2022

20g - 21g - 22g
1970au 1980au 1990au 2000au 2010au - 2020au 2030au 2040au 2050au 2060au 2070au
2017 2018 2019 2020 2021 - 2022 - 2023 2024 2025 2026 2027

2022 yw trydedd flwyddyn Pandemig COVID-19. Yn gynnar yn y flwyddyn, mae tensiynau'n cynyddu yn Wcrain; Rwsia ymosod ar 24 Chwefror.

Digwyddiadau

Ionawr

1 Ionawr
- Ffrainc yn derbyn arlywyddiaeth Cyngor yr Undeb Ewropeaidd
- Angladd o Desmond Tutu.^[1]
2 Ionawr
- Mae adeilad senedd De Affrica yn cael ei ddifrodi'n fawr gan dan.
- Mae protestiadau gwrth-lywodraeth yn dechrau yn Casachstan.
7 Ionawr - Pandemig COVID-19: Mae nifer heintiadau COVID-19 a gofnodwyd yn cyrraedd 300,000,000.^[2]
8 Ionawr - Pandemig COVID-19: Mae'r doll marwolaeth COVID-19 a gofnodwyd gan y Deyrnas Unedig yn cyrraedd 150,000.
10 Ionawr - Mae Boris Johnson wedi'i frodio mewn dadl arall dros gasglu'r cyfnod clo yn Downing Street.
13 Ionawr - Y Tywysog Andrew, Dug Caerefrog yn rhoi'r gorau i'w deitlau brenhinol seremoniol.^[3]
15 Ionawr - Mae ffrwyno'r llosgfynydd "Hunga Tonga" yn Tonga yn achosi tswnamis ar draws y Cefnfor Tawel.^[4]
16 Ionawr - Mae'r chwaraewr tenis Novak Djokovic yn cael ei alltudio o Awstralia ar ôl dadlau dros ei statws brechlyn COVID-19.^[5]
20 Ionawr - Mae Zara Rutherford yn dod y merch ieuengaf i hedfan o gwmpas y byd yn unigol, yn 19 oed.^[6]
21 Ionawr - Mae streic aer yr Saada, Iemen, yn lladd dwsinau o bobl.
23 Ionawr - Storm drofannol Ana yn taro Madagascar, Malawi a Mosambic.
24 Ionawr - Cwpl milwrol Bwrcina Ffaso.^[7]
25 Ionawr - Mae'r Heddlu Metropolitan yn cyhoeddi ymchwiliad i bartion sy'n torri'r cyfnod clo Downing Street.
29 Ionawr
- Tenis: Ashleigh Barty yn ennill teitl senglau'r merched an Agored Awstralia.
- Mae Sergio Mattarella yn cytuno i wasanaethu ail dymor fel Llywydd yr Eidal.
31 Ionawr - Tenis: Rafael Nadal yn ennill teitl senglau'r dynion an Agored Awstralia.

Chwefror

4 Chwefror - Seremoni agoriadol Gemau Olympaidd y Gaeaf 2022 yn Beijing.^[8]
5 Chwefror
- Ddechrau'r Pencampwriaeth y Chwe Gwlad: Cymru'n colli i Iwerddon yn y gem agoriadol.
- Seiclon Batsirai yn taro Madagascar.
6 Chwefror - Elisabeth II yw'r frenhines Brydeinig gyntaf i deyrnasu am 70 mlynedd.
8 Chwefror - Pandemig COVID-19: Mae nifer heintiadau COVID-19 a gofnodwyd yn cyrraedd 400,000,000.
10 Chwefror - Cressida Dick yn cyhoeddi ei hymddiswyddiad fel Comisiynydd Heddlu Metropolitan Llundain.
15 Chwefror
- Pandemig COVID-19: Cymru yn cyhoeddi cylluniau i frechu plant den 12 oedd yn erbyn COVID-19. Mae'r Alban a Lloegr yn gwneud yr un diwrnod yn ddiweddarach.
- Llifogydd a thirlithriadau yn taro Petropolis, De-Ddwyrain Brasil.
18 Chwefror - Storm Eunice yn taro'r Deyrnas Unedig.
20 Chwefror - Diwedd o Gemau Olympaidd y Gaeaf yn Beijing.
21 Chwefror - Argyfwng yr Wcrain: Vladimir Putin yn cydnabod annibyniaeth Donetsk a Luhansk.
24 Chwefror - Argyfwng yr Wcrain: Rwsia'n lansio ymosodiad ar Wcrain.^[9]
25 Chwefror - Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Cyrff chwaraeon a diwylliannol sy'n gosod sancsiynau ar Rwsia.

