เบร็กซิต

การลงประชามติ ค.ศ. 1975

ใน ค.ศ. 1975 สหราชอาณาจักรได้มีการลงประชามติว่าสหราชอาณาจักรควรอยู่ในประชาคมเศรษฐกิจยุโรปต่อหรือไม่ ในครั้งนั้นทุกพรรคการเมืองต่างสนับสนุนการอยู่ต่อ อย่างไรก็ตาม ก็มีความขัดแย้งบางส่วนในพรรคแรงงานซึ่งเป็นพรรครัฐบาล เมื่อที่ประชุมพรรคในวันที่ 26 เมษายน ค.ศ. 1975 มีมติ 2 ต่อ 1 ว่าควรออกจากประชาคม คณะรัฐมนตรีจึงแบ่งออกเป็นสองฝ่ายคือฝ่ายสนับสนุนยุโรปและฝ่ายต่อต้านยุโรป รัฐมนตรี 7 คนจาก 23 คนคัดค้านการดำรงสมาชิกภาพในประชาคม^[2]

ในวันที่ 5 มิถุนายน ค.ศ. 1975 ผู้มีสิทธิ์ลงคะแนนได้ลงคะแนนโดยมีหัวข้อการประชามติว่า "ท่านคิดว่าสหราชอาณาจักรควรอยู่ในประชาคมยุโรป (ตลาดร่วม) หรือไม่?"^[3] ซึ่งได้รับเสียงข้างมากว่า "เห็นควร" ท้ายที่สุด สหราชอาณาจักรยังคงเป็นสมาชิกของประชาคมเศรษฐกิจยุโรปต่อไป^[4]

การลงประชามติ ค.ศ. 2016

ใน ค.ศ. 2013 นายกรัฐมนตรีเดวิด แคเมอรอน ได้ปฏิเสธเสียงเรียกร้องให้มีการลงประชามติออกจากสหภาพยุโรป แต่แคเมอรอนก็แนะนำว่าการลงประชามติอาจจะมีขึ้นได้ในอนาคตหากประชาชนต้องการ^[5][6] ในเดือนมกราคม ค.ศ. 2013 นายกรัฐมนตรีแคเมอรอนประกาศว่า รัฐบาลพรรคอนุรักษนิยมอาจจะจัดให้มีการลงประชามติว่าจะออกจากสหภาพยุโรปหรือไม่ภายในสิ้นปี ค.ศ. 2017 บนเงื่อนไขว่าหากเขายังได้รับเลือกเป็นนายกรัฐมนตรีต่อในการเลือกตั้งปี ค.ศ. 2015^[7]

พรรคอนุรักษนิยมชนะการเลือกตั้งทั่วไป ค.ศ. 2015 ไม่นานหลังจากนั้น รัฐสภาก็ได้ออกพระราชกฤษฎีกาให้มีการลงประชามติ แม้ว่านายกรัฐมนตรีแคเมอรอนจะอยากให้สหราชอาณาจักรยังอยู่ในสหภาพยุโรปต่อไปก็ตาม^[8] แต่แคเมอรอนก็ได้ประกาศให้อิสระแก่รัฐมนตรีและส.ส.ของพรรคอนุรักษนิยมในการตัดสินใจตามวิจารณญาณของแต่ละคน^[9] และเขายังได้อนุญาตให้รัฐมนตรีสามารถจัดกิจกรรมสนับสนุนหรือคัดค้านการออกจากสหภาพยุโรปตามอัธยาศัย^[10] ตามถ้อยปราศรัยต่อสภาล่างในวันที่ 22 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2016 นายกรัฐมนตรีแคเมอรอนประกาศให้การลงประชามติมีขึ้นในวันที่ 23 มิถุนายน ค.ศ. 2016 และประกาศกรอบระยะเวลาขั้นตอนต่าง ๆ ที่จะทำต่อหากการประชามติมีผลว่าให้ออกจากสหภาพยุโรป ซึ่งกำหนดสองปีเป็นระยะเวลาในการเจรจาต่อรองและข้อตกลงการออกจากสหภาพยุโรป

การลงประชามติในวันที่ 23 มิถุนายน ค.ศ. 2016 มีหัวข้อว่า "สหราชอาณาจักรควรจะยังคงเป็นสมาชิกของสหภาพยุโรปหรือถอนตัวจากสหภาพยุโรป?" ซึ่งได้รับเสียงข้างมากว่า "ถอนตัว"

ผลลัพธ์แบ่งตามประเทศ/ภูมิภาคของอังกฤษ (ซ้าย) และแบ่งตามเขตสภาและเขตเลือกตั้งรัฐสภาสหราชอาณาจักร (ขวา)

  ออก

  อยู่ต่อ

หลังการประกาศผล

เช้าวันรุ่งขึ้นหลังประกาศผล นายกรัฐมนตรีเดวิด แคเมอรอน ได้กล่าวแถลงลาออกจากตำแหน่ง เพื่อเปิดทางให้มีผู้นำคนใหม่ซึ่งจะดำเนินการตามกฎหมายในการออกจากสหภาพยุโรป ในขณะที่อดีตนายกรัฐมนตรีโทนี แบลร์ได้ออกมากล่าวว่าเป็นวันที่แสนเศร้าของประเทศชาติ

การเจรจากับสหภาพยุโรปจะเริ่มขึ้นภายใต้นายกรัฐมนตรีคนใหม่ ผมคิดว่ามันถูกแล้วที่นายกคนใหม่จะต้องตัดสินใจเกี่ยวกับการใช้ข้อ 50 แล้วก็เริ่มขั้นตอนตามระเบียบและกฎหมายในการออกจากอียู ^[11]

— นายกรัฐมนตรี เดวิด แคเมอรอน 24 มิ.ย. 2016

ยี่สิบสี่ชั่วโมงหลังประกาศผล ค่าเงินปอนด์เทียบดอลลาร์สหรัฐอ่อนค่าลง 11% ส่วนเงินยูโรเทียบดอลลาร์สหรัฐอ่อนค่าลง 3.3%^[12] ตลาดหุ้นทั่วโลกร่วงอย่างหนักโดยเฉพาะตลาดหลักทรัพย์โตเกียว

ต่อไปนี้เป็นลำดับเหตุการณ์หลักเกี่ยวกับเบร็กซิต^[13]

