Het FIFA-wereldkampioenschap voetbal 2018 was de editie van 2018 van een internationaal voetbaltoernooi waaraan nationale mannenteams van landen die aangesloten zijn bij de FIFA deelnamen. Het evenement vond plaats van 14 juni tot en met 15 juli 2018 in Rusland. De FIFA maakte op 2 december 2010 de organisator bekend, samen met die van het toernooi in 2022. Elf (groepen) landen hadden zich bij de FIFA aangemeld als kandidaat voor de organisatie van 2018 en/of 2022. Twee landen vielen af en uiteindelijk richtten alle Europese kandidaten zich op de organisatie van 2018 en de overige op 2022. Het toernooi werd gewonnen door Frankrijk, dat voor de tweede keer wereldkampioen werd.
Kylian Mbappé (Frankrijk, 1ste plaats) werd de beste jonge speler van het toernooi. Luka Modrić (Kroatië, 2de plaats) werd de beste speler en Thibaut Courtois (België, 3de plaats) werd de beste keeper van het toernooi. Topscorer van het toernooi was met 6 doelpunten Harry Kane (Engeland, 4de plaats). Het mooiste doelpunt werd volgens FIFA gemaakt door Benjamin Pavard (Frankrijk, 1ste plaats).
Op 29 november 2007 maakte de FIFA bekend dat men afstapte van het tot dan toe gehanteerde roulatiesysteem. Alle landen mochten zich weer kandidaat stellen voor de organisatie van het toernooi in 2018, behalve landen afkomstig van de continenten die de twee voorgaande toernooien zouden organiseren. Dit waren de landen uit Afrika en Zuid-Amerika.[1]
Daarnaast maakte in 2008 de voorzitter van de FIFA, Sepp Blatter, bekend dat de organiserende landen voor zowel 2018 als 2022 in december 2010 tegelijkertijd zouden worden bekendgemaakt.[2] Dit zou voor het eerst zijn dat twee toernooien tegelijkertijd werden toegewezen. De reden was dat dit commercieel interessanter is voor de FIFA omdat het de sponsoren en de media extra voorbereidingstijd geeft. De bestaande regel dat een continent nooit twee toernooien na elkaar mag organiseren, bleef van kracht. Blatter gaf aan dat geïnteresseerde landen op dat moment waren: Mexico, de Verenigde Staten, Engeland, Spanje, Nederland-België, Rusland, Qatar, China, Japan en Australië. Hij suggereerde dat Australië zich beter kon richten op 2022 omdat de aan 2018 voorafgaande twee toernooien (2010 en 2014) ook al op het zuidelijk halfrond zouden worden georganiseerd.[3] Tevens leek Blatter er op te zinspelen dat de Noord-Amerikaanse landen zich ook het beste zouden richten op 2022, omdat in 2014 het toernooi al in Zuid-Amerika plaats zou hebben. Ook gaf hij aan dat "het verlangen groot is om minstens één op de drie WK's in Europa te organiseren." Omdat de twee voorgaande edities buiten Europa plaats hebben, sprak hij hiermee een voorkeur uit voor Europa in 2018 en leek hij de niet-Europese landen te adviseren zich te richten op 2022.[4] Landen mochten zich kandidaat stellen voor de organisatie van een van de toernooien of van beide. Een half jaar voor de toewijzing van de toernooien bleek dat de FIFA inderdaad de voorkeur had om het toernooi van 2018 in Europa te houden en verzocht het de niet-Europese landen zich te richten op 2022.[5] Sinds dat moment maakten de niet-Europese landen stuk voor stuk bekend zich op 2022 te richten en bleven alleen de Europese landen in de race voor 2018.
Op een persconferentie in Asuncion, Paraguay gaf Blatter begin 2009 aan dat zijn voorkeur ernaar uitging dat elk van beide WK's door slechts één land werd georganiseerd en dat dus niet twee landen samen een toernooi moesten organiseren. Dit was bijvoorbeeld het geval op het WK van 2002 met de gastheren Japan en Zuid-Korea. "Als we individuele kandidaten hebben die voldoen aan de noodzakelijke voorwaarden, wijzen we de gezamenlijke kandidaturen van de hand", aldus Blatter.[6] Op dat moment bereidden België en Nederland, en Spanje en Portugal een gezamenlijke kandidatuur voor. Een paar dagen later nuanceerde een FIFA-woordvoerder het bericht: "Grote landen die in staat zijn alleen een WK te organiseren moeten zich alleen kandidaat stellen. Kleinere landen die niet bekwaam zijn een WK alleen te organiseren, moeten zich samen met een ander kleiner land aanmelden".
