట్కా విస్తరిస్తోంది

EVO – RWS ఎవల్యూషన్ బుల్లెట్^[12]

FMC – పూర్తి మెటల్ కేసు

FMJ – పరిణామ బుల్లెట్

FMJBT – పూర్తి మెటల్ జాకెట్ విస్తరిస్తోంది

FN – Dangerous Game Solid Bullets ఫ్లాట్ ముక్కు

FNEB – ఫ్లాట్ ముక్కు పరివేష్టిత బేస్

FP – ఫ్లాట్ పాయింట్

FP – పూర్తి ప్యాచ్

FST – వించెస్టర్ ఫెయిల్ సేఫ్ టాలోన్

GAP (G.A.P.) – గ్లోక్ ఆటోమేటిక్ పిస్టల్

GC – గ్యాస్ చెక్

GD – Speer స్పియర్ గోల్డ్ డాట్

GDHP –Speer స్పియర్ గోల్డ్ డాట్

GM – గిల్డింగ్ మెటల్ స్పియర్ గోల్డ్ డాట్ బోలు పాయింట్

GMCS – గిల్డింగ్ మెటల్-ధరించిన ఉక్కు

GS – రెమింగ్టన్ గోల్డెన్ సాబెర్

GSC – GS Custom Archived 2010-08-31 at the Wayback Machine మారిన రాగి బుల్లెట్

HAP – హోర్నాడి యాక్షన్ పిస్టల్

HBWC – బోలు బేస్ వాడ్‌కట్టర్

HC – హార్డ్ కాస్ట్

HE-IT – అధిక పేలుడు దాహక ట్రేసర్

HFN – హార్డ్ కాస్ట్ ఫ్లాట్ ముక్కు

HP – బోలు పాయింట్

HPBT – బోలు పాయింట్ బోట్ తోక

HPCB – హెవీ ప్లేట్ పుటాకార బేస్

HPJ – అధిక పనితీరు జాకెట్

HS – ఫెడరల్ హైడ్రా-షోక్ ఫెడరల్ హాయ్-షోక్ రెండు

HST – ఫెడరల్ కార్ట్రిడ్జ్ హాయ్-షాక్ రెండు

HV – Low friction Drive Band Bullets Archived 2010-08-21 at the Wayback Machine బులెట్లు అధిక వేగం

ID-Classic – ఫ్రాగ్మెంటేషన్ బుల్లెట్,బ్రెన్నెక్^[13]

I-T – దాహక ట్రేసర్

IB – ఇంటర్‌బాండ్ (హోర్నాడి)

J – జాకెట్

JAP – జాకెట్డ్ అల్యూమినియం పాయింట్

JFP – జాకెట్డ్ ఫ్లాట్ పాయింట్

JHC – జాకెట్డ్ బోలు కుహరం

జాకెట్డ్ బోలు పాయింట్ – జాకెట్డ్ జాకెట్డ్ బోలు పాయింట్

JHP/sabot –జాకెట్డ్ సాఫ్ట్ పాయింట్

JSP – జాకెట్డ్ సాఫ్ట్ పాయింట్

L – లీడ్

L-C – లీడ్ కంబాట్

L-T – లీడ్ టార్గెట్

LF – లీడ్ ఫ్రీ

LFN – పొడవైన ఫ్లాట్ ముక్కు

LFP – లీడ్ ఫ్లాట్ పాయింట్

LHP – లీడ్ బోలు పాయింట్

LRN – లీడ్ రౌండ్ ముక్కు

LSWC – లీడ్ వాడ్‌కట్టర్

LSWC-GC – లీడ్ సెమీవాడ్‌కట్టర్

LWC – లీడ్ వాడ్‌కట్టర్

LTC – లీడ్ సెమీవాడ్‌కట్టర్ గ్యాస్ తనిఖీ చేయబడింది

MC – మెటల్ కేస్డ్

MHP – బోలు పాయింట్ మ్యాచ్

MK – సియెర్రా మ్యాచ్‌కింగ్ శ్రేణి వాడ్‌కట్టర్

MRWC – శ్రేణి వాడ్‌కట్టర్

MP – మెటల్ పాయింట్ (బుల్లెట్ యొక్క కొన మాత్రమే కప్పబడి ఉంటుంది)

