ประเทศตูนิเซีย

ตูนิเซีย (อังกฤษ: Tunisia; อาหรับ: تونس‎; เบอร์เบอร์: Tunest; ฝรั่งเศส: Tunisie) หรือชื่อทางการคือ สาธารณรัฐตูนิเซีย (อังกฤษ: Tunisian Republic^[18]; อาหรับ: الجمهورية التونسية; ฝรั่งเศส: République tunisienne) เป็นประเทศในแอฟริกาเหนือบนชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน มีอาณาเขตทางตะวันตกจรดประเทศแอลจีเรีย และทางใต้และตะวันตกจรดประเทศลิเบีย พื้นที่ร้อยละ 40 ของประเทศประกอบด้วยทะเลทรายสะฮารา ในขณะที่ส่วนที่เหลือประกอบด้วยพื้นที่ทำกินอันอุดมสมบูรณ์ และชายฝั่งที่สามารถเข้าถึงได้ง่าย ตูนิเซียมีพื้นที่ 163,610 ตารางกิโลเมตร (63,170 ตารางไมล์) และมีประชากร 12.1 ล้านคน ตูนิเซียประกอบด้วยแนวชายฝั่งทอดยาวบริเวณเมดิเตอร์เรเนียนและยังเป็นที่ตั้งของแองเจลาเคป หรือแหลมเองเจลาถือเป็นจุดเหนือสุดของทวีปแอฟริกา มีเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดคือตูนิส ซึ่งสันนิษฐานว่าชื่อประเทศถูกตั้งชื่อตามชื่อเมืองตูนิส ตูนิเซียยังมีชื่อเสียงในด้านเมืองโบราณคาร์เธจซึ่งเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก รวมถึงเมืองอัลก็อยเราะวานที่มีสถานะเป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก ตูนิเซียเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความแตกต่างทางชาติพันธุ์และวัฒนธรรมมากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก

สาธารณรัฐตูนิเซีย الجمهورية التونسية (อาหรับ)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: حرية، كرامة، عدالة، نظام "เสรีภาพ, เกียรติ, ความยุติธรรม, และความเป็นระบบ"[1]
เพลงชาติ: ฮุมาตอัลฮิมา
ที่ตั้งของประเทศตูนิเซียในแอฟริกาเหนือ
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด	ตูนิส 36°49′N 10°11′E / 36.817°N 10.183°E / 36.817; 10.183
ภาษาราชการ	อาหรับ[2]
ภาษาพูด	อาหรับตูนิเซีย[3] เบอร์เบอร์[4][5][6][7] ฝรั่งเศส (การบริหาร การค้า และการศึกษา)
กลุ่มชาติพันธุ์	อาหรับ-เบอร์เบอร์ 98%, ยุโรป 1%, ยิวและอื่น ๆ 1%[8][9]
ศาสนา	อิสลาม (ศาสนาประจำชาติ)[10]
การปกครอง	รัฐเดี่ยว ระบบกึ่งประธานาธิบดี สาธารณรัฐ[11][12]
• ประธานาธิบดี	ก็อยส์ ซะอีด
• นายกรัฐมนตรี	Ahmed Hachani
• ประธานสภา	รอชิด อัลเฆาะนูชี
สภานิติบัญญัติ	Assembly of the Representatives of the People
ก่อตั้ง
• คาร์เธจโบราณ	814 ปีก่อนคริสต์ศักราช
• อาณาจักรแวนดัล	435
• อัฆลาบิด	800
• รัฐเคาะลีฟะฮ์ฟาฏิมียะฮ์	909
• ราชวงศ์ซีรีด	972
• ราชวงศ์ฮัฟศิด	1207
• ราชวงศ์ฮุซัยนิด	15 กรกฎาคม ค.ศ. 1705
• เป็นเอกราชจากฝรั่งเศส	20 มีนาคม ค.ศ. 1956
• ประกาศเป็นสาธารณรัฐ	25 กรกฎาคม ค.ศ. 1957
• รัฐประหาร	7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1987
• วันปฏิวัติ	14 มกราคม ค.ศ. 2011
• ประกาศสาธารณรัฐที่ 2	10 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2014
พื้นที่
• รวม	163,610 ตารางกิโลเมตร (63,170 ตารางไมล์) (อันดับที่ 91)
• แหล่งน้ำ (%)	5.04
ประชากร
• 2020 ประมาณ	11,708,370[13] (อันดับที่ 81)
• ความหนาแน่น	71.65 ต่อตารางกิโลเมตร (185.6 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 110)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	2020 (ประมาณ)
• รวม	159.707 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[14]
• ต่อหัว	13,417 ดอลลาร์สหรัฐ[14]
จีดีพี (ราคาตลาด)	2020 (ประมาณ)
• รวม	44.192 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[14]
• ต่อหัว	3,713 ดอลลาร์สหรัฐ[14]
จีนี (2017)	35.8[15] ปานกลาง
เอชดีไอ (2019)	0.740[16] สูง · อันดับที่ 95
สกุลเงิน	ดีนาร์ตูนิเซีย (TND)
เขตเวลา	UTC+1 (เวลายุโรปกลาง)
ขับรถด้าน	ขวา
รหัสโทรศัพท์	+216
โดเมนบนสุด	.tn .تونس‎[17]