Op 21 oktober 2016 maakte de FIFA de officiële mascotte van het WK 2018 bekend. De wolf Zabivaka werd met 53% van de stemmen verkozen tot winnaar van de ontwerpwedstrijd. Hiermee hield de wolf de tijger (27%) en de kat (20%) achter zich. De naam Zabivaka staat in het Russisch voor 'degene die scoort'. De mascotte werd ontworpen door Jekaterina Botsjarova.[7]
Half januari 2009 maakte de FIFA de definitieve procedure bekend.[8]Alle landen die zijn aangesloten bij de FIFA mochten zich aanmelden voor de organisatie van de toernooien van 2018 en/of 2022. Uitgezonderd waren de landen aangesloten bij de CONMEBOL (Zuid-Amerika) voor beide edities en de landen aangesloten bij de CAF (Afrika) voor de editie van 2018. Dit vanwege het hiervoor genoemde aangepaste roulatiesysteem. Nederland en België besloten ook om een bid af te wegen.
Februari 2009
Op 2 februari 2009 was de uiterste datum waarop de landen hun interesse kunnen aangeven. Aan de landen die zich hadden ingeschreven stuurde de FIFA een registratieformulier voor het bid.
Maart 2009
Op 16 maart 2009 was de uiterste datum voor het retourneren van het registratieformulier.
April 2009
In april 2009 stuurde de FIFA de geregistreerde landen de documenten en overeenkomsten voor het bid.
December 2009
Op 11 december 2009 was de uiterste datum voor het tekenen van de bidovereenkomst.
Mei 2010
Op 14 mei 2010 was de uiterste datum waarop de kandidaat-landen het bid-boek aan de FIFA overhandigen. In dat boek verstrekken ze de gegevens die de FIFA nodig heeft om de kandidatuur te kunnen beoordelen en een besluit te kunnen nemen.
December 2010
Op 2 december 2010 maakte de FIFA de organiserende landen voor het WK van 2018 (Rusland) en 2022 (Qatar) bekend. Bij die bekendmaking van de procedure gaf de FIFA bovendien aan dat 12 stadions met capaciteiten tussen ongeveer 40.000 (groepswedstrijden) en 80.000 (opening en finale) nodig zijn.
Landen en groepen landen hadden tot 2 februari 2009 de mogelijkheid om hun interesse te tonen voor de organisatie van de toernooien van 2018 en/of 2022. Negen landen en twee duo-landen meldden zich aan.[9] Nadat de registratieformulieren aan de FIFA waren teruggestuurd, maakte de FIFA bekend dat er nog steeds 11 (groepen) landen kandidaat waren, maar dat Qatar en Zuid-Korea zich beperkten tot de organisatie van 2022.[10] In september 2009 werd bekend dat Mexico zich teruggetrokken had vanwege de mondiale economische crisis.[11] De Indonesische kandidatuur werd in maart 2010 door de FIFA geweigerd.[12] In mei 2010 kondigde Japan aan zich niet meer op 2018 te richten maar alleen op 2022.[13] Een maand later maakte ook Australië een dergelijke keuze bekend.[5] De Verenigde Staten maakten in oktober 2010 als laatste niet-Europese kandidaat ook bekend zich alleen op 2022 te richten. Hierdoor konden alleen nog Europese kandidaten voor 2018 gekozen worden, omdat er nu alleen nog kandidaten uit Europa zich voor 2018 kandidaat gesteld hadden en een WK niet twee keer achter elkaar in hetzelfde continent mag worden gehouden.[14]
Het uitvoerend comité van de FIFA bestond uit 24 leden die elk een stem mochten uitbrengen. Twee weken voor de stemming werden twee leden geschorst omdat ze, volgens de ethische commissie van de FIFA, zich schuldig hadden gemaakt aan corruptie en samenzwering. Reynald Temarii (Tahiti) en Amos Adamu (Nigeria) zouden hun stem hebben willen geven in ruil voor geld.[15]
De stemprocedure was als volgt: eerst werd gestemd over de toewijzing van 2018, vervolgens over die van 2022. Er werd in het geheim gestemd en er was een absolute meerderheid van stemmen nodig. Indien de stemmen staakten had de president de beslissende stem. Als bij een stemming geen absolute meerderheid zou worden bereikt, zou de kandidaat met het laagste aantal stemmen afvallen en zou er een nieuwe stemronde gehouden worden. Als meerdere kandidaturen het laagste aantal stemmen zouden hebben, zou een stemming volgen tussen die landen om de afvaller te bepalen.[16] De Britse krant The Sunday Times onthulde dat twee leden van het uitvoerend comité van FIFA geld vroegen in ruil voor hun steun aan kandidaat-landen om het kampioenschap te organiseren. De twee, Reynald Temarii, een Franse vicepresident van FIFA, en Amos Adamu, een Nigeriaans lid van het comité en de president van de West Africa Football Union, zouden aan journalisten die zich uitgaven als lobbyisten voor de VS gezegd hebben dat ze een stem voor de VS konden "verzekeren" voor $800.000. Adamu beweerde dat het geld zou dienen voor vier voetbalstadions in Nigeria.[17][18] FIFA kondigde enkele dagen later hun schorsing aan.[19]
Het team dat het bod van Engeland ondersteunde trok haar klacht bij FIFA over de campagne van Rusland terug na verontschuldigingen van Rusland. Russische officials hadden neerbuigende opmerkingen gemaakt over de criminaliteit en het jeugdalcoholisme in Londen.
