Nacia himno

Nacia himno ĝenerale estas patriota muzika komponaĵo, kiu laŭdas la hejmlandon, la historion, la tradiciojn aŭ la farojn de la nacio, aŭ estas alimaniere por ĝi grava. La himno povas esti aŭ oficiale agnoskita de la registaro, aŭ funkcias en sia rolo pro ĝenerala, tradicia interkonsento de la popolo.

La vorto "himno" originas de la greka vorto Hymnos, kiu signifas "laŭda kanto". En la jaroj de naciŝtata kreado en la 19a kaj 20a jarcentoj, plej multaj nacioj adoptis la himnon per sia deklaro de nacia suvereneco. Per la nacia himno estas kutime malfermi aŭ subskribi ŝtatajn eventojn, militajn eventojn kaj ankaŭ sportajn eventojn.

Laŭnature la nacia himno devas esti mallonga. La averaĝa longo de nacia himno estas ĉirkaŭ unu minuto. Plejparte la naciaj himnoj estas komponitaj en la stilo marŝa aŭ himna. Manpleno da landoj elektis trumpetan elvokon kiel la nacian himnon. Eŭropa koloniismo influis la transmarajn koloniojn, do landoj en Afriko, Azio kaj Latin-Ameriko ankaŭ adoptis himnojn laŭ eŭropa stilo.

Himno fariĝas la nacia himno de lando laŭ la konstitucio de la ŝtato (kiel en Francio), per la leĝo (kiel en Usono), aŭ nur per forto de tradicio (kiel en la kazo de Britio). Dramaj ŝanĝoj en la reĝimo aŭ aliaj dramaj eventoj foje kaŭzas ŝanĝon en la nacia himno. Ekzemple la rusa himno estis ŝanĝita kvin fojojn ekde 1833.

Lingvoj

Plej ofte la himnoj uzas la oficialan lingvon de la lando aŭ la lingvon plej popularan en ĝi. Tamen ekzistas esceptoj. La himno de Barato, Ĝana Gana Mana, havas tekston en la bengala lingvo forte influita de sanskrito. En landoj kun pli ol unu nacia lingvo povas esti pluraj lingvoversioj de la teksto. Ekzemple la Svisa psalmo havas kvar diversajn strofojn en la germana, franca, itala kaj romanĉa. O Canada havas du strofojn en la angla kaj franca. La nacia himno de Sud-Afriko estas unika pro tio, ke uzas kvin el dek unu oficialaj lingvoj de la lando en unu teksto.

Kelkaj himnoj estas sentekstaj. Marcha Real, la himno de multetna kaj multlingva Hispanio, malgraŭ diversaj proponoj plu ne havas tekston^[1]. Kosovo decidis uzi neniun tekston en sia himno Eŭropo pro multetna karaktero de la lando^[2]. Plej rimarkinda restas la eŭropa himno ĉar por eviti lingvajn problemojn, ankaŭ en tiu himno oni rezignis pri teksto. Pro tio la eŭropa himno ne havas oficialan tekston kaj do ne eblas kanti ĝin.

Iuj ekzempleroj

Dum la 19a kaj 20a jarcentoj, kun la progreso de naciismo, plej multaj landoj adoptis nacian himnon, kiu povas ekzisti apud aliaj komunaj patriotaj kantoj. Tamen kelkaj himnoj devenas de pli fruaj epokoj. La plej malnova himno estas Wilhelmus de Nederlando, verkita dum la okdekjara milito inter la jaroj 1568 kaj 1572 kaj oficialigita en 1932.

La nacia himno de Japanio, Kimi Ga Jo, havas la plej malnovan tekston verkitan en Heian-epoko (794-1185), tamen melodio por ĝi estis komponita en la 19-a jarcento. Male estis ĉe la nacia himno de Pakistano - por la melodio komponita en 1949 oni verkis la tekston nur en 1952, kaj intertempe la komponaĵo funkciis sentekste.^[3].