NP – నోస్లర్ విభజన

OTM – ఓపెన్ టిప్ మ్యాచ్

OWC – ఓగివాల్ వాడ్‌కట్టర్^[14]

P – ప్రాక్టీస్, ప్రూఫ్

PB – లీడ్ బుల్లెట్

PB – పారాబెల్లమ్

PL – రెమింగ్టన్ పవర్-లోక్ట్

PnPT – న్యూమాటిక్ పాయింట్

PPL – పేపర్ ప్యాచ్డ్ సీసం

PSP – ప్లేటెడ్ సాఫ్ట్ పాయింట్

PSP, PTDSP – సూచించిన సాఫ్ట్ పాయింట్

PRN – పూత గుండ్రని ముక్కు

RBT – రిబేటెడ్ బోట్ తోక

RN – గుండ్రని ముక్కు

RNFP – రౌండ్ ముక్కు ఫ్లాట్ పాయింట్

RNL – రౌండ్ ముక్కు సీసం

SCHP – ఘన రాగి బోలు పాయింట్

SJ – సెమీ జాకెట్

SJHP – సెమీ జాకెట్డ్ బోలు పాయింట్

SJSP – సెమీ జాకెట్డ్ సాఫ్ట్ పాయింట్

SLAP – సాబోటెడ్ లైట్ కవచం చొచ్చుకుపోయేవాడు

SP – సాఫ్ట్ పాయింట్

SP – స్పైర్ పాయింట్

Sp, SPTZ – స్పిట్జర్

SPC – ప్రత్యేక ప్రయోజన గుళిక

SpHP – స్పిట్జర్ బోలు పాయింట్ హోర్నాడి సూపర్ షాక్ చిట్కా

SST – సెమీ-స్పిట్జర్ వెండి చిట్కా

SSp – టిప్ బోలు పాయింట్

ST – వెండి చిట్కా

STHP – సిల్వర్ టిప్ బోలు పాయింట్

SWC – సెమివాడ్కట్టర్

SX – ఎస్ఎక్స్ - సూపర్ పేలుడు

SXT – వించెస్టర్ రేంజర్ సుప్రీం విస్తరణ సాంకేతికత

T – ట్రేసర్

TAG – బ్రెన్నెకే సీసం లేని బుల్లెట్(German: Torpedo Alternativ-Geschoß)^[15]

TBBC – స్పియర్ ట్రోఫీ బాండెడ్ బేర్ క్లా సాఫ్ట్ పాయింట్

TBSS – స్పియర్ ట్రోఫీ బాండెడ్ స్లెడ్జ్‌హామర్ ఘన

TC – కత్తిరించిన కోన్

THV – టెర్మినల్ అధిక వేగం

TIG – Brenneke(German: Torpedo Ideal-Geschoß)^[16]

TMJ – మొత్తం మెటల్ జాకెట్

TNT – బ్రెన్నెకే వైకల్య బుల్లెట్

TUG – Brenneke(German: Torpedo Universal-Geschoß)^[17]

TOG – విస్తృత ఫ్లాట్(German: Torpedo Optimal-Geschoß)^[18]

UmbPT – గొడుగు పాయింట్

UNI-Classic – విస్తృత ఫ్లాట్,విస్తృత ఫ్లాట్^[19]

VMAX – హోర్నాడి V- మాక్స్

VLD – చాలా తక్కువ డ్రాగ్

WC – వాడ్కట్టర్

WFN – విస్తృత ఫ్లాట్ ముక్కు

WFNGC – విస్తృత ఫ్లాట్ ముక్కు గ్యాస్ చెక్

WLN – విస్తృత ఫ్లాట్ ముక్కు

X – బర్న్స్ ఎక్స్-బుల్లెట్

XTP – హోర్నాడి ఎక్స్‌ట్రీమ్ టెర్మినల్ పనితీరు

• 
  తూటా
• 
  తూటా
• 
  రాగి తో తయారుచేయబడిన అత్యాధునిక తూటాలు