Na beschuldigingen van corruptie bij toewijzing van de WK's 2018 in Rusland en 2022 in Qatar heeft FIFA een onderzoek laten verrichten. Na de politieke onrust als gevolg van de crash van vlucht MH17 is vrijgave van de resultaten hiervan uitgesteld.
Omdat de 11 speelsteden van het WK zijn verspreid over een groot deel van Rusland, krijgt men tijdens het WK te maken met speelsteden in verschillende tijdzones. In de westelijke regio van Rusland, waar het WK plaatsvindt, varieert de tijdzone van UTC+2 tot UTC+5. Kaliningrad valt in tijdzone UTC+2 (geen tijdsverschil met België en Nederland). Moskou, Kazan, Saransk, Rostov aan de Don, Sint-Petersburg, Nizjni Novgorod, Volgograd en Sotsji vallen in tijdzone UTC+3 (1 uur later). Samara valt in tijdzone UTC+4 (2 uur later) en Jekaterinenburg valt in tijdzone UTC+5 (3 uur later).[20]
Voor Rusland is het WK na de Olympische Winterspelen 2014 het tweede grote sportevenement sinds de val van de Sovjet-Unie. Rusland had de steun van president Poetin, die er mede voor heeft gezorgd dat de Olympische Spelen in 2014 in Sotsji werden gehouden. In de kandidatuur werden oorspronkelijk 16 stadions in 13 steden voorgesteld. Het werden uiteindelijk 12 stadions in 11 steden. Acht stadions werden nieuw gebouwd, het stadion van Sotsji was van 2014, de overige drie gerenoveerd. De nieuwbouw en verbouw van de stadions werd in 2010 geraamd op 3,82 miljard dollar.[21] De openingswedstrijd, een van de halve finales en de finale worden gespeeld in het Olympisch Stadion Loezjniki in Moskou.
Het toernooi heeft dezelfde opzet als de toernooien die vanaf 1998 georganiseerd werden.
Tweeëndertig landen nemen deel, waaronder het gastland. Zij worden verdeeld in acht groepen van vier ploegen, waarbij de eerste twee zich kwalificeren voor de achtste finales. Vanaf deze fase wordt er gespeeld volgens het knock-outsysteem: de kwartfinales volgen, dan de halve finales, de wedstrijd om de derde plaats (troostfinale) en de finale.
De 32 landen werden in vier potten ingedeeld. Het gastland en de zeven landen met de hoogste positie op de FIFA-wereldranglijst van oktober 2017 werden geplaatst in pot 1. De overige potten werden eveneens ingedeeld op basis van de FIFA-wereldranglijst van oktober 2017.
Voor de loting waren drie principes van toepassing:
1. Geografische spreiding
Teams uit hetzelfde kwalificatiegebied kunnen niet in dezelfde groep uitkomen. Uitgezonderd de Europese teams, deze mogen met maximaal twee teams in een groep terechtkomen.
2. Volgorde
De potten worden van 1 t/m 4 volledig geleegd. Groepen (A t/m H) worden op volgorde gevuld. Groepen mogen overgeslagen worden als een indeling tegen het eerste principe van geografische spreiding in gaat.
3. Indeling in de groep
De landen uit pot 1 worden automatisch groepshoofd. Voor de overige teams volgt na groepsindeling een aparte trekking voor de positie 2 t/m 4 binnen de betreffende poule.
Op 21 november 2017 maakte de FIFA een voorselectie van zesendertig scheidsrechters. De FIFA heeft beslist om 36 scheidsrechters en 63 assistent-scheidsrechters naar Rusland te sturen. Hieronder een overzicht van de scheidsrechters. De oorspronkelijk geselecteerde Saoedische scheidsrechter Fahad Al-Mirdasi werd op 14 mei 2018 betrapt op poging tot matchfixing en werd levenslang geschorst door de Saoedische voetbalbond, die aan de FIFA vroeg om hetzelfde te doen, wat ook gebeurde.