God Save the Queen (Dio Protektu la Reĝinon), la nacia himno de Britio kaj unu el du himnoj de Nov-Zelando, estis prezentita unuafoje en 1745 sub la titolo God Save the King (Dio Protektu la Reĝon).

En 1780 Danio elektis la unuan el siaj du himnoj, la reĝan himnon Kong Christian stod ved højen mast. Marseljezo estis verkita en 1972 kaj en 1795 iĝis la nacia himno de Francio.

Ee Mungu Nguvu Yetu, la himno de Kenjo, estas unu el la unuaj komisiitaj naciaj himnoj. Verkis ĝin Kenia Himna Komisiono en 1963 por servi kiel la nacia himno post la sendependiĝo de Britio.

Antaŭ la ekŝtatiĝo, la himno de Israelo, Hatikva (La Espero) servis kiel la himno de la cionisma movado, kaj pli kaj pli de la juda popolo, sed kontraŭe al multaj naciaj himnoj, kies muziko estas en maĵora skalo, ties muziko estas en minora.

Himnoj de membroj de UN

Ĉi tiu listo prezentas himnojn de la membroŝtatoj de Unuiĝintaj Nacioj^[4]. Por aliaj teritorioj vidu malsupre.

Lando	Titolo de la himno
Afganio	Millī Surūd (Nacia Himno)
Albanio	Hymni i flamurit (Himno al la flago)
Alĝerio	Kassaman (Ni ĵuras)
Andoro	El Gran Carlemany (La granda Karolo la Granda)
Angolo	Angola Avante (Antaŭen Angolo)
Antigvo kaj Barbudo	Fair Antigua, We Salute Thee (Justa Antigvo, ni salutas vin)
Argentino	Himno Nacional Argentino (Nacia himno de Argentino)
Armenio	Mer Hayreniq (Nia Patrujo)
Aŭstralio	Advance Australia Fair (Antaŭeniru Bel-Aŭstralio)
Aŭstrio	Land der Berge, Land am Strome (Montara lando, tero sur rivero)
Azerbajĝano	Azərbaycan marşı (Marŝo de Azerbajĝano)
Bahamoj	March On, Bahamaland (Marŝu Plu, Bahama Lando)
Barejno	Bahrainona (Nia Barejno)
Bangladeŝo	Amar Shonar Bangla (Mia ora Bengalo)
Barato	Ĝana Gana Mana (Vi, la reganto de ĉiuj mensoj)
Barbado	In Plenty and In Time of Need (Dum Multhava kaj Malhava Tempoj)
Belorusio	My, biełarusy (Ni, belorusoj)
Belgio	La Brabançonne (La kanto de Brabanto)
Belizo	Land of the Free (Lando de la liberuloj)
Benino	L'Aube Nouvelle (La nova tagiĝo)
Birmo	Kaba Ma Kyei (Ĝis la fino de la mondo)
Bocvano	Fatshe leno la rona (Estu Beata, ĉi tiu Lando Nobla)
Bolivio	Himno Nacional de Bolivia (Nacia Himno de Bolivio)
Bosnio kaj Hercegovino	Intermeco
Brazilo	Hino nacional do Brasil (Brazila Nacia Himno)
Britio	God Save the Queen (Dio protektu la Reĝinon)
Brunejo	Allah Peliharakan Sultan (Alaho benu la sultanon)
Bulgario	Mila Rodino (Kara Patrujo)
Burkino	Une Seule Nuit (Unu sola nokto)
Burundo	Burundi Bwacu (Nia Burundo)
Butano	Druk tsendhen (La Reĝlando de Tondrodrako)
Centr-Afrika Respubliko	La Renaissance (La Renaskiĝo)
Ĉado	La Tchadienne (La kanto de Ĉado)
Ĉeĥio	Kde domov můj (Kie estas hejmo mia?)
Ĉilio	Himno Nacional de Chile (Nacia Himno de Ĉilio)
Ĉinio	Yìyǒngjūn Jìnxíngqǔ (La Marŝo de la Volontuloj)
Danio	Der er et yndigt land (Jen estas ĉarma lando)