ค.ศ. 2016

• 23 มิถุนายน: ผลการลงประชามติว่าด้วยการออกจากสหภาพยุโรปปรากฏว่า ผู้ออกเสียง 51.9% ออกเสียงให้ออก
• 24 มิถุนายน: เดวิด แคเมอรอนลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี
• 13 กรกฎาคม: เทรีซา เมย์ตอบรับคำเชิญของสมเด็จพระราชินีให้ตั้งรัฐบาล เดวิด เดวิสได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงออกจากสหภาพยุโรปเพื่อควบคุมดูแลการเจรจาการออก
• 27 กรกฎาคม: คณะกรรมาธิการยุโรปเสนอชื่อไมเคิล บาร์เนียร์ นักการเมืองฝรั่งเศส เป็นหัวหน้านักเจรจายุโรปสำหรับการออกจากสหภาพยุโรปของสหราชอาณาจักร
• 7 ธันวาคม: สภาสามัญชนสหราชอาณาจักรออกเสียง 461 ต่อ 89 เห็นชอบแผนของเทรีซา เมย์ให้ใช้ข้อ 50 เมื่อสิ้นเดือนมีนาคม 2017

ค.ศ. 2017

• 24 มกราคม: ศาลสูงสุดสหราชอาณาจักรวินิจฉัยในคดีมิลเลอร์ว่ารัฐสภาต้องผ่านกฎหมายเพื่อให้อำนาจการใช้ข้อ 50
• 26 มกราคม: รัฐบาลสหราชอาณาจักรเสนอร่างกฎหมายในรัฐสภาเพื่อให้อำนาจเทรีซา เมย์ให้เริ่มกระบวนการเบร็กซิตโดยการใช้ข้อ 50 เจเรมี คอร์บิน หัวหน้าพรรคแรงงานสั่งให้ ส.ส. พรรคออกเสียงสนับสนุน
• 16 มีนาคม: ร่างกฎหมายดังกล่าวได้รับพระบรมราชานุญาต (เป็น "พระราชบัญญํติสหภาพยุโรป (การแจ้งความถอนตัว) ค.ศ. 2017")
• 29 มีนาคม: มีการมอบจดหมายจากเทรีซา เมย์ต่อประธานสภายุโรป ดอนัลต์ ตุสก์ให้ใช้ข้อ 50 เริ่มกระบวนการสองปีซึ่งสหราชอาณาจักรมีกำหนดออกจากสหภาพยุโรปเมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2019
• 18 เมษายน: เทรีซา เมย์ประกาศกำหนดการเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ 8 มิถุนายน 2020
• 8 มิถุนายน: มีการจัดการเลือกตั้งทั่วไปในสหราชอาณาจักร พรรคอนุรักษนิยมยังเป็นพรรคเดี่ยวใหญ่สุดในสภาสามัญชนแต่เสียฝ่ายข้างมาก ทำให้เกิดการตั้งรัฐบาลฝ่ายข้างน้อยโดยร่วมรัฐบาลกับพรรคเดโมแครติกยูเนียนนิสต์ (DUP) แห่งไอร์แลนด์เหนือ
• 19 มิถุนายน: เริ่มการเจรจาเบร็กซิต

ค.ศ. 2018

• 6 กรกฎาคม: มีการสรุปเอกสารขาวของสหราชอาณาจักรว่าด้วยความสัมพันธ์ในอนาคตระหว่างสหราชอาณาจักรและสหภาพยุโรป
• 8 กรกฎาคม: เดวิสลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการออกจากสหภาพยุโรป วันรุ่งขึ้นโดมินิก ราบได้รับแต่งตั้งให้สืบตำแหน่ง
• 21 กันยายน: สหภาพยุโรปปฏิเสธเอกสารขาวของสหราชอาณาจักร
• 14 พฤศจิกายน: มีการเผยแพร่ความตกลงการถอนตัวเบร็กซิต
• 15 พฤศจิกายน: ราบลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการออกจากสหภาพยุโรป วันรุ่งขึ้นสตีเฟน บาร์เคลย์ได้รับแต่งตั้งให้สืบตำแหน่ง
• 25 พฤศจิกายน: รัฐสมาชิกสหภาพยุโรปอื่น 27 ประเทศรับรองความตกลงการถอนตัวฯ

ค.ศ. 2019

• 15 มกราคม: มีการจัดการออกเสียงมีความหมายครั้งแรกต่อความตกลงการถอนตัวในสภาสามัญชนสหราชอาณาจักร รัฐบาลแพ้ 432 ต่อ 202 เสียง
• 12 มีนาคม: การออกเสียงมีความหมายครั้งที่สองเรื่องความตกลงการถอนตัว รัฐบาลแพ้อีกครั้ง 391 ต่อ 242 เสียง
• 14 มีนาคม: ญัตติรัฐบาลสหราชอาณาจักรผ่าน 412 ต่อ 202 เสียงให้ขยายระยะข้อ 50
• 20 มีนาคม: เทรีซา เมย์ขอให้สหภาพยุโรปขยายเวลาข้อ 50 จนถึงวันที่ 30 มิถุนายน 2019
• 21 มีนาคม: คณะมนตรียุโรปเสนอให้ขยายเวลาข้อ 50 จนถึงวันที่ 22 พฤษภาคม 2019 หากความตกลงการถอนตัวผ่านก่อนวันที่ 29 มีนาคม 2019 แต่หากไม่ผ่าน สหราชอาณาจักรจะมีเวลาจนถึงวันที่ 12 เมษายน 2019 ในการหาหนทางไปต่อ มีการตกลงการขยายเวลาอย่างเป็นทางการในวันรุ่งขึ้น
• 29 มีนาคม: การสิ้นสุดดั้งเดิมของระยะเวลาข้อ 50 และวันตามกำหนดเดิมสำหรับเบร็กซิต การออกเสียงครั้งที่สามต่อความตกลงการถอนตัวแยกจากปฏิญญาการเมือง รัฐบาลแพ้อีกครั้ง 344 ต่อ 286 เสียง
• 5 เมษายน: เทรีซา เมย์ขอให้สหภาพยุโรปขยายระยะเวลาข้อ 50 เป็นครั้งที่สองจนถึงวันที่ 30 มิถุนายน 2019
• 10 เมษายน: คณะมนตรียุโรปให้ขยายเวลาข้อ 50 อีกจนถึงวันที่ 31 ตุลาคม 2019 หรือวันแรกของเดือนหลังจากความตกลงถอนตัวผ่าน ขึ้นอยู่กับว่าเหตุการณ์ใดเกิดก่อน อย่างไรก็ดี สหราชอาณาจักรต้องจัดการเลือกตั้งรัฐสภายุโรปในเดือนพฤษภาคม 2019 มิฉะนั้นจะต้องออกในวันที่ 1 มิถุนายน 2019
• 24 พฤษภาคม: เทรีซา เมย์ประกาศว่าจะลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าพรรคอนุรักษนิยม มีผลวันที่ 7 มิถุนายน เนื่องจากไม่สามารถผ่านแผนเบร็กซิตของตนผ่านรัฐสภาและการออกเสียงไม่ไว้วางใจหลายครั้ง โดยจะดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีระหว่างมีการเลือกหัวหน้าพรรคอนุรักษนิยมคนใหม่
• 18 กรกฎาคม: สำนักงานความรับผิดชอบงบประมาณประเมินว่าเบร็กซิตแบบไม่มีความตกลงจะทำให้บริเตนเข้าสู่ภาวะเศรษฐกิจถดถอย ซึ่งเศรษฐกิจจะหดตัว 2%^[14]
• 18 กรกฎาคม: ส.ส. อนุมัติการแก้ไขกฎหมายซึ่งยับยั้งการชะลอรัฐสภาระหว่างวันที่ 9 ตุลาคมถึง 18 ธันวาคม ยกเว้นมีการตั้งฝ่ายบริหารไอร์แลนด์เหนือ โดยมีคะแนนเสียงข้างมาก 41 เสียง^[15]
• 24 กรกฎาคม: บอริส จอห์นสันตอบรับคำเชิญของสมเด็จพระราชินีให้ตั้งรัฐบาลและเป็นนายกรัฐมนตรีสหราชอาณาจักร