Mawrth

2 Mawrth
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Heddluoedd Rwsia yn cipio dinas ddeheuol Kherson.
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae'r Cenhedloedd Unedig yn amcangyfrif bod 1,000,000 wedi dianc Wcrain.
4 Mawrth
- Cynyddodd ymosodiadau Rwsia yn Wcrain, a gylnabu fod atomfa Zaporizhzhia dan reolaeth milwyr Rwsia.
- Mae ymosodiad ar mosg yn Peshawar, Pacistan, yn lladd o leiaf 63 o bobl.^[10]
- Seremoni agoriadol Gemau Paralympaidd y Gaeaf yn Beijing.
7 Mawrth - Pandemig COVID-19: Mae'r doll marwolaeth COVID-19 wedi'i chofnodi yn cyrraedd 6,000,000.
8 Mawrth
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae'r Cenhedloedd Unedig yn amcangyfrif bod 2,000,000 wedi dianc Wcrain.
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Arlywydd Wcrainaidd Volodymyr Zelenskyy yn amerch Ty'r Cyffredin yn y Deyrnas Unedig.
9 Mawrth - Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Heddluoedd Rwsia yn cynnal ymosodiad awyr ar ysbyty mamolaeth yn Mariupol.
10 Mawrth - Daw priodas o'r un rhyw yn gyfreithlon yn Tsile.
11 Mawrth - Gabriel Boric yn dod yn Arlywydd Tsile.^[11]
12 Mawrth - Goresgyniad Wcráin gan Rwsia yn 2022: Ar ddechrau cynhadledd Llafur Cymru y Blaid yn Llandudno, Mark Drakeford yn beirniadu ymateb llywodraeth y DU i'r ymosodiad Rwsia ar Wcrain.^[12]
13 Mawrth - Diwedd o Gemau Paralympaidd y Gaeaf yn Beijing.
16 Mawrth
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Rwsia'n gadael Cyngor Ewrop.
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae grymoedd Rwsia yn bomio theatr yn Mariupol, lle'r oedd sifiliaid wedi bod yn cysgodin.^[13]
19 Mawrth - Diwedd o Bencampwriaeth y Chwe Gwlad 2022.^[14]
27 Mawrth - 94ain Gwobrau'r Academi.
30 Mawrth - Daeth yr Aelod Seneddol San Steffan Jamie Wallis allan fel trawsryweddol.^[15]