Dominika Respubliko	Nacia himno de Domingo
Dominiko	Isle of Beauty, Isle of Splendour (Insulo de Belo, Insulo de Pompo)
Ebura Bordo	L'Abidjanaise (Kanto de Abiĝano)
Egiptio	Biladi, Biladi, Biladi (Mia lando, mia lando, mia lando)
Ekvadoro	Salve, Oh Patria (Saluton, ho Patrujo)
Ekvatora Gvineo	Caminemos pisando las sendas de nuestra inmensa felicidad (Ni iru la vojon de nia granda feliĉo)
Eritreo	Ertra, Ertra, Ertra (Eritreo, Eritreo, Eritreo)
Estonio	Mu isamaa, mu õnn ja rõõm (Mia patrujo, mia feliĉo kaj ĝojo)
Etiopio	Wodefit Gesgeshi, Widd Innat Ityopp'ya (Marŝu antaŭen, kara patrino Etiopio)
Fiĝio	Blessing Grant, O God of Nations (Donu benon al Fiĝio, Dio de l' nacioj)
Filipinoj	Lupang Hinirang (Elektita Lando)
Finnlando	Maamme (Nia lando)
Francio	Marseljezo
Gabono	La Concorde (La Konkordo)
Gambio	For The Gambia Our Homeland (Por Gambio Nia Hejmlando)
Ganao	God Bless Our Homeland Ghana (Dio Benu Nian Hejmlandon Ganaon)
Germanio	Das Deutschlandlied (La kanto de l' germanoj)
Grekio	Imnos is tin Eleftherian (Himno je la libero)
Grenado	Hail Grenada (Saluton Grenado)
Gujano	Dear Land of Guyana, of Rivers and Plains (Kara Lando Gujana, Rivera kaj Palma)
Gvatemalo	Himno Nacional de Guatemala (Nacia Himno de Gvatemalo)
Gvineo	Liberté (Libereco)
Gvineo-Bisaŭo	Esta É a Nossa Pátria Bem Amada (Tio estas nia amata hejmlando)
Ĝibutio	Djibouti (Ĝibutio)
Haitio	La Dessalinienne (La kanto de Dessalines)
Hispanio	Marcha Real (Reĝa Marŝo)
Honduro	Himno Nacional de Honduras (Nacia Himno de Honduro)
Hungario	Himnusz (Himno)
Indonezio	Indonesia Raya (Granda Indonezio)
Irako	Mawtini (Mia Patrujo)
Irano	Sorud-e Melli-je Ĝomhuri-je Eslami-je Iran (Nacia Himno de la Islama Respubliko Irano)
Irlando	Amhrán na bhFiann (La kanto de soldato)
Islando	Lofsöngur (Himno)
Israelo	Hatikva (Espero)
Italio	Il Canto degli Italiani (La kanto de la italoj)
Jamajko	Jamaica, Land We Love (Jamajko, lando kiun ni amas)
Japanio	Kimi Ga Jo (Via Regado)
Jemeno	Unuiĝinta Respubliko
Jordanio	As-Salam al-Malaki al-Urduni (Pacon al la Reĝo de Jordanio)
Kaboverdo	Cântico da Liberdade (Kanto de la Libereco)
Kamboĝo	Nokoreach (Majesta Reĝlando)
Kameruno	Ô Cameroun, Berceau de nos Ancêtres (Ho Kameruno, Lulilo de niaj Prauloj)
Kanado	O Canada (Ho Kanado)
Kartvelio	Tavisupleba (Libero)
Kataro	As-Salam al-Amiri (Pacon al Amir)
Kazaĥio	Meniñ Qazaqstanım (Mia Kazaĥio)
Kenjo	Ee Mungu Nguvu Yetu (Ho Dio de tuta kreaĵaro)
Kipro	Imnos is tin Eleftherian (Himno je la libero)
Kirgizio	Nacia himno de Kirgizio
Kiribato	Teirake Kaini Kiribati (Ekstaru Kiribato)
Kolombio	Nacia Himno de Kolombio
Komoroj	Udzima wa ya Masiwa (La Unio de la Grandaj Insuloj)
Respubliko Kongo	La Congolaise (La kanto de Kongo)
Demokratia Respubliko Kongo	Debout Congolais (Leviĝu Konganoj)