การใช้

ข้อ 50 แห่งสนธิสัญญาว่าด้วยสหภาพยุโรปควบคุมการถอนตัวจากสหภาพยุโรป ภายใต้กระบวนวิธีการใช้ข้อ 50 กำหนดให้สมาชิกแจ้งสภายุโรป ซึ่งกำหนดให้สหภาพยุโรป "เจรจาและบรรลุความตกลงกับรัฐ[ที่จะถอนตัว] วางข้อตกลงสำหรับการถอนตัว พิจารณากรอบสำหรับความสัมพันธ์ในอนาคตกับสหภาพ[ยุโรป]" ระยะเจรจาจำกัดไว้สองปีเว้นแต่มีการขยายเวลา ซึ่งสนธิสัญญาต่าง ๆ จะเลิกใช้บังคับ มีการอภิปรายว่าการเจรจาคู่ขนานเงื่อนไขการถอนตัวและความสัมพันธ์ในอนาคตภายใต้ข้อ 50 เหมาะสมหรือไม่ หรือบริเตนไม่มีสิทธิเจรจาการค้าในอนาคตกับอียู27 เพราะมีการให้เหตุผลว่าอำนาจนี้สงวนไว้สำหรับอียูตราบเท่าที่สหราชอาณาจักรเป็นสมาชิก^[16]

แม้พระราชบัญญัติการลงประชามติ ค.ศ. 2015 ไม่แสดงการกำหนดให้ต้องใช้ข้อ 50^[17] แต่รัฐบาลสหราชอาณาจักรแถลงว่า รัฐบาลคาดหมายว่าคะแนนเสียงถอนตัวจะต้องมีการถอนตัวจากสหภาพฯ ตามมา^[18][19] ให้หลังผลการลงประชามติ แคเมอรอนลาถอนตัวและระบุว่าจะเป็นหน้าที่ของนายกรัฐมนตรีคนใหม่ที่จะใช้ข้อ 50^[20][21]

ศาลสูงสุดวินิจฉัยในคดีมิลเลอร์ในเดือนมกราคม 2017 ว่ารัฐบาลต้องได้รับการอนุมัติจากรัฐสภาในการใช้ข้อ 50^[22][23] วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2017 สภาสามัญชนถอนตัวเสียงท่วมท้นเห็นชอบร่างกฎหมายของรัฐบาลที่ให้อำนาจนายกรัฐมนตรีแจ้งความจำนงถอนตัวภายใต้ข้อ 50^[24] และร่างกฎหมายผ่านเป็นกฎหมายเป็นพระราชบัญญัติ (การแจ้งความถอนตัว) สหภาพยุโรป ค.ศ. 2017 จากนั้นเทรีซา เมย์ลงนามจดหมายใช้ข้อ 50 เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2017 ซึ่งทิม บาร์โรว์ เอกอัครราชทูตสหราชอาณาจักรประจำสหภาพยุโรป ยื่นแก่ดอนัลต์ ตุสก์ ประธานสภายุโรป เมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2017^[25][26][27] ความว่า:

เรียนท่านประธานทุสก์ เมื่อ 23 มิถุนายนปีที่แล้ว ประชาชนชาวสหราชอาณาจักรได้ลงมติให้ออกจากสหภาพยุโรป ตามที่ดิฉันได้กล่าวไปแล้วนั้น การตัดสินใจครั้งนั้นหาใช่เป็นการปฏิเสธไมตรีที่เราแบ่งปันระหว่างกันในหมู่มิตรประเทศยุโรป หาใช่ทั้งเป็นการพยายามทำให้สหภาพยุโรปหรือรัฐสมาชิกที่เหลืออยู่เกิดความเสียหายใดๆ ในทางตรงข้าม สหราชอาณาจักรต้องการให้สหภาพยุโรปเจริญก้าวหน้าและคงอยู่ต่อไป ถึงกระนั้น มหาชนได้มีมติให้พื้นฟูอำนาจในการตัดสินใจอย่างอิสระอย่างที่พวกเราต่างเห็นเป็นประจักษ์ เราจึงจะออกจากสหภาพยุโรป แต่เราจะไม่ออกจากยุโรป [...]^[28]

— นายกรัฐมนตรี เทรีซา เมย์ 29 มี.ค. 2017

มีการแย้งว่ารัฐบาลบริติชสามารถหยุดกระบวนการถอนตัวตามข้อ 50 ได้ฝ่ายเดียวหรือไม่ ซึ่งเป็นความเห็นที่ผู้ประพันธ์ข้อ 50 ลอร์ดเคอร์ ก็แสดงความเห็นด้วย^[29] คณะกรรมาธิการเบร็กซิตของรัฐสภายุโรประบุว่า การเพิกถอนฝ่ายเดียวไม่ว่าชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ เป็นภัยคุกคามทางศีลธรรมอย่างสำคัญ ซึ่งรัฐสมาชิกสหภาพยุโรปอาจละเมิดเพื่อใช้แบล็กเมล์สหภาพฯ^[30]