Ebrill

1 Ebrill - Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae lladd sifiliaid yn nhref Bucha wedi'i ddadorchuddio.^[16]
3 Ebrill - Etholiad Hwngari.
7 Ebrill - Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae Rwsia wedi'u atal o Gyngor Hawliau Dynol y Cenhedloedd Unedig.^[17]
8 Ebrill
- Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae gorsaf reilffordd Kramatorsk yn cael ei tharo mewn ymosodiad roced.
- Dechrau llifogydd yn KwaZulu-Natal, De Affrica.
- Mae prisiau bwyd byd-eang yn cyrraedd eu lefel uchaf ers 1990.
10 Ebrill - Mae Imran Khan yn cael ei ddiswyddo fel Prif Weinidog Pacistan; Shehbaz Sharif yn ei le.
12 Ebrill - Pandemig COVID-19: Mae Boris Johnson a Rishi Sunak yn cael dirwy am fynychu partion sy'n torri rheolau.
13 Ebrill - Pandemig COVID-19: Mae nifer heintiadau COVID-19 a gofnodwyd yn cyrraedd 500,000,000.
20 Ebrill - Tenis/Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae chwaraewyr o Rwsia a Belarws wedi'u gwahardd o Bencampwriaeth Wimbledon 2022.
22 Ebrill - Mae ffrwydrad mewn purfa olew anghyfreithlon yn y de-ddwyrain Nigeria yn lladd 110 o bobl.
24 Ebrill - Mae Emmanuel Macron yn cael ei ailaethol yn Arlywydd Ffrainc, gan drechu Marine Le Pen.
25 Ebrill - Elon Musk yn taro bargen i brynu Twitter.

Mai

5 Mai
- Etholiadau cynghorau lleol yng Nghymru, yr Alban a rhannau o Loegr.
- Etholiad y Gynulliad Gogledd Iwerddon: Sinn Fein yw'r blaid fwyaf yng Ngogledd Iwerddon am y tro cyntaf.
6 Mai - Mae ffrwydrad yn y Gwesty Saratoga yn Havana, Ciwba yn lladd o leiaf 25 o bobl.
8 Mai - Enwir Ncuti Gatwa fel yr actor Doctor Who newydd.
10 Mai - Yoon Suk-yeol yn dod yn Arlywydd De Corea.
10 - 14 Mai - Eurovision: Mae'r gystadleuaeth yn cael ei hennill gan Gerddorfa Kalush Wcrain; Sam Ryder o'r Deyrnas Unedig sy'n gorffen yn ail gyda'i gan "Space Man".
16 Mai - Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae Gwarcha Mariupol yn dod i ben gyda Rwsia yn cymryd y ddinas.
20 Mai
- Mae Wrecsam yn cael ei enwi fel dinas fwyaf newydd Cymru.
- Mae Sefydliad Iechyd y Byd yn cyfarfod i drafod yr achosion o fwnciod.
21 Mai - Etholiad cyffredinol Awstralia.
23 Mai - Anthony Albanese yn dod yn Brif Weinidog Awstralia.
24 Mai - Cyflafan esgol yn Uvalde, Texas.
25 Mai - Mae adroddiad Sue Gray ar "Partygate" yn cael ei gyhoeddi.

Mehefin

2 - 5 Mehefin - Cymhelir dathliadau ar gyfer Jwbili Platinwm y Frenhines Elisabeth II.
5 Mehefin
- Mae 50 o bobl yn cael eu lladd mewn ymosodiad saethu/bomio yn Owo, Nigeria.
- Cymhwyster cyntaf Cymru ar gyfer Cwpan y Byd FIFA mewn 64 mlynedd.
6 Mehefin - Boris Johnson yn ennill pleidlais fewnol o hyder.
14 Mehefin - Mae Canada a Denmarc yn cyntyno ar ffin ar Ynys Hans, gan ddodd ag anghydfod tiriogaethol hir i ben.
21 Mehefin - Mae streic reilffordd fwyaf y Deyrnas Unedig ers 1989 digwydd.
22 Mehefin - Mae daeargryn maint 6.3 yn taro Affganistan, gan ladd 1,463 o bobl.
24 Mehefin - Mae Goruchaf Lys yr Unol Daleithiau yn gwrth droi dyfarniad erthyliad "Roe v. Wade".
27 Mehefin - Ymosodiad Rwsia ar Wcrain: Mae ymosodiad taflegrau ar ganolfan siopa yn Kremenchuk, Wcrain, yn lladd 20 o bobl.
28 Mehefin
- Nicola Sturgeon yn datgelu cynllyniau am ail refferendwm annibyniaeth yn yr Alban.
- Mae data cyfrifiad 2021 yn dangos bod poblogaeth Cymru yn 3,107,500.
30 Mehefin - Bongbong Marcos yn dod yn Arlywydd y Philipinau.