Kroatio	Lijepa naša domovino (Bela nia patrujo)
Kostariko	Himno Nacional de Costa Rica (Nacia himno de Kostariko)
Kubo	Himno de Bayamo
Kuvajto	Al-Nasheed Al-Watani (Nacia Himno)
Laoso	Pheng Xat Lao (Himno de la laosa popolo)
Latvio	Dievs, svētī Latviju (Dio, benu Latvion)
Lesoto	Lesotho Fatse La Bontata Rona (Lesoto, la lando de niaj patroj)
Libano	Kulluna lil-Watan lil-Ula lil-Alam (Ĉiuj ni! Por niaj Patrujo, Flago kaj Gloro)
Liberio	All Hail, Liberia, Hail! (Ĉiuj salutu, Liberion salutu)
Libio	Libio, Libio, Libio
Liĥtenŝtejno	Oben am jungen Rhein (Supre ĉe l' juna Rejn')
Litovio	Tautiška giesmė (Nacieca himno)
Luksemburgo	Ons Hémécht (Nia Hejmlando)
Madagaskaro	Ry Tanindrazanay malala ô (Ho nia amata pralando)
Malajzio	Negaraku (Mia lando)
Malavio	Mulungu dalitsa Malaŵi (Dio benu Malavion)
Nord-Makedonio	Denes nad Makedonija (Hodiaŭ super Makedonio)
Maldivoj	Gaumii salaam (Nacia saluto)
Malio	Pour l’Afrique et pour toi, Mali (Por Afriko kaj por vi, Malio)
Malto	L-Innu Malti (La himno de Malto)
Maroko	Al-naŝid al-ŝarif (Himno Ŝerifa)
Marŝala Insularo	Forever Marshall Islands (Por ĉiam Marŝala Insularo)
Maŭricio	Motherland (Patrujo)
Maŭritanio	Nacia himno de Maŭritanio
Meksiko	Himno Nacional Mexicano (Nacia Himno de Meksiko)
Federacio de Mikronezio	Patriots of Micronesia (Patriotoj de Mikronezio)
Moldavio	Limba noastră (Nia lingvo)
Monako	Hymne Monégasque (Monaka himno)
Mongolio	Nacia himno de Mongolio
Montenegro	Oj, svijetla majska zoro (Ho, hela maja mateno)
Mozambiko	Pátria Amada (Patrujo Amata)
Namibio	Namibia, Land of the Brave (Namibio, Lando de la Bravuloj)
Nauro	Nauru Bwiema (Nauro, nia patrujo)
Nederlando	Wilhelmus (Vilhelmo)
Nepalo	Sajaun Thungā Phulkā (Centoj da floroj)
Niĝero	La Nigérienne (La kanto de Niĝero)
Niĝerio	Arise, O Compatriots (Leviĝu, ho sampatrujanoj)
Nikaragvo	Salve a ti, Nicaragua (Gloron al vi, Nikaragvo)
Nord-Koreio	Patriota Kanto
Norvegio	Ja, vi elsker dette landet (Jes, ni amas ĉi landon)
Nov-Zelando	God Defend New Zealand (Dio Defendu Nov-Zelandon) God Save the Queen (Dio Protektu la Reĝinon)
Omano	As-Salam as-Sultani (Sultana saluto)
Orienta Timoro	Pátria (Patrujo)
Pakistano	Qaumi Tarana (Nacia Himno)
Palaŭo	Belau rekid (Nia Palaŭo)
Panamo	Himno Istmeño (Istma Himno)
Papuo-Nov-Gvineo	O Arise, All You Sons (Ho Leviĝu, Ĉiuj Filoj)
Paragvajo	Paraguayos, Républica o muerte! (Paragvajanoj, Respubliko aŭ morto!)
Peruo	Nacia Himno de Peruo
Pollando	Mazurek Dąbrowskiego (Mazurko de Dąbrowski)
Portugalio	A Portuguesa (La kanto de Portugalio)
Ruando	Rwanda Nziza (Belega Ruando)
Rumanio	Deșteaptă-te, române! (Vekiĝu, ho rumano!)
Rusio	Nacia Himno de la Rusia Federacio
Salomonoj	God Save Our Solomon Islands (Dio protektu niajn Salomonojn)
Salvadoro	Himno Nacional de El Salvador (Nacia Himno de Salvadoro)
