Qom (hiria)
Qom[1] (persieraz: قم, Qom) Iran iparraldeko hiria da, Qom probintziaren hiriburua eta hiri nagusia. Rud-e-Quom ibaiaren bi bazterretan eta Dasht-e Kavir basamortuaren ondoan dago, Teherandik 179 kilometro hego-mendebaldera. 2011n Irango 7. hiririk handiena zen, 1.074.036 biztanlerekin. Xiismoaren hiri sakratua da, bertan baitago Ali ar-Rida imamaren arreba Fatima bint Musaren santutegia. Horrezaz gainera, errege eta santuen hilobi eta santutegi ugari dago, horietako asko balio handikoak.
| Qom قم | ||
|---|---|---|
city of Iran (en)  | ||
 | ||
| ||
| Administrazioa | ||
| Herrialdea |  Iran | |
| Probintzia | Qom | |
| Alkatea | Morteza Saghaeiannejad (en) | |
| Izen ofiziala | قم | |
| Jatorrizko izena | قم | |
| Posta kodea | 37100 | |
| Geografia | ||
| Koordenatuak | 34°38′24″N 50°52′35″E / 34.64°N 50.8764°E | |
 | ||
| Azalera | 123.073 km² | |
| Altuera | 928 | |
| Demografia | ||
| Biztanleria | 1.201.158 (2016) | |
| Dentsitatea | 9.759,72 bizt/km² | |
| Informazio gehigarria | ||
| Sorrera | 805 | |
| Telefono aurrizkia | 0251 | |
| Ordu eremua | UTC+03:30 | |
| Hiri senidetuak | Baalbek, Konya, Karbala, Najaf, Santiago de Compostela eta Karatxi | |
| Hizkuntza ofiziala | persiera | |
| http://www.qom.ir/ | ||
Klima
Qomek basamortuko klima beroa dauka, BWh Köppen klima sailkapenaren arabera.
 Datu klimatikoak (Qom (1986–2010))  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 23.4 | 26.5 | 35.5 | 36.5 | 41.5 | 44.2 | 47.0 | 45.5 | 41.6 | 36.6 | 28.6 | 22.5 | 47.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 10.2 | 13.6 | 19.1 | 26.0 | 31.8 | 37.9 | 40.3 | 39.4 | 34.9 | 27.7 | 18.9 | 12.2 | 26.0 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 4.2 | 7.1 | 12.0 | 18.3 | 23.6 | 29.1 | 31.8 | 30.3 | 25.2 | 19.0 | 11.5 | 6.1 | 18.2 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | −1.9 | 0.6 | 5.0 | 10.5 | 15.4 | 20.2 | 23.4 | 21.2 | 15.6 | 10.3 | 4.1 | −0.1 | 10.4 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | −23.0 | −11.2 | −11.0 | 0.4 | 5.4 | 8.0 | 15.0 | 13.5 | 6.5 | 0.6 | −7.0 | −10.5 | −23.0 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 25.4 | 20.5 | 27.7 | 20.2 | 10.4 | 2.3 | 0.7 | 0.3 | 0.8 | 6.2 | 14.3 | 19.4 | 148.2 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 4.4 | 4.1 | 4.2 | 3.9 | 2.0 | 0.4 | 0.2 | 0.1 | 0.3 | 1.8 | 2.6 | 3.2 | 27.2 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 3.1 | 1.4 | 0.3 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 0.9 | 5.8 |
| Eguzki orduak | 185.0 | 194.0 | 221.5 | 233.3 | 296.6 | 351.5 | 354.5 | 347.3 | 309.9 | 263.4 | 204.9 | 172.7 | 3134.6 |
| Hezetasuna (%) | 66 | 58 | 48 | 42 | 33 | 24 | 23 | 24 | 26 | 38 | 52 | 66 | 41 |
| Iturria: Iran Meteorological Organization (muturrekoak)[2][3], (tenperaturak)[4][5][6], (prezipitazioa)[7], (hezetasuna)[8], (prezipitazio eta elur egunak)[9][10], (eguzkia)[11] | |||||||||||||
Historia
X. mendean xiiten bilgunea izan zen; 816an Fatima bint Musa, Ali ar-Rida imamaren arreba, Qomen hil zen eta han ehortzi zuten. XVII. mendean Fatimaren hilobiaren gainean urrezko ganga zuen santutegi bat eraiki zuten, eta erromesak leku askotatik iristen ziren hirira.
1979an Islamaren milizia iraultzaileek irandar gudarostea menderatu zuten Qomen. Urte berean Khomeinik, iraultzaren buruzagiak, han kokatu zuen bere egoitza
Ekonomia
Gaur egun industria hiria da Qom, Teherandik hurbil dagoelako, batez ere. Petrolioa eta gas naturala banatzen dira handik beste herrietara, eta Teherandik datozen hodiak Qometik igarotzen dira Persiar golkora iritsi aurretik. 1956an aurkitu zuten petrolioa Qometik gertu, eta findegi handi bat eraiki zen. Oihalgintza, petrokimika, zementua eta adreilugintza dira petrolio eta gasaren industriarekin batera ekonomia jarduera nagusiak.
Hiri senidetuak
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2017/2/15 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