คำถามเรื่องสามารถย้อนการแจ้งความภายใต้ข้อ 50 ได้หรือไม่นั้นเป็นคดีความ ซึ่งนักการเมืองชาวสกอตแลนด์หลายพรรคและโครงการกูดลอว์มอบคดีให้ศาลยุติธรรมแห่งสหภาพยุโรป (ECJ)^[31] รัฐบาลสหราชอาณาจักรมุ่งขัดขวางการมอบคดีดังกล่าว ซึ่งไปสิ้นสุดที่ศาลสูงสุดสหราชอาณาจักร แต่สุดท้ายความพยายามดังกล่าวไม่ประสบผล^[32] วันที่ 10 ธันวาคม 2018 ECJ วินิจฉัยว่าประเทศหนึ่งสามารถยกเลิกการถอนจากอียูฝ่ายเดียวได้โดยเพียงแจ้งความเท่านั้น โดยที่ประเทศนั้นกระทำก่อนวันถอนตัวจริง โดยไม่มีเงื่อนไขและโดยสุจริตใจ^[33] อย่างไรก็ดี รัฐบาลตอบสนองทันควันว่าไม่มีความตั้งใจใช้สิทธินั้น^[33]

ภาคีสองฝ่ายของการเจรจาการถอนตัวถูกผูกมัดตามข้อ 50 (3) ของสนธิสัญญาฯ ซึ่งระบุชัดเจนว่าสนธิสัญญาอียูจะเลิกใช้บังคับ "ตั้งแต่วันที่ความตกลงการถอนตัวมีผลใช้บังคับ หรือหากตกลงไม่ได้ สองปีหลัง" การแจ้งความถอนตัว ยกเว้นสภายุโรปและสหราชอาณาจักรตกลงขยายระยะเวลาสองปี^[34]

พระราชบัญญัติ (การถอนตัว) สหภาพยุโรป ค.ศ. 2018 (ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยกฎหมายอุปกรณ์สหราชอาณาจักรเมื่อวันที่ 11 เมษายน 2019) ในส่วน 20 (1) นิยามว่า "วันถอนตัว" คือ 23.00 น. ของวันที่ 31 ตุลาคม 2019^[35] เดิมนิยาม "วันถอนตัว" ไว้ว่าเป็นเวลา 23.00 น. ของวันที่ 29 มีนาคม 2019 GMT^{[36][37][34][38][39]}

ความตกลงการถอนตัวและปฏิญญาการเมือง

การเตรียมเจรจา

คณะกรรมาธิการยุโรประบุว่าจะไม่เริ่มการเจรจาใด ๆ ก่อนสหราชอาณาจักรใช้ข้อ 50 อย่างเป็นทางการ^[40] ในเดือนตุลาคม 2016 ประธานคณะกรรมาธิการยุโรป ยุงเคอร์ ระบุว่าสหภาพยุโรปจะไม่เจรจาในทางที่ให้บริเตนต้องจัดการลงประชามติเป็นครั้งที่สอง^[41] วันที่ 28 มิถุนายน 2016 นายกรัฐมนตรีเยอรมนี อังเกลา แมร์เคิล และประธานสภายุโรป ดอนัลต์ ตุสก์ ในวันต่อมา ระบุว่าสหราชอาณาจักรยังสามารถอยู่ในตลาดเดี่ยวยุโรป (ESM) เพียงแค่สหราชอาณาจักรยอมรับเสรีภาพการเคลื่อนไหวสี่ประการ ได้แก่ เสรีภาพสำหรับสินค้า ทุน บริการและแรงงาน^[42] ในเดือนตุลาคม นายกรัฐมนตรีเทรีซา เมย์เน้นว่าการยุติเขตอำนาจของกฎหมายอียูและการเคลื่อนไหวเสรีจากทวีปยุโรปเป็นลำดับความสำคัญของสหราชอาณาจักร โดยบริษัทอียูมีเสรีภาพเต็มที่ในการค้าในสหราชอาณาจักรและ ESM^[43][44]

ในเดือนพฤศจิกายน 2016 เมย์เสนอให้บริเตนและรัฐสมาชิกอียูอื่นรับประกันสองฝ่ายซึ่งสิทธิอยู่อาศัยของพลเมืองอียูที่ไม่ใช่บริติช 3.3 ล้านคนในสหราชอาณาจักรและพลเมืองบริติช 1.2 ล้านคนที่อาศัยอยู่ในสหภาพยุโรป เพื่อแยกชะตากรรมของพลเมืองเหล่านี้ไม่ให้มีการต่อรองระหว่างการเจรจาเบร็กซิต^[45] แม้รัฐอียูส่วนใหญ่เห็นชอบในทีแรก แต่ประธานสภายุโรป ตุสก์ ร่วมกับรัฐสมาชิกเยอรมนีขัดขวางข้อเสนอดังกล่าว^[46]

ในเดือนมกราคม 2017 นายกรัฐมนตรีเมย์นำเสนอวัตถุประสงค์การเจรจา 12 ข้อและยืนยันว่ารัฐบาลสหราชอาณาจักรจะไม่แสวงสมาชิกภาพตลาดเดี่ยวถาวร^[47] เธอยังเรียกร้องให้ยุติเขตอำนาจของศาลยุติธรรมยุโรป ความตกลงศุลกากรใหม่ที่ไม่รวมพิกัดศุลกากรภายนอกร่วมและนโยบายพาณิชย์ร่วมของอียู การยุติเสรีภาพการเดินทางของประชาชน ความร่วมมือด้านอาชญากรรมและการก่อการร้าย การร่วมมือในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การเข้าร่วมกับรัฐบาลที่โอนอำนาจของส่วนกลางให้ท้องถิ่น การธำรงพื้นที่เดินทางร่วมกับไอร์แลนด์ และการสงวนสิทธิแรงงานที่มีอยู่เดิม^[48] หัวหน้านักเจรจาของรัฐสภายุโรป กีย์ เวอร์ฮอฟสตาดท์ (Guy Verhofstadt) ตอบว่าจะไม่มี "การเลือกเชอร์รี" โดยสหราชอาณาจักรในการเจรจา^[49]

การเจรจารอบแรก (ปี 2017)

ระยะเวลาที่กฎหมายกำหนดสำหรับการเจรจาเริ่มในวันที่ 29 มีนาคม 2017 เมื่อสหราชอาณาจักรมอบจดหมายแจ้งความการถอนตัวอย่างเป็นทางการ ด้านแมร์เคิลยืนยันว่าอียูจะไม่อภิปรายความร่วมมือโดยไม่ชำระสะสางเงื่อนไขการออกจากอียูเสียก่อน