San-Marino	Inno Nazionale della Repubblica (Nacia Himno de la Respubliko
Sankta Lucio	Sons and Daughters of Saint Lucia (Filoj kaj Filinoj de Sankta Lucio)
Sankta-Kito kaj Neviso	O Land of Beauty! (Ho Lando de Belo)
Sankta Vincento kaj la Grenadinoj	Saint Vincent, Land so beautiful (Sankta Vincento, Lando tiel belega)
Samoo	The Banner of Freedom (La Standardo de Libero)
Santomeo kaj Principeo	Independência total (Plena Sendependeco)
Sauda Arabio	As-Salam al-Malaki (La reĝa saluto)
Senegalo	Pincez tous vos koras, frappez les balafons (Premu ĉiujn viajn koraojn, frapu la balafonojn)
Serbio	Bože pravde (Dio justa)
Sejŝeloj	Koste Seselwa (Aliĝu ĉiuj sejŝelanoj)
Sieraleono	High We Exalt Thee, Realm of the Free (Alte ni Gloras Vin, Lando de la Liberuloj)
Singapuro	Majulah Singapura (Progresu Singapuro)
Sirio	Humat ad-Diyar (Gardantoj de la Hejmlando)
Slovakio	Nad Tatrou sa blýska (Super Tatro fulmas)
Slovenio	Zdravljica (Tosto)
Somalio	Qolobaa Calankeed (Gloru la Patrujon)
Srilanko	Sri Lanka Matha (Patrino Srilanko)
Sud-Afriko	Nacia himno de Sud-Afriko
Sudano	Nahnu Jund Allah Jund Al-watan (Ni estas la soldatoj de la Dio kaj de nia Patrujo)
Sud-Koreio	Nacia himno de Sud-Koreio
Sud-Sudano	South Sudan Oyee! (Sud-Sudano hura!)
Surinamo	God zij met ons Suriname (Dio kun nia Surinamo)
Svazilando	Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati (Ho nia Di-sinjoro de la svazioj)
Svedio	Du gamla, du fria (Vi maljuna, vi libera)
Svislando	Svisa psalmo
Taĝikio	Surudi milli (Nia amata lando)
Tajlando	Phleng Chat (Nacia Himno)
Tanzanio	Mungu ibariki Afrika (Dio benu Afrikon)
Togolando	Salut à toi, pays de nos aïeŭ (Saluton al vi, lando de niaj prauloj)
Tongo	Ko e fasi 'o e tu'i 'o e 'Otu Tonga (Kanto de la reĝo de Tongo-insuloj)
Trinidado kaj Tobago	Forged from the Love of Liberty (Forĝita el la Amo de Libero)
Tunizio	Himat Al Hima (Defendantoj de la Patrujo)
Turkio	İstiklâl Marşı (Marŝo de Sendependeco)
Turkmenio	Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň Döwlet Gimni (Nacia Himno de Sendependa Neŭtrala Turkmenio)
Tuvalo	Tuvalu mo te Atua (Tuvalo por Dio)
Ugando	Oh Uganda, Land of Beauty (Ho Ugando, Lando de Belo)
Ukrainio	Ŝĉe ne vmerla Ukraina (Ankoraŭ ne mortis Ukrainio)
Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj	Īschī Bilādī (Longe vivu mia nacio)
Urugvajo	Himno Nacional Uruguayo (Urugvaja Nacia Himno)
Usono	The Star-Spangled Banner (La Stelplena Standardo)
Uzbekio	Nacia himno de Uzbekio
Vanuatuo	Yumi, Yumi, Yumi (Ni, Ni, Ni)
Venezuelo	Gloria al Bravo Pueblo (Gloron al la Brava Popolo)
Vjetnamio	Tiến quân ca (La Marŝkanto)
Zambio	Stand and sing for Zambia, proud and free (Stariĝu kaj kantu por Zambio, fiera kaj libera)
Zimbabvo	Simudzai Mureza WeZimbabwe (Estu Benita la lando Zimbabvo)