Tussen haakjes staat het aantal wedstrijden dat de scheidsrechters leidden.
De groepen spelen in een halve competitie, waarbij elk land eenmaal tegen elk ander land uit zijn eigen groep speelt. Volgens het driepuntensysteem krijgt een land drie punten voor een zege, een voor een gelijkspel en nul voor een nederlaag. De eerste twee landen uit elke groep gaan door naar de volgende ronde.
Wanneer teams na het beëindigen van de groepsfase met evenveel punten eindigen, wordt een aantal opeenvolgende criteria doorlopen tot een verschil wordt gevonden en men de twee ploegen kan ordenen:
Het doelpuntensaldo over alle groepswedstrijden.
Meeste doelpunten gescoord in alle groepswedstrijden.
Wanneer twee of meerdere teams na deze criteria nog gelijk staan zal rangschikking bepaald worden als volgt:
Meeste punten in de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
Doelpuntensaldo als resultaat van de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
Meeste doelpunten gescoord in de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
Wanneer teams na het toepassen van de eerste drie criteria nog steeds gelijk staan, zullen deze criteria opnieuw worden toegepast, maar nu alleen tussen de teams in kwestie.
Wanneer teams nog steeds gelijk staan, worden volgende criteria toegepast:
Fair Play-ranglijst (1 punt voor een losse gele kaart, 3 punten voor een rode kaart als gevolg van twee gele kaarten, 4 punten voor een directe rode kaart en 5 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart).
Voor de vijfde maal op zes WK-deelnames, en voor het derde WK op een rij, treffen Nigeria en Argentinië elkaar in de groepsfase. Net als in 1994, 2002, 2010 en 2014 spelen de Super Eagles en La Albiceleste tegen elkaar. De vorige vier confrontaties werden alle door Argentinië gewonnen.
In vergelijking met het vorige WK plaatsten België, Zwitserland, Frankrijk, Argentinië, Uruguay, Brazilië, Colombia en Mexico plaatsten zich opnieuw voor de achtste finales. Duitsland en Nederland werden beiden uitgeschakeld door Zweden, zowel Griekenland als Nigeria door Kroatië. De plaatsen van Costa Rica, de Verenigde Staten, Algerije en Chili werden ingenomen door Rusland, Engeland, Spanje, Denemarken, Portugal en Japan.
Namens Europa haalden tien landen de achtste finales, vorig WK zes, voor Zuid Amerika haalden vier landen de achtste finales, vorig WK vijf. Noord Amerika ging van drie naar één zetels, Afrika verloor beide plaatsen, Azië had weer één zetel.
In tegenstelling tot het vorige WK plaatsten België, Frankrijk en Brazilië zich opnieuw voor de kwartfinales, Colombia werd uitgeschakeld door Engeland, zowel Duitsland als Nederland door Zweden, de plaatsen van Argentinië en Costa Rica werden ingenomen door Rusland, Kroatië en Uruguay.
Slechts een van de 64 duels eindigde in 0-0: de groepswedstrijd tussen Frankrijk en Denemarken. Het laatste WK met zo weinig doelpuntloze gelijke spelen was in 1954, toen er in elke wedstrijd minimaal één keer werd gescoord.[25]
Nimmer werden zoveel eigen doelpunten gemaakt als tijdens dit WK: twaalf stuks. Het oude record dateerde uit 1998 (zes eigen goals). Rusland werd na Bulgarije (1966) het tweede team dat twee eigen doelpunten liet aantekenen op één eindronde.
In totaal werden maar liefst 29 strafschoppen toegekend, een verbetering van het record van achttien uit 1998 en 2002. Daarvan werden er 22 benut. Elf strafschoppen werden toegekend via de VAR, van Antoine Griezmanns strafschop tegen Australië op de derde dag van het WK tot en met Griezmanns penalty tegen Kroatië in de finale.
Slechts vier spelers kregen een rode kaart: Carlos Sánchez (Colombia), Jérôme Boateng (Duitsland), Igor Smolnikov (Rusland) en Michael Lang (Zwitserland). Tijdens het WK voetbal 2014 werden nog tien rode kaarten uitgedeeld. In 2006 werd het record gevestigd: 27 rode kaarten, waaronder vier in de achtste finale tussen Portugal en Nederland.
Doelman Essam El-Hadary werd met 45 jaar en 161 dagen de oudste WK-speler ooit. Het oude record was in handen van Faryd Mondragón, de Colombiaanse doelman die 43 jaar en drie dagen was toen hij in actie kwam bij het WK 2014 in Brazilië.