นักเจรจาสหราชอาณาจักรและอียูตกลงว่าการเจรจาขั้นต้น ซึ่งเกี่ยวข้องกับสิทธิการอยู่อาศัยเป็นพิเศษ จะเริ่มในเดือนมิถุนายน 2017 (หลังการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรัฐสภาฝรั่งเศสทันที) และการเจรจาสมบูรณ์ที่เกี่ยวข้องกับความตกลงการค้า จะเริ่มในเดือนตุลาคม 2017 (ทันทีหลังการเลือกตั้งสหพันธรัฐเยอรมัน ค.ศ. 2017)^[50][51][52]

วันที่ 29 เมษายน 2017 ทันทีหลังการเลือกตั้งประธานาธิบดีฝรั่งเศสรอบแรก หัวหน้ารัฐบาลรัฐสมาชิกที่เหลือ 27 ประเทศตกลงแนวทางการเจรจาที่ตุสก์เตรียม^[53] แนวทางดังกล่าวยึดมุมมองว่าข้อ 50 อนุญาตการเจรจาสองระยะ ซึ่งสหราชอาณาจักรตกลงข้อผูกมัดทางการเงินและประโยชน์ตลอดชีวิตของพลเมืองอียูในบริเตนก่อน แล้วการเจรจาความสัมพันธ์ในอนาคตจึงจะเริ่มได้^[54] ในระยะแรก รัฐสมาชิกจะเรียกร้องให้สหราชอาณาจักรจ่าย "ใบแจ้งหนี้หย่าร้าง" ซึ่งทีแรกประมาณว่ามีมูลค่า 52,000 ล้านปอนด์^[55] และหลังมีข้อเรียกร้องทางการเงินเพิ่มจากเยอรมนี ฝรั่งเศสและโปแลนด์ มูลค่าเพิ่มขึ้นเป็น 92,000 ล้านปอนด์^[56] รายงานของคณะกรรมาธิการสหภาพยุโรปของสภาขุนนางบริเตน ซึ่งจัดพิมพ์ในวันที่ 4 มีนาคม 2017 แถลงว่าหากมีไม่มีข้อตกลงหลังเบร็กซิตเมื่อสิ้นสุดระยะเจรจา สหราชอาณาจักรอาจถอนตัวได้โดยไม่ต้องชำระเงิน^[57]

วันที่ 22 พฤษภาคม 2017 สภายุโรปให้อำนาจนักเจรจาเริ่มการเจรรจาเบร็กซิตและสภาฯ รับคำสั่งการเจรจา^[58] การเจรจาวันแรกเกิดขึ้นในวันที่ 19 มิถุนายน ซึ่งเดวิสและไมเคิล บาร์เนียร์ ตกลงให้ความสำคัญกับปัญหาสิทธิการอยู่อาศัยก่อน ส่วนเดวิสยอมรับว่าการอภิปรายเรื่องชายแดนไอร์แลนด์เหนือจะต้องรอความตกลงการค้าในอนาคต^[59] วันที่ 22 มิถุนายน 2017 นายกรัฐมนตรีเมย์รับประกันว่าพลเมืองอียูที่อาศัยอยู่ในสหราชอาณาจักรอย่างชอบด้วยกฎหมายทุกคนจะไม่ถูกบังคับให้ออกนอกประเทศ และยื่นขอเสนอให้พลเมืองอียูที่อาศัยอยู่ในสหราชอาณาจักรเกินห้าปีจนถึงเส้นตายที่ยังไม่ระบุระหว่างเดือนมีนาคม 2017 ถึงมีนาคม 2019 มีสิทธิเช่นเดียวกับพลเมืองสหราชอาณาจักร บนเงื่อนไขว่าอียูให้ข้อเสนอเดียวกันแก่พลเมืองบริติชที่อาศัยอยู่ในอียูอย่างชอบด้วยกฎหมาย^[60] อย่างไรก็ดี นักเจรจาอียูไม่ยอมให้^[61] ซึ่งปฏิเสธการเร่งความตกลงว่าด้วยผู้อาศัยนอกประเทศเมื่อถึงปลายเดือนมิถุนายน 2017^[62] และนักเจรจาหวังว่าศาลยุโรปจะยังคงมีเขตอำนาจในสหราชอาณาจักรในประเด็นเกี่ยวกับพลเมืองอียู ตามเป้าหมายการเจรจาซึ่งจัดพิมพ์ในเดือนพฤษภาคม 2017^[63][64]

การเจรจารอบสองเริ่มในกลางเดือนกรกฎาคม 2017 มีความคืบหน้าในปัญหาชายแดนไอร์แลนด์เหนือ นักเจรจาสหราชอาณาจักรขอให้แจกแจงข้อเรียกร้อง "ใบแจ้งนี้หย่าร้าง" โดยละเอียด และนักเจรจาอียูวิจารณ์ข้อเสนอสิทธิพลเมืองของสหราชอาณาจักร^[65] เดวิด เดวิสไม่ผูกมัดกับการชำระเงินสุทธิของสหราชอาณาจักรแก่อียูในเรื่องใบแจ้งหนี้หย่าร้างที่มีคำร้อง ส่วนไมเคิล บาร์เนียร์ไม่ประนีประนอมข้อเรียกร้องของเขาให้ศาลยุติธรรมยุโรปยังคงมีเขตอำนาจเหนือสิทธิของพลเมืองอียูที่อาศัยอยู่ในสหราชอาณาจักรหลังเบร็กซิต^[66] โดยปฏิเสธข้อเสนอให้มีองค์กรระหว่างประเทศใหม่ซึ่งมีผู้พิพากษาสหราชอาณาจักรและอียู^[67]

วันที่ 16 สิงหาคม 2017 รัฐบาลสหราชอาณาจักรเปิดเผยเอกสารกลุ่มแรก ๆ ซึ่งระบุรายละเอียดของความทะเยอทะยานของบริเตนหลังเบร็กซิต โดยอภิปรายข้อตกลงการค้าและศุลกากร^[68] วันที่ 23 สิงหาคม เทรีซา เมย์ประกาศว่าบริเตนจะออกจากเขตอำนาจโดยตรงของศาลยุติธรรมอียูเมื่อระยะเวลาเปลี่ยนผ่านตามแผนสิ้นสุด แต่ทั้งศาลบริติชและศาลยุติธรรมอียูจะยังมองคำวินิจฉัยของอีกฝ่ายหลังจากนั้นเช่นกัน^[69] เอกสารจุดยืนของรัฐบาลสหราชอาณาจักรฉบับหนึ่งซึ่งจัดพิมพ์ในเดือนสิงหาคมเรียกร้องไม่ให้มีการจำกัดสินค้าที่มีอยู่ในตลาดสหราชอาณาจักรและอียูเพิ่มเติม^[70]