Himnoj de aliaj landoj kaj teritorioj

La listo inkluzivas himnojn de fakte sendependaj ŝtatoj, kiuj ne estas membroj de Unuiĝintaj Nacioj. Pluraj el ili havas malgrandan aŭ nenian rekonon de la internacia komunumo. Iujn el ili oni trovas partoj de la supre listigitaj landoj.

Lando	Titolo de la himno
Abĥazio	Aiaaira (Venko)
Ĉednestrio	Himno de Ĉednestrio
Kosovo	Eŭropo (himno)
Montara Karabaĥo	Azat u ankakh Artsakh (Libera kaj sendependa Arcaĥo)
Turka Respubliko Norda Kipro	İstiklâl Marşı (Marŝo de Sendependeco)
Palestino	Fida'i (Mia redempto)
Somalilando	Samo ku waar (Vivu longe en paco)
Sud-Osetio	Nacia Himno de Sud-Osetio
Tajvano (Respubliko Ĉinio)	San Min Ĉu-i (La Tri Principoj de la Nacio) Himno de la Nacia Flago
Vatikanurbo	Inno e Marcia Pontificale (Himno kaj Marŝo Pontifika)

Himnoj de dependaj teritorioj kaj regionoj

Lando	Titolo de la himno
Andaluzio	Himno de Andaluzio
Anglio	God Save the Queen (Dio Protektu la Reĝinon) Land of Hope and Glory (Lando de espero kaj gloro) And did those feet in ancient time (Pratempe en Anglujo ĉu)
Balearoj	La Balanguera (nur Majorko)
Bretonio	Bro gozh ma zadoù (Antikva lando de miaj patroj)
Curaçao	Himno di Kòrsou
Eŭskio	Nacia himno de Eŭskio
Ferooj	Tú alfagra land mítt (Ho, mia plej kara lando)
Flandrio	De Vlaamse Leeuw (La flandra leono)
Galegio	Os Pinos (La pinoj)
Groningen	Grönnens laid (La kanto de Groningen)
Gronlando	Nunarput utoqqarsuanngoravit (Nia lando, kiu fariĝis do malnova)
Ĝibraltaro	God Save the Queen (Dio Protektu la Reĝinon) Ĝibraltara Himno
Kantabrio	Himno a la Montaña (Himno al la Monto)
Katalunio	Els Segadors (La Agristoj)
Kajmana Insularo	Beloved Isles Cayman (Amataj Insuloj Kejmanaj)
Kimrio	Hen Wlad Fy Nhadau (Lando de miaj patroj)
Kornvalo	Bro Goth Agan Tasow (Antikva lando de niaj patroj)
Aŭtonoma Respubliko Krimeo	Himno de Krimeo
Kukinsuloj	Te Atua Mou E (Dio estas vero)
Mankso	O Land of Our Birth (Ho Lando de Nia Naskiĝo)
Porto-Riko	La Borinqueña
Skotlando	The Flower of Scotland (Floro de Skotlando) Scotland the Brave (Skotlando Brava)
Tatario	Himno de Tatario
Turkoj kaj Kajkoj	God Save the Queen (Dio Protektu la Reĝinon)
Valo de Kaŭko	Himno al Valle del Cauca
Valonio	Le chant des Wallons (La kanto de la valonoj)