Japoniako geografia

Japonia Pazifikoko Suzko Eraztunean kokatua dago, hiru plaka tektonikoren elkargunean. Horregatik, sarri intentsitate txikiko dardarak eta aktibitate bolkanikoa izaten du. Mende bakoitzean hainbat lurrikara suntsigarri eta ondorengo tsunamiak izaten dira. Azken urteotan lurrikara handienak 2004ko Chūetsukoa, 1995eko Hanshin Lurrikara Handia eta 2011ko Tōhokukoa izan dira.

Japoniako klima epela da oro har, baina asko aldatzen da iparraldetik hegoaldera. Sarri, sei eskualde klimatiko nagusitan banatzen da:

• Hokkaidō: iparraldeko eskualdeak klima epela du, negu luze eta hotzekin eta uda freskoekin.
• Japoniako Itsasoa: Honshūko mendebaldeko kostan ipar-mendebaldeko haizeak elurte handiak eragiten ditu. Udan, eskualdea Pazifikoko eskualdea baino freskoagoa, nahiz eta batzuetan oso tenperatura handiak jasan Föhn efektua dela-eta.
• Erdiko Mendigunea: klima kontinentala du, tenperatura aldaketa handiekin neguaren eta udaren artean, eta egunaren eta gauaren artean. Euri gutxi egiten du. Bertan azpimarratzekoak dira Alpe japoniarrak, herrialdeko mendirik altuenak barne hartzen dituztenak Fuji mendiaren ostean.
• Setoko Barne Itsasoa: Chūgoku eta Shikokuko mendiek eskualdea haizetik bebesten dute, eguraldi samurraz urte osoan zehar gozatuz.
• Ozeano Barea: ekialdeko kostan neguak hotzak dira, elur gutxikoak, eta udak beroak eta hezeak, hego-ekialdeko haizea dela-eta.
• Ryukyu uharteak: klima azpitropikala da nagusi, negu epelekin eta uda beroekin. Eurite handiak eta tifoiak sarri izaten dira.

Herrialde euritsu bat da, hezetasun maila handiarekin. Ekuadorretik nahiko urrun dagoenez, ondo definitutako lau urtaroko klima du. Edonola, iparraldeko klima (Hokkaidō) nahiko hotzepela da, uda gogorrekin eta elurte handiekin neguan; erdialdea beroa da, uda hezeekin eta negu motzekin. Hegoaldeko klima (Kyūshū) nahiko subtropikala, uda luze eta beroekin eta negu leun eta motzekin.

Japoniako klima maiz haize erdi-zikloiko eta antizikloikoen eraginez aldaketak jasaten ditu. Haize hauek kontinentean edota Ozeano Barean sortu ahal daitezke eta zikloi hawaiiarrak deitzen dira. Adibidez, Yagi tifoia ekialdeko kostatik hurbil pasa zen 2006 urtean eta 5. kategoria izatera irits izen.

Bi faktore garrantzitsuk egiten dute den bezalakoa Japoniako klima: Asiako kontinentetik hurbil egoteak eta itsaslasterrak. Ekainetik irailera eguraldi beroa eta hezea da, Ozeano Baretik eta hego-ekialdetik datozen haize tropikalen eraginez. Lurra ukitzean, itsaslaster hauek ur kopuru handiak botatzen dituzte. Horregatik, uda euri ugariko urtaroa da, ekaineko lehenetan hasten dena eta hilabete bat irauten duena. Abuztuko hasieratik iraileko hasiera arte bero handiko sasoia doa, tifoiko sasoia, non 5 edo 6 tifoi pasatzen dira Japoniatik, min gutxi eginik. Urteroko prezipitazio kopurua 100cmtik 200cmra doa, baina hauen %75a ekainean eta irailean erortzen da.

Bi itsaslaster daude Japoniari eragina egiten diotenak, Kuroshio itsaslaster beroa eta Oyashio itsaslaster hotza. Kuroshio itsaslaster Ozeano Baretik dator, Taiwanetik, eta Tokio baino nahiko iparralderago pasatzen da. Itsaslaster honek bero handia eramaten du ekialdeko kostara.

Japonia Asia ekialdeko kosta parean dagoen uhartedia da. Lau uhartek osatzen dute (ipar-hego): Hokkaidō, Honshū (handiena), Shikoku eta Kyūshū. Hala ere, uhartediak beste 3.000 uharte gehiago ditu, askoz ere txikiagoak. Adibidez, Ryūkyū uhartedia (japonieraz Ryūkyū rettō) Kyūshū uhartetik 600 km hego-mendebaldera edo Chishimako uhartedia Hokkaidō uhartetik 1.200 km iparraldera (Errusiakoak izan 1945tik badira ere).

Hona hemen uharteak, azaleraren arabera:

Japoniako mendiek jatorri bolkanikoa daukate. Fuji mendia (3.776 m) garaiena da, baina 21 mendik 3.000 metroko altuera gainditzen dute.

Topografia hain malkartsua izanik, ibaiak motzak dira eta indar handia darama urak. Johannis de Rijke ingeniari herbeheretarrak esanetan, "ibaiak baino gehiago, ur-jauziak dira".

Aintzirak ugariak dira Japoniako mendietan. Hona hemen nagusiak:

Japonian 127 milioitik gora biztanle bizi dira eta haietako % 80, Honshu uhartean. Hamabi hirik milioi bat biztanle baino gehiago dituzte:

• Hiriak:

1. Tokio (hiriburua): 8.967.665 biztanle (2011)
2. Yokohama: 3.697.894 bz. (2012)
3. Osaka: 2.666.371 bz. (2012)
4. Nagoia: 2.266.249 bz. (2011)
5. Sapporo: 1.918.096 bz. (2013)
6. Kobe: 1.545.410 bz. (2011)
7. Kioto: 1.473.746 bz. (2011)
8. Fukuoka: 1.483.052 bz. (2012)
9. Kawasaki: 1.437.266 bz. (2012)
10. Saitama: 1.231.880 bz. (2010)
11. Hiroshima: 1.173.980 bz. (2010)
12. Sendai: 1.063.103 bz. (2013)

• Metropoli eremuak:

1. Kantō (Tokio Handia): 35.682.460 biztanle
2. Keihanshin (Osaka-Kobe-Kioto): 18.643.915 bz.
3. Chūkyō (Nagoia Handia): 8.923.445 bz.
4. Fukuoka–Kitakyushu: 5.590.378 bz.
5. Sapporo: 2.606.214 bz.
6. Sendai: 2.289.656 bz.
7. Hiroshima: 2.064.536 bz.
8. Okayama: 1.646.757 bz.
9. Kumamoto: 1.462.409 bz.
10. Niigata: 1.442.958 bz.

Eskualdeak

Prefeturak

• Asiako geografia