การเจรจารอบสามเริ่มเมื่อวันที่ 28 สิงหาคม 2017 มีความขัดแย้งกันในเรื่องการระงับข้อพิพาททางการเงิน หนังสือพิมพ์ ไอริชไทมส์ อธิบายว่านักเจรจาบริติชเรียกกรอบการเงินประจำหลายปี (MFF หรือ Maff) เจ็ดปีสำหรับช่วงปี 2014–2020 ที่รัฐสมาชิกและรัฐสภายุโรปเห็นพ้องว่าเป็น "เครื่องมือวางแผน" สำหรับช่วงเวลาถัดไปมิใช่ข้อผูกมัดทางการเงินที่มีผลผูกพันตามกฎหมายต่อรัฐสมาชิก กรณีของบริเตนคือ MFF ตั้งเพดานงบประมาณภายใต้หลายหัวเรื่องและต่อมามีการทบทวนมูลวิวัติระหว่างกระบวนการงบประมาณประจำปีซึ่งจะเป็นข้อผูกมัดตามกฎหมายจริงต่อแต่ละรัฐ ซึ่งขัดต่อระเบียบวิธีของคณะกรรมาธิการอียูสำหรับการคำนวณใบแจ้งหนี้เบร็กซิตของสหราชอาณาจักรที่รวมการหาร MFF ออกเป็นสัดส่วนตามที่รัฐสมาชิกแต่ละรัฐเคยตกลงกันไว้^[71] ส่วนในปัญหาชายแดนไอร์แลนด์มีความคืบหน้าโดยฝ่ายบริติชรับประกันการเคลื่อนไหวอย่างอิสระของพลเมืองอียูภายใต้พื้นที่เดินทางร่วมอันประกอบด้วยไอร์แลนด์และสหราชอาณาจักร^[72]

วันที่ 5 กันยายน 2017 เดวิสกล่าวว่า มีความคืบหน้ารูปธรรมในช่วงฤดูร้อนในด้านอย่างการคุ้มครองสิทธิของชาวบริติชผู้อาศัยอยู่นอกประเทศในอียูในการเข้าถึงสาธารณสุขและด้านอนาคตของชายแดนไอร์แลนด์ ขณะที่ยังมีความเห็นไม่ลงรอยกันมากในเรื่อง "ใบแจ้งหนี้หย่าร้าง"^[73] วันที่ 9 กันยายน คณะกรรมาธิการอียูจัดพิมพ์เอกสารเจรจาหลายฉบับ รวมทั้งฉบับหนึ่งที่อียูประกาศว่าเป็นความรับผิดชอบของสหราชอาณาจักรที่จะเสนอทางออกสำหรับชายแดนไอร์แลนด์หลังเบร็กซิต เอกสารดังกล่าวคาดการณ์ทางออก "เอกลักษณ์" ซึ่งจะได้รับอนุญาตที่นี่ หรือกล่าวอีกอย่างหนึ่ง ทางออกไอร์แลนด์ที่พิเศษดังกล่าวไม่จำเป็นต้องเป็นแผ่นแบบสำหรับความสัมพันธ์หลังเบร็กซิตกับรัฐสมาชิกอียูอื่น^[74]

วันที่ 22 กันยายน 2017 เมย์ประกาศรายละเอียดข้อเสนอเบร็กซิตเพิ่มเติม^[75][76] โดยนอกจากเสนอเงิน 20,000 ล้านยูโรในช่วงเวลาเปลี่ยนผ่านสองปีและการยอมรับผู้เข้าเมืองชาวยุโรปต่อไปแล้ว^[77] ยังเสนอ "ความสัมพันธ์ด้านความมั่นคงแบบใหม่" กับอียู และยังคงมีส่วนร่วมต่อไปในโครงการที่ถือว่ามีประโยชน์ต่อทั้งสองฝ่าย เช่น โครงการวิทยาศาสตร์และความมั่นคง^[76][75] เธอยังยืนยันว่าสหราชอาณาจักรจะไม่ขวางทางข้อเสนอสำหรับบูรณาการอียูเพิ่มของยุงเคอร์^[76][75] บาร์เนียร์ต้อนรับข้อเสนอของเมย์ว่า "สร้างสรรค์" แต่ "ต้องแปลเป็นจุดยืนการเจรจาเพื่อให้เป็นความก้าวหน้าที่มีความหมาย" ด้วย^[78]

การเจรจารอบสี่เริ่มในวันที่ 25 กันยายน โดยบาร์เนียร์ประกาศ่ว่าเขาไม่มีอาณัติจากอียู27 ให้อภิปรายข้อตกลงการเปลี่ยนผ่านที่เมย์เสนอ เดวิสย้ำว่าสหราชอาณาจักรสามารถปฏิบัติตามข้อผูกมัดที่ให้ระหว่างเป็นสมาชิกอียูเฉพาะในบริบทข้อตกลง "ความเป็นหุ้นส่วนพิเศษ" ในอนาคตกับอียูเท่านั้น^[79] ผู้เจรจาของอียูระบุว่าต้องบรรลุความตกลงระหว่างบริเตนกับอียูภายในเดือนตุลาคม 2018 เพื่อให้มีเวลาสำหรับรัฐสภาของชาติต่าง ๆ เห็นชอบกับเบร็กซิต^[78]

การเจรจาระยะที่สอง (ปี 2018)

ในเดือนธันวาคม 2017 ผู้นำอียูประกาศความตกลงเริ่มการเจรจาระยะใหม่ โดยเริ่มเจรจาเรื่องระยะเปลี่ยนผ่านหลังเดือนมีนาคม 2019 ในต้นปี 2018 และการเจรจาความสัมพันธ์สหราชอาณาจักร–อียูในอนาคต ร่วมทั้งด้นการค้าและความมั่นคงจะเริ่มในเดือนมีนาคม^[80]

วันที่ 19 มิถุนายน 2018 สหราชอาณาจักรและอียูจัดพิมพ์แถลงการณ์ร่วมที่ระบุเค้าโครงความตกลงในระดับนักเจรจา ไมเคิล บาร์เนียร์ยกย่อง "การอุทิศตนและการผูกมัด" ของทีมเจรจาสองฝ่าย และว่ามีความคืบหน้าในด้านศุลกากร ภาษีมูลค่าเพิ่ม และความตกลงนิวเคลียร์ยุโรป ยูราตอม^[81][82]

