Txomin Peillen
Tresnak
Orokorra
Inprimatu/esportatu
Txomin Peillen | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Dominique Peillen |
Jaiotza | Parisko 18. barrutia, 1932ko azaroaren 17a |
Herrialdea | Frantzia Euskal Herria |
Bizilekua | Baiona Urdatx / Santa Grazi |
Heriotza | Kanbo, 2022ko abenduaren 9a (90 urte) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | euskara frantsesa gaztelania |
Jarduerak | |
Jarduerak | idazlea, biologoa eta hizkuntzalaria |
Jasotako sariak | ikusi
|
Kidetza | Euskaltzaindia Eusko Ikaskuntza |
Txomin Peillen Karrikaburu (Paris, 1932ko azaroaren 17a - Kanbo, 2022ko abenduaren 9a[1]) euskal idazlea eta euskaltzain osoa izan zen, Santa Grazi eta Baiona artean bizi izan zena.
Bere bizitzan zehar liburu anitz idatzi zituen. Biologia irakaslea izana, gero euskara irakaslea, katedradun emerito izatera iritsi zen. Hamaika ikerketa lan egin zituen etnografiaz (bi beka) eta hizkuntzalaritzaz. Hamabi ipuin eta eleberri liburu argitaratu eta haientzat bost sari eduki zituen. Literatura umorezkoa, fantastikoa, politikoa, poliziakoa eta erotikoa landu zituen.
PEN euskal klubaren kide nabarmena eta haren ohorezko lehendakaria izan zen.
Euskaraz baino lehen ikasi zuen bretoieraz Jon Mirandek Parisen. Bi euskaldunak lagun egin baino lehen, bretainiarrak egin zituen adiskide. Txomin Peillenekin konpartitu zuen zaletasun hori. Izatez, Jon Mirandek hizkuntza zeltiko guziak ezagutzen zituen. 1950ean kornubieraren akademian sartu zen, eta Heineren eta Hölderlinen olerkiak eman zituen akademiaren An lef Kernewek aldizkarian.[2]
Bretoieraren akademian hartu zuten kanpotar bakarra izan zen Mirande. Gerla denboran ikasi zuen bretoieraz. Berantago, Sorbonako sumeriar hizkuntzen irakasle Riec Jestinek, Jon Mirandek eta Txomin Peillenek Ar Stourmer aldizkari abertzale sozialista atera zuten bi urtez, eta Jon Mirandek hantxe eman zituen bretoierazko artikulu hoberenak, eta kantuak eta olerkiak ere bai. Haren olerkitxo erotikoak bretoieraz idatzi bakarrak izan ziren. Bertzalde, hebraieratik eta nederlanderatik ere ekarri zuen bretoierara lanik. Hil gabean, aleman eta nederlanderazko poemak idazten ari zen bretoieraz.[2]
Autoritate kontrola |
|
---|
1983 Manuel Lekuona • 1984 Odon Apraiz • 1985 Jorge de Riezu • 1986 Andres Eliseo Mañarikua • 1987 Justo Garate • 1988 Manuel Laborde • 1989 Eugène Goienetxe • 1990 Gerardo López de Gereñu • 1991 Karlos Santamaria • 1992 Bernardo Estornes • 1993 Francisco Salinas Quijada • 1994 Iratzeder • 1995 Adrian Zelaia • 1996 Jorge Oteiza • 1997 Micaela Portilla • 1998 Jose Maria Jimeno Jurio • 1999 Piarres Xarriton • 2000 José Miguel Azaola • 2001 Jose Ignacio Telletxea • 2002 Armando Llanos • 2003 Jesus Atxa • 2004 Jean Haritxelhar • 2005 Elias Amezaga • 2006 Mentxu Gal • 2007 Sabin Salaberri • 2008 Montxo Armendariz • 2009 Txomin Peillen • 2010 Jose Antonio Arana • 2011 Jose Luis Ansorena • 2012 Soledad Silva • 2014 Antxon Agirre • 2015 Joan Mari Torrealdai • 2016 Jean-Louis Davant • 2017 Fermin Leizaola • 2018 Maria Jose Azurmendi • 2019 Xabier Amuriza • 2020 Jose Ramon Etxebarria • 2021 Jon Bagues • 2022 Enkarni Genua • 2023 Iñaki Martinez de Luna | |