Gorffennaf

7 Gorffennaf - Mae Boris Johnson yn cyhoeddi ei hymddiswyddiad fel Prif Weinidog y Deyrnas Unedig.
11 Gorffennaf - Yn Llys Ynadon Caerdydd, cafwyd Jamie Wallis, AS San Steffan, yn euog o fethu â stopio ac adrodd am ddamwain, gan adael ei gar mewn safle peryglus, ond ei glirio o yrru heb ofal a sylw dyladwy. Cafodd ddirwy o £2,500 a'i wahardd rhag gyrru am chwe mis. Dywedodd y barnwr nad oedd ei esboniad yn gredadwy.^[18]
17 Gorffennaf - Mae rhybudd ambr am dywydd eithriadol o boeth yn cael ei gyhoeddi ar gyfer rhannau o Gymru.^[19]

Diwylliant

Eisteddfod Genedlaethol (Tregaron)

Llenyddiaeth

Gweler hefyd Llenyddiaeth yn 2022

Ffilm

Save the Cinema, yn serennu Jonathan Pryce

Teledu

Bois 58^[27]
Cewri Cwpan y Byd^[27]
Dal y Mellt^[28]
Gogglebocs Cymru^[29]
Y Golau/The Light in The Hall, starring Joanna Scanlan, Alexandra Roach and Iwan Rheon^[30]

Cerddoriaeth

Albymau

Adwaith – Bato Mato^[31]
Cate Le Bon - '^[32]
Stereophonics - '^[33]

Marwolaethau

Ionawr

2 Ionawr - Richard Leakey, 77, paleoanthropolegydd a gwleidydd^[34]
6 Ionawr
- Peter Bogdanovich, 82, cyfarwyddwr ffilm^[35]
- Sidney Poitier, 94, actor, cyfarwyddwr, actifydd a diplomydd^[36]
9 Ionawr
- Maria Ewing, 71, soprano^[37]
- Bob Saget, 65, actor a digrifwr
12 Ionawr - Ronnie Spector, 78, cantores^[38]
14 Ionawr - Alice von Hildebrand, 98, gwyddonydd
17 Ionawr - Yvette Mimieux, 80, actores^[39]
20 Ionawr - Meat Loaf, 74, actor a chanwr roc^[40]
21 Ionawr - Felicia Donceanu, 90, arlunydd a chyfansoddwraig
22 Ionawr - Ellen Laan, 59, gwyddonydd
25 Ionawr
- Wyn Calvin, 96, actor a digrifwr^[41]
- Barry Cryer, 86, comediwr
- Wim Jansen, 75, chwaraewr a rheolwr pel-droed
28 Ionawr - Guy Laporte, 69, chwaraewr rygbi'r undeb
30 Ionawr - Geoffrey Ashe, 98, hanesydd^[42]

Chwefror

8 Chwefror - Bamber Gascoigne, 87, cyflwynydd teledu ac awdur
9 Chwefror - Sebastian Bieniek, 46, peintiwr
12 Chwefror
- Godela Habel, 92, arlunydd
- Carmen Herrera, 106, arlunydd
13 Chwefror - Aled Roberts, 59, gwleidydd, Comisiynydd y Gymraeg
15 Chwefror - P. J. O'Rourke, 74, dychanwr, newyddiadurwr a llenor gwleidyddol
16 Chwefror - Mona Saudi, 76, arlunydd
19 Chwefror
- Gary Brooker, 76, canwr-gyfansoddwr
- Kakuichi Mimura, 90, pel-droediwr
20 Chwefror - Stewart Bevan, 73, actor^[43]
23 Chwefror - Antonietta Stella, 92, soprano
24 Chwefror
- Sally Kellerman, 84, actores^[44]
- John Landy, 91, athletwr^[45]
25 Chwefror - Shirley Hughes, 94, awdures plant

