Esperanto

Esperanto is de Plansproch, wo am weitastn vabroadt is. De Grundlong vo da Lingvo Internacia („internationale Sprache“)[4] san 1887 vom Poinisch Aungoarzt Ludwik Lejzer Zamenhof vaeffentlicht worn. Dem sei Pseudonym wor Doktoro Esperanto („Doktor Hoffnda“) wonoch de Sprach eana Nama hot. Esperanto is niagndwo af da Wejt a Amtssproch, Sprecha gibts owa in 100 Stootn.

Esperanto
ProjektautorLudwik Lejzer Zamenhof
Joar vo da Vaeffentlichung1887
Sprechauma 1.000 Muadasprochla[1][2]; insgesamt zwischen 0,5 und 1 Million Sprecher[3]
Linguistische
Klassifikation
  • Konstruiate Sproch
    • Plansproch
      • Internationale Plansproch
    Esperanto
BsundaheitnSubstantive, Adjektive, Verben und abgeleitete Adverbien san an charakteristischn Endunga eakennbor.(*)
Amtlicha Status
Amtssproch voin koan Land
Sprochcodes
ISO 639-1:

eo

ISO 639-2:

epo

ISO 639-3:

epo

Flaggn vo Esperanto

Gschicht

Anno 1887 hod da Zamenhof z Warschau a Heftl mid de Grundlong vo da Sproch aussagem.[5][6] In dem Unua Libro hod as Zui vo da Sproch definiat:

  1. „Die Sprache muss sehr leicht sein, so dass sie jeder so zu sagen spielend erlernen kann.“
  2. „Jeder, der diese Sprache erlernt hat, muss sie sofort zum Verkehr mid anderen Nationalitäten benutzen können, ganz abgesehen davon, in wie fern diese Sprache von der Welt anerkannt wird, ob sie viele, wenige oder gar keine Anhänger hat, d. h. dass die Sprache gleich von Vorne herein, in Folge ihres besonderen Baues, als Mittel zum internationalen Verkehr dienen kann.“
  3. „Ein Mittel zu finden, die Gleichgültigkeit der Welt zu überwinden, und dieselbe zu ermuntern, sofort und ‚en masse‘ von dieser Sprache, als von einer lebenden Sprache, Gebrauch zu machen, nicht aber nur mid einem Schlüssel dazu in der Hand, oder nur im äussersten Nothfalle.“[7]

Sunstigs

Ma kau soung bai di Esparantla gibz zwa grossi bolitischi schtrömungan. Näimli di "sennaciuloj"[sen nazi ul oj] unt di lait wos hoit bai da UEA aa sai. Zu di sennaciuloj sogt ma auf deitsch"Anationale" unt di lait fo da UEA definian si eha iwa ia nazjon.

UEA schteet fia "universala esperanto asocio" unt hot aigani sekzjonan in di uazölnan lejnda wiazn baischbüü GEA in deitschlaunt. Fia di jungan lait gibz a di TEJO wos a sekzjonan in di uazöünanlejnda hot.

Di "sennaciuloj" hom a a oaganisazjon wos "SAT" hoast. Dea "SAT" is owa wait nit so schtoak wiadi UEA oda goa da TEJO. Wai ejm di UEA so schtoak is kau ma soung, das di maistn esparantla si nit ois esparantla füünsondan eha ois deitsche, poin, tschechn oda fo woos hoit dahea saij unt des esperanto sejngshoit ois wos wos zusezli kinna wia zn baischbüü latein, wo jo a kaana sogt ea is a lateinaa wau as fui guit kau. ajnhajtlicjDrozdejm gibz owa ra kinda wos Esperanto ois muttaschbroch hom unt zu de sogt ma auf Esperanto"denaskuloj", wos sofüü hoast wia "fo gebuat au".

Im Netz

 Commons: Esperanto – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Beleg