ในสมัยโบราณ ดินแดนของตูนิเซียเป็นที่อยู่อาศัยของชนเบอร์เบอร์ กลุ่มชาติพันธุ์โบราณที่ตั้งถิ่นฐานกระจัดกระจายตั้งแต่มหาสมุทรแอตแลนติกไปจนถึงอียิปต์ และจากบริเวณเมดิเตอร์เรเนียนไปจนถึงแม่น้ำไนเจอร์ ก่อนที่ฟินิเชียจะเริ่มเดินทางมาถึงในศตวรรษที่ 12 ก่อนคริสต์ศักราชโดยตั้งถิ่นฐานหลายแห่ง และมีคาร์เธจเป็นเมืองที่มีอำนาจมากที่สุดในช่วงศตวรรษที่ 7 ก่อนคริสต์ศักราช ในช่วงเวลานั้น คาร์เธจกลายเป็นอาณาจักรที่รุ่งเรืองด้านการค้าและมีสถานะเป็นคู่แข่งทางด้านการทหารกับสาธารณรัฐโรมันจนถึง 146 ปีก่อนคริสตกาล ความพ่ายแพ้ในสงครามส่งผลให้ดินแดนทั้งหมดถูกยึดครองโดยชาวโรมันเป็นระยะเวลากว่า 800 ปี ศาสนาคริสต์รวมถึงอารยธรรมตะวันตกเข้ามามีบทบาทต่อวิถีชีวิตของผู้คน และได้ทิ้งมรดกทางสถาปัตยกรรมเอาไว้ เช่น สนามกีฬาเอลเจม ในคริสตศตวรรษที่ 7 ชาวอาหรับมุสลิมได้ยึดครองดินแดนทั้งหมด (ประสบความสำเร็จใน ค.ศ. 697 หลังจากเริ่มต้นในปี 647) และตั้งถิ่นฐานร่วมกับชนเผ่าท้องถิ่นจำนวนมาก ด้วนเหตุนี้เอง ศาสนาอิสลามและวัฒนธรรมมุสลิมเริ่มเข้ามามามีบทบาทในท้องถิ่น และตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ชาวอาหรับก็กลายเป็นประชากรส่วนใหญ่ของประเทศ ต่อมาใน ค.ศ. 1546 จักรวรรดิออตโตมันขยายอำนาจและเข้ามายึดครองบริเวณนี้เป็นเวลา 300 ปีกระทั่งสิ้นสุดลงใน ค.ศ. 1881 ด้วยการยึดครองโดยฝรั่งเศส ก่อนที่จะได้รับเอกราชใน ค.ศ. 1956 ในฐานะสาธารณรัฐตูนิเซียภายใต้การนำของฮาบิบ เบอร์กุยบา ผู้ซึ่งกลายเป็นประธานาธิบดีคนแรกในเวลาต่อมา

ตูนิเซียต้องเผชิญความขัดแย้งทางการเมือง และปัญหาภายในหลายด้านนำไปสู่การปฏิวัติใน ค.ศ. 2011 ซึ่งเป็นการโค่นล้มประธานาธิบดีซึ่งครองอำนาจมายาวนานกว่าสองทศวรรษอย่าง ซีน อัลอาบิดีน บิน อะลี และยังปลุกกระแสอาหรับสปริงไปทั่วภูมิภาค^[19] มีการเลือกตั้งเกิดขึ้นหลังจากนั้น โดยระหว่าง ค.ศ. 2014–20 ตูนิเซียได้รับการจัดอันดับโดยอิงเกณฑ์ดัชนีประชาธิปไตยให้เป็นประเทศเดียวในโลกอาหรับที่มีฐานะเป็นรัฐประชาธิปไตย^[20] อย่างไรก็ตาม ด้วยระบอบประชาธิปไตยที่ไม่สมบูรณ์กอปรกับความขัดแย้งในประเทศที่ยังมีอยู่เนือง ๆ ในปัจจุบันนักวิชาการจึงถือว่าตูนิเซียมีระบบการเมืองแบบลูกผสม^[21]

ตูนิเซียเป็นเพียงหนึ่งในไม่กี่ประเทศในทวีปแอฟริกาที่มีอันดับสูงสุดในดัชนีการพัฒนามนุษย์ โดยมีรายได้ต่อหัวสูงที่สุดแห่งหนึ่งในทวีป โดยอยู่ในอันดับที่ 129 ในด้านรายได้อัตราจีดีพี ภาษาราชการของประเทศคือภาษาอาหรับมาตรฐานสมัยใหม่ ในขณะที่ภาษาอาหรับตูนิเซียเป็นภาษาพูดที่ใช้แพร่หลายที่สุด โดยภาษาฝรั่งเศสมีบทบาทในด้านการศึกษา และสถานที่สาธารณะในบางบริบททว่าไม่มีสถานะเป็นภาษาราชการ ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวอาหรับและมุสลิม โดยมีชาวคริสเตียนกระจายตัวอยู่บ้างในบางภูมิภาค ตูนิเซียได้รับการยอมรับจากนานาชาติและมีส่วนร่วมกับองค์กรระหว่างประเทศหลายแห่ง เช่น สหประชาชาติ, องค์การระหว่างประเทศของกลุ่มประเทศที่ใช้ภาษาฝรั่งเศส, สันนิบาตอาหรับ, องค์การความร่วมมืออิสลาม, สหภาพแอฟริกา, ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด, ศาลอาญาระหว่างประเทศ และ กลุ่ม 77 และยังมีความสัมพันธ์ทางการเมืองและการค้าที่ใกล้ชิดกับบางประเทศในยุโรป เช่น ฝรั่งเศส^[22] และ อิตาลี เนื่องจากความใกล้ชิดทางภูมิศาสตร์ ตูนิเซียยังมีข้อตกลงสมาคมกับสหภาพยุโรป และได้รับสถานะเป็นพันธมิตรหลักของสหรัฐ