Mawrth

4 Mawrth
- Ruth Bidgood, 99, bardd^[46]
- Iwan Edwards, 84, arweinydd corawl^[47]
- Dai Jones, 78, canwr, ffermwr a chyflwynydd radio-teledu^[48]
- Colin Lewis, 82, seiclwr
- Shane Warne, 52, cricedwr^[49]
5 Mawrth - Lynda Baron, 82, actores^[50]
9 Mawrth - Marjorie Clark, Arglwyddes Clark, 97
17 Mawrth
- Alan Rees, 84, chwaraewr rygbi'r undeb
- Oksana Shvets, 67, actores
20 Mawrth - Adriana Hoffmann, 82, botanegydd
23 Mawrth - Madeleine Albright, 84, Ysgrifennydd Gwladol yr Unol Daleithiau

Ebrill

1 Ebrill - Richard Cyril Hughes, 89, addysgwr a nofelydd
3 Ebrill - June Brown, 95, actores
6 Ebrill
- Jill Knight, 98, gwleidydd^[51]
- David McKee, 87, awdur a darlunydd
17 Ebrill - Radu Lupu, 76, pianydd^[52]
18 Ebrill - Syr Harrison Birtwistle, 87, cyfansoddwr^[53]
21 Ebrill - Jacques Perrin, 80, actor
29 Ebrill - Georgia Benkart, 74, mathemategydd

Mai

1 Mai - Ivica Osim, 80, pel-droediwr
9 Mai - Inge Viett, 78, awdures a derfysgwraig
10 Mai - Leonid Kravchuk, 88, Arlywydd Wcrain
11 Mai - Shireen Abu Akleh, 51, newyddiadurwraig
13 Mai - Teresa Berganza, 89, mezzo-soprano
15 Mai - Kay Mellor, 71, actores a sgriptiwraig
17 Mai - Vangelis, 79, cyfansoddwr
21 Mai - Rosemary Radford Ruether, 85, gwyddonydd
22 Mai - Dervla Murphy, 90, seiclwraig
26 Mai
- Dyfrig Evans, 43, actor a cherddor
- Ray Liotta, 67, actor

Mehefin

8 Mehefin
- Aurora Altisent i Balmas, 93, arlunydd
- Bruce Kent, 92, actifydd heddwch
- Fonesig Paula Rego, 87, arlunydd
12 Mehefin
- Phil Bennett, 73, chwaraewr rygbi'r undeb
- Cen Llwyd, 70, bardd ac ymgyrchydd
17 Mehefin
- Marlenka Stupica, 94, arlunydd
- Nicole Tomczak-Jaegermann, 77, mathemategydd
26 Mehefin - Margaret Keane, 94, arlunydd
28 Mehefin - Fonesig Deborah James, 40, ymgyrchydd canser
29 Mehefin - Sonny Barger, 82, beiciwr modur, awdur ac actor
30 Mehefin - Indulata Sukla, 78, mathemategydd

Gorffennaf

2 Gorffennaf - Peter Brook, 97, cyfarwyddwr theatr
6 Gorffennaf - James Caan, 82, actor
8 Gorffennaf
- Shinzo Abe, 67, gwleidydd, Prif Weinidog Japan
- Larry Storch, 99, actor
12 Gorffennaf - Joan Lingard, 90, nofelydd
13 Gorffennaf - Chris Stuart, 73, newyddiadurwr
14 Gorffennaf
- Erica Pedretti, 92, arlunydd
- Ivana Trump, 73, model a dyn busnes
24 Gorffennaf - David Warner, 80, actor
25 Gorffennaf - David Trimble, 77, gwleidydd o Ogledd Iwerddon
26 Gorffennaf
- James Lovelock, 103, gwyddonydd
- Charles Ward, cyn-sylfaenydd y Stiwdios Rockfield
27 Gorffennaf - Bernard Cribbins, 93, actor
28 Gorffennaf - Pauline Bewick, 86, arlunydd
30 Gorffennaf - Nichelle Nichols, 89, actores
31 Gorffennaf - Ayman al-Zawahiri, 71, arweinydd Al-Qaeda

