Стаўрапольскі край

Край размешчаны ў цэнтральнай частцы Перадкаўказзя і на паўночным схіле Вялікага Каўказа.

Карысныя выкапні — прыродны газ, нафта, поліметалы, будаўнічыя матэрыялы. Найбольш вядомыя радовішчы: газу — Сенгілееўскае і Поўнача-Стаўрапольска-Пелагіядзінскае; нафты — Праскавейскае. Вялікая частка тэрыторыі Стаўрапольскага края занята Стаўрапольскім узвышшам, якое пераходзіць на ўсходзе ў Церска-Кумскую нізіну. На поўначы ўзвышша зліваецца з Кума-Маныцкай упадзінай. У паласе перадгор’яў вылучаецца курортны раён Каўказскіх Мінеральных Вод з горамі-лакалітамі, вышынёй да 1401 (г. Бештау).

Асноўныя рэкі — Кубань, Кума з Падкумкам, Золкай і інш. Азёраў няшмат: Тамбуканскае возера (з запасамі лячэбнай гразі), частка возера Маныч-Гудзіла, возера Цаган-Хаг і інш.

Стаўрапольскі край размешчаны, пераважна, у стэпавай і паўпустыннай зонах. Глебы галоўным чынам чарназёмныя і каштанавыя. Пераважаюць разнатраўна-злакавыя і злакавыя стэпы, на ўсходзе і паўночным усходзе — палынова-злакавая расліннасць з саланцамі і саланчакамі. Стэпы пераважна разараны. На высокіх участках Стаўрапольскага ўзвышша — масівы шыракалістых дубова-грабавых лясоў (участкі лесастэпу). У стэпы ёсць грызуны (байбакі, палёўкі, хамякі, тушканчыкі і інш.), сустракаюцца вушасты вожык, ласка, лісіца, воўк. У плаўнях Кумы — чаротавы кот і дзік. На азёрах і балотах шмат вадаплаўнай птушкі.

Асноўныя галіны прамысловасці — машынабудаванне (электратэхнічнае абсталяванне, станкі, прыборы, аўтакраны, аўтапрычэпы), харчовая, лёгкая, здабыча нафты і газу, хімічная (мінеральныя ўгнаенні), электраэнергетычная, будаўнічых матэрыялаў, мэблевая.

Сельская гаспадарка спецыялізуецца на вырошчванні збожжа і сланечнікаў, вядучая роля ў жывёлагадоўлі належыць скатагадоўлі, танкаруннай авечкагадоўлі. Шырока развіта садоўніцтва, вінаградарства, птушкагадоўля, свінагадоўля, пчалярства.

Насельніцтва — 2718,0 тыс. чалавек (2005, 2735,1 тыс. у 2002), шчыльнасць насельніцтва 40,9 чал./км², удзельная вага гарадскога насельніцтва 56,2 %. Большасць насельніцтва края складаюць рускія — 81,6 %. Традыцыйна вялікія этнічныя суполкі армян (5,5 %), украінцаў (1,7 %) і грэкаў (1,2). У апошнія дзесяцігоддзі ўзрасла колькасць дагестанскіх народаў, асабліва даргінцаў — 1,5 %. Нагайцы і туркмены, якія пражываюць на ўсходзе і паўночным усходзе, з’яўляюцца нашчадкамі качавога насельніцтва края да славянскага засялення. Для перадгорных раёнаў тое ж можна сказаць пра асецінаў, адыгейскіх народах і абазінах.

У склад края ўваходзяць 26 раёнаў, 10 гарадоў краявога падпарадкавання, 10 гарадоў раённага падпарадкавання, 18 рабочых і курортных пасёлкаў. Найбуйнейшыя гарады Стаўрапаль, Пяцігорск, Нявіннамыск, Кіславодск.

• Уладзімір Іванавіч Шаўчэнка (1906—?) — беларускі гісторык.