วันที่ 12 กรกฎาคม 2018 เมย์และคณะรัฐมนตรีบริเตนบางส่วนจัดพิมพ์ข้อเสนอความตกลงความสัมพันธ์ในอนาคตระหว่างสหราชอาณาจักรกับอียู ที่สื่อบริติชหลายสำนักเรียก แผนเชกเกอส์ ซึ่งมีการสรุปในการประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม รัฐมนตรีเบร็กซิต เดวิส ลาออกโดยให้เหตุผลว่ามาจากความตกลงดังกล่าว เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม^[83] ส่วนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ บอริส จอห์นสัน ลาออกตามในวันรุ่งขึ้น^[84]

วันที่ 14 พฤศจิกายน 2018 ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีบริติชเห็นชอบร่างความตกลงการถอนตัว^[85][86] วันรุ่งขึ้น รัฐมนตรีเบร็กซิต โดมินิก ราบ, สมาชิกคณะรัฐมนตรี เอสเทอร์ แม็กเวย์ และรัฐมนตรีด้อยอาวุโสหลายคนลาออกจากตำแหน่งเพราะไม่เห็นด้วยกับเนื้อหาของเอกสาร^[87]

วันที่ 19 ธันวาคม 2018 คณะกรรมาธิการยุโรปประกาศแผนการปฏิบัติสำรอง "ไม่มีข้อตกลง" ในบางภาคส่วน ที่เกี่ยวกับการออกจากสหภาพยุโรปของสหราชอาณาจักร "ในเวลา 100 วัน"^[88]

หลังการออกเสียงที่ไม่เคยปรากฏมาก่อนเมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2018 สมาชิกรัฐสภาวินิจฉัยว่ารัฐบาลสหราชอาณาจักรละเมิดเอกสิทธิ์ของรัฐสภาฐานไม่ยอมให้คำแนะนำทางกฎหมายสมบูรณ์ที่เคยได้รับต่อผลของเงื่อนไขการถอนตัวที่มีการเสนอแก่รัฐสภา^[89] ประเด็นสำคัญในคำแนะนำครอบคลุมผลทางกฎหมายของความตกลง "แผนรับมือ" (backstop) ที่ว่าด้วยไอร์แลนด์เหนือ สาธารณรัฐไอร์แลนด์และสหราชอาณาจักรส่วนที่เหลือ ในด้านที่เกี่ยวข้องกับชายแดนศุลกากรระหว่างอียูและสหราชอาณาจักร และการแสดงเจตนาเป็นนัยต่อความตกลงวันศุกร์ประเสริฐ ซึ่งนำไปสู่การยุติเดอะทรับเบิลส์ในไอร์แลนด์เหนือ และโดยเจาะจงว่าสหราชอาณาจักรจะแน่ใจว่าสามารถออกจากอียูในสำนึกเชิงปฏิบัติหรือไม่ ภายใต้ข้อเสนอร่างนั้น

วันรุ่งขึ้น มีการจัดพิมพ์คำแนะนำ คำถามคือ "อะไรเป็นผลกระทบทางกฎหมายของการที่สหราชอาณาจักรตกลงพิธีสารการถอนตัวต่อไอร์แลนด์และไอร์แลนด์เหนือโดยเฉพาะผลที่สอดคล้องกับข้อ 5 และ 184 ของความตกลงการถอนตัวหลัก" โดยคำแนะนำมีว่า

พิธีสารผูกมัดสหราชอาณาจักรและอียู [ย่อหน้า 3] และคาดหมายว่าจะบรรลุทางออกปัญหาชายแดนและศุลกากรในอนาคตขั้นสุดท้าย [ย่อหน้า 5, 12, 13] แต่ "ตั้งใจให้พิธีสารฯ ยังอยู่แม้เมื่อชัดเจนว่าการเจรจาล้มเหลวอย่างเห็นได้ชัด" [ย่อหน้า 16] และ "โดยสรุป แบบร่างปัจจับนของพิธีสารฯ ... ไม่มีกลไกที่น่าจะทำให้สหราชอาณาจักรออกจากสหภาพศุลกากรทั่วสหราชอาณาจักรโดยปราศจากความตกลงตามมาอย่างชอบด้วยกฎหมาย ซึ่งยังเป็นจริงอยู่แม้ภาคียังเจรจาอยู่อีกหลายปีต่อมา และแม้แต่ภาคีเชื่อว่าการเจรจาล้มเหลวอย่างชัดเจนแล้ว และไม่มีแผนความตกลงความสัมพันธ์ในอนาคต" [ย่อหน้า 30]^[89]

วันที่ 10 ธันวาคม 2018 นายกรัฐมนตรีบริติชเลื่อนการออกเสียงข้อตกลงเบร็กซิตของตนในสภาสามัญชน เมื่อเผชิญกับเค้าลางความปราชัยในสภาสามัญชน^[90] ตัวเลือกนี้ทำให้เมย์มีเวลาต่อรองกับ ส.ส. แถวหลังพรรคอนุรักษนิยมและอียู แม้อียูเคยปัดการอภิปรายเพิ่มเติมไปแล้ว กลุ่มวิจัยยุโรป ส่วนหนึ่งของพรรคอนุรักษนิยมที่สนับสนุนเบร็กซิต "แข็ง" คัดค้านสนธิสัญญาความตกลงการถอนตัวที่เสนอของนายกรัฐมนตรี สมาชิกคัดค้านการใส่แผนรับมือไอร์แลนด์ในความตกลงฯ สมาชิกกลุ่มยังคัดค้านการชำระสะสางทางการเงิน 39,000 ล้านปอนด์กับสหภาพยุโรป และว่าความตกลงนี้จะส่งผลให้สหราชอาณาจักรยังคงปฏิบัติตามระเบียบของอียูในพื้นที่นโยบายหลัก และยังคงเขตอำนาจของศาลยุติธรรมยุโรปเหนือการตีความความตกลงและกฎหมายยุโรปจะยังใช้ได้ในสหราชอาณาจักร^[91]

ความตกลงการถอนตัวและการขยายเวลา (ปี 2019)

วันที่ 15 มกราคม 2019 สภาสามัญชนออกเสียง 432 ต่อ 202 คัดค้านความตกลงการถอนตัว นับเป็นการแพ้คะแนนเสียงในรัฐสภาครั้งใหญ่สุดของรัฐบาลสหราชอาณาจักร^[92][93][94] ไม่นานจากนั้น ฝ่ายค้านยื่นมติไม่ไว้วางใจรัฐบาล,^[95] ซึ่งถูกปฏิเสธด้วยเสียง 325 ต่อ 306 เสียง^[96]

วันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2019 รัฐบาลแพ้เสียงเห็นชอบข้อตกลงอีกครั้งด้วยคะแนน 391 ต่อ 242^[97]

วันที่ 20 มีนาคม 2019 นายกรัฐมนตรี เทรีซา เมย์ เขียนจดหมายถึงประธานสภายุโรป ดอนัลด์ ตุสก์ ขอให้เลื่อนเบร็กซิตเป็นวันที่ 30 มิถุนายน 2019^[98] วันที่ 21 มีนาคม เมย์ให้เหตุลต่อการประชุมสุดยอดที่ประชุมยุโรปในบรัสเซลส์ หลังเมย์ออกจากที่ประชุม ผู้นำอียูที่เหลืออภิปรายจนสุดท้ายปฏิเสธวันที่ 30 มิถุนายน และเสนอตัวเลือกระหว่างวันที่เบร็กซิตสองวันแทน วันที่ 22 มีนาคม 2019 มีการตกลงตัวเลือกการขยายเวลาระหว่างรัฐบาลสหราชอาณาจักรและที่ประชุมยุโรป^[35] ทางเลือกแรกคือ หาก ส.ส. ปฏิเสธความตกลงของเมย์สัปดาห์หน้า เบร็กซิตจะมีกำหนดวันที่ 12 เมษายน 2019 ไม่ว่าจะมีความตกลงหรือไม่ หรืออีกทางหนึ่ง สามารถขอการขยายเวลาและการผูกมัดให้เข้าร่วมการเลือกตั้งรัฐสภายุโรป ค.ศ. 2019 ทางเลือกที่สองมีว่าหาก ส.ส. เห็นชอบความตกลงของเมย์ เบร็กซิตจะมีกำหนดวันที่ 22 พฤษภาคม 2019 วันที่หลังนี้เป็นวันก่อนการเริ่มการเลือกตั้งรัฐสภายุโรป^[99] หลังรัฐบาลดูเหมือนไม่มีหลักประกัน ความกังวลเกี่ยวกับความชอบด้วยกฎหมายของการเปลี่ยนแปลงที่มีการเสนอ (เนื่องจากมีวันที่ออกที่เป็นไปได้สองวัน) เมื่อวันก่อน^[100][101] วันที่ 27 มีนาคม 2019 ทั้งสภาขุนนางและสภาสามัญชนเห็นชอบกฎหมายอุปกรณ์เปลี่ยนวันที่ออกเป็นวันที่ 22 พฤษภาคม 2019 หากมีการเห็นชอบความตกลงการถอนตัว หรือวันที่ 12 เมษายน 2019 หากไม่มีการเห็นชอบ^[102][103] มีการลงนามการแก้ไขกฎหมายเป็นกฎหมายเมื่อวันรุ่งขึ้น^[35]

มีการนำความตกลงการถอนตัวกลับเข้าสภาสามัญชนโดยไม่มีความเข้าใจแนบเมื่อวันที่ 29 มีนาคม^[104] ญัตติสนับสนุนความตกลงการถอนตัวของรัฐบาลแพ้ 344 ต่อ 286 เสียง^[105]

หลังรัฐสภาสหราชอาณาจักรไม่เห็นชอบความตกลงการถอนตัวภายในวันที่ 29 มีนาคม สหราชอาณาจักรมีกำหนดออกจากอียูตามกฎหมายในวันที่ 12 เมษายน ในวันที่ 10 เมษายน 2019 การเจรจารอบดึกในบรัสเซลส์มีผลให้ขยายเวลาอีกครั้งเป็นวันที่ 31 ตุลาคม 2019 โดยเทรีซา เมย์ขอให้ขยายเวลาอีกครั้งจนถึงวันที่ 30 มิถุนายนเท่านั้น ภายใต้เงื่อนไขของการขยายเวลารอบใหม่นี้ หากความตกลงการถอนตัวผ่านก่อนเดือนตุลาคม เบร็กซิตจะเกิดขึ้นในวันแรกของเดือนถัดไป อย่างไรก็ดี สหราชอาณาจักรมีข้อผูกพันให้จัดการเลือกตั้งรัฐสภายุโรปในเดือนตุลาคม หรือออกจากอียูในวันที่ 1 มิถุนายนโดยไม่มีข้อตกลง^[106][107]

• UK government's Brexit information
• UK government's official negotiation documents
• European Parliament – Brexit impact studies
• Legal Effect of the Protocol on Ireland/Northern Ireland, Attorney General's advice to Prime Minister, 13 November 2018
• UK government's Explainer (for the withdrawal agreement) 14 November 2018
• House of Lords report analysing the proposed Withdrawal Agreement, 5 December 2018
• EU's official negotiation documents
• UK Parliament – Brexit News
• Reading list of post-EU Referendum publications by Parliament and the Devolved Assemblies – House of Commons Library
• Record of Brexit-related business in the devolved legislatures (Northern Ireland, Scotland and Wales) – House of Commons Library
• Gov UK – Department for Exiting the European Union
• BBC: "Brexit: What are the options?" (10 October 2016)
• BBC: "Brexit vote: What could happen next?" (17 December 2018)
• The Brexit Papers, Bar Council, December 2016 เก็บถาวร 2017-05-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Plan for Britain: The government's negotiating objectives for exiting the EU: PM's speech delivered and published on 17 January 2017 – transcript of speech as delivered at Lancaster House, London
• The United Kingdom’s exit from and new partnership with the European Union, February 2017 ("White paper")
• Brexit ที่เว็บไซต์ Curlie
• Quotes about Brexit เก็บถาวร 2017-11-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน on Euronews
• European Council Brexit Guidelines
• The economic effects of the government's proposed Brexit deal เก็บถาวร 2020-12-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน National Institute of Economic and Social Research, November 2018
• How will Brexit affect the UK’s manufacturing industry? UK Trade Policy Observatory, February 2018
• The real post-Brexit options เก็บถาวร 2019-10-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Lecture by Ivan Rogers at the University of Glasgow, 23 May 2018
• What are the options for the UK’s trading relationship with the EU after Brexit? เก็บถาวร 2019-10-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน UK in a Changing Europe, King's College London, December 2018
• Brexit phrasebook: a guide to the talks' key terms The Guardian, 23 November 2018
• Lord Ashcroft: How the United Kingdom voted on EU referendum day – and why Conservative Home, 17 March 2019
• Explanatory Memorandum for the Withdrawal of the United Kingdom from the European Union (Consequential Provisions) Bill 2019 introduced by the Irish government in the legislature (Oireachtas)
• EU Council decision, 22 March 2019, extending the negotiating period