Awst

5 Awst
- Judith Durham, 79, cantores^[54]
- Issey Miyake, 84, dylunydd ffasiwn^[55]
- Aled Owen, 88, pel-droediwr^[56]
8 Awst - Fonesig Olivia Newton-John, 73, actores a chantores^[57]
9 Awst - Raymond Briggs, 88, cartwnydd ac awdur^[58]
12 Awst - Wolfgang Petersen, 81, cyfarwyddwr ffilm^[59]
14 Awst - Anne Heche, 53, actores
24 Awst - Ken Jones, 81, chwaraewr rygbi'r undeb^[60]
29 Awst - Mick Bates, 74, gwleidydd^[61]
30 Awst - Mikhail Gorbachev, 91, arweinydd yr Undeb Sofietaidd^[62]

Medi

1 Medi - Barbara Ehrenreich, 81, awdures
2 Medi - Frank Drake, 92, astroffisegwr
5 Medi - Eva Zeller, 99, bardd a nofelydd
8 Medi
- Elisabeth II, 96, brenhines y Deyrnas Unedig a Realmau'r Gymanwlad
- Mavis Nicholson, 91, awdures a darlledwraig
13 Medi - Jean-Luc Godard, 91, cyfarwyddwr ffilm
14 Medi - Irene Papas, 96, actores
15 Medi - Eddie Butler, 65, chwaraewr a sylwebydd rygbi'r undeb
22 Medi - Fonesig Hilary Mantel, 70, nofelydd
23 Medi - Louise Fletcher, 88, actores
28 Medi - Coolio, 59, actor, rapiwr a chanwr

Hydref

3 Hydref - Ian Hamilton, 97, bargyfreithiwr ac ymgyrchydd Annibyniaeth yr Alban
4 Hydref - Loretta Lynn, 90, cantores gwlad
11 Hydref - Fonesig Angela Lansbury, 96, actores^[63]
14 Hydref - Robbie Coltrane, 72, actor
17 Hydref - Fonesig Carmen Callil, 84, cyhoeddwraig, awdures a beirniad
21 Hydref - Masato Kudo, 32, pel-droediwr
28 Hydref - Jerry Lee Lewis, 87, canwr Americanaidd^[64]

Tachwedd

11 Tachwedd - Sven-Bertil Taube, 87, canwr ac actor Swedaidd^[65]

Gwobrau Nobel

Ffiseg: Alain Aspect, John Clauser ac Anton Zeilinger^[66]
Cemeg: Carolyn Bertozzi, Morten P. Meldal a Karl Barry Sharpless
Meddygaeth: Svante Pääbo^[67]
Llenyddiaeth: Annie Ernaux^[68]
Economeg: Ben Bernanke, Douglas Diamond a Philip H. Dybvig^[69]
Heddwch: Ales Bialiatski, Canolfan Hawliau Sifil (Wcrain) a Memorial^[70]

Cyfeiriadau

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

Search

2022

Cynnwys

Digwyddiadau

Ionawr

Chwefror

Mawrth

Ebrill

Mai

Mehefin

Gorffennaf

Awst

Medi

Hydref

Tachwedd

Diwylliant

Eisteddfod Genedlaethol (Tregaron)

Llenyddiaeth

Ffilm

Teledu

Cerddoriaeth

Albymau

Marwolaethau

Ionawr

Chwefror

Mawrth

Ebrill

Mai

Mehefin

Gorffennaf

Awst

Medi

Hydref

Tachwedd

Gwobrau Nobel

Cyfeiriadau