Револуција на достоинството

Последователните украински влади во 2000-тите барале поблиски односи со Европската унија (ЕУ).^[44][45] Владата на претседателот Виктор Јанукович преговарала за договор за асоцијација со Европската унија од 2012 година ^[46] Таков сеопфатен трговски договор со ЕУ би влијаеел на трговските договори на Украина со Русија, која била најголемиот трговски партнер на Украина во тоа време.^[47] Јанукович верувал дека може да се решат компликациите и изјавил дека има намера да влезе во договорот,^[48] но продолжил да го одложува.^[49] Ова било протолкувано како обид да се повлече од потпишувањето на овој договор и довел до бран протести кои станале познати како движење „Евромајдан“.^[50]

Протестите првично избиле во ноември 2013 година, откако Јанукович одбил да го потпише договорот за асоцијација со ЕУ на состанокот на Источното партнерство во Вилнус, Литванија, избирајќи поблиски врски со Русија. Премиерот Микола Азаров побарал 20 милијарди евра (27 милијарди американски долари) во заеми и помош.^[51] ЕУ била подготвена да понуди 610 милиони евра,^[52] но Русија била подготвена да понуди 15 милијарди долари,^[52] како и поевтини цени на бензинот.^[52] Дополнително, ЕУ побарала големи промени во регулативите и законите на Украина, но Русија не навела регулаторно или законско прилагодување од таков карактер или обем.^[51] Русија, исто така, извршила економски притисок врз Украина и започнала пропагандна кампања против договорот со ЕУ.^[53]

Јанукович на големо не му се допаѓал на западот на Украина, но имал одредена поддршка на исток, каде што неговиот мајчин руски се зборува многу повеќе, и на југ. Митинзите првично биле мирни, но станале насилни во јануари 2014 година, откако парламентот, во кој доминирале поддржувачите на Јанукович, донел закони наменети за репресија на протестите. Европската унија и САД го повикале Јанукович да преговара за мирен крај на конфликтот и изјавиле дека ќе воведат санкции за владините претставници доколку бидат прогласени за одговорни за насилство.^[54]

Во средината на февруари бил склучен договор за амнестија со демонстрантите со кој тие ќе бидат поштедени од кривични пријави во замена за напуштање на окупираните згради.^[55] Демонстрантите ги испразниле сите окупирани згради на регионалната државна управа, а активистите во Киев го напуштиле ќор-сокакот на улицата Михајло Хрушевски; Градското собрание на Киев, исто така, било вратено под владина контрола на 16 февруари.^[55] Сите оние кои претходно биле затворени за учество во протести требало да бидат ослободени по 17 февруари.^[55]

На 14 февруари Јанукович изјавил: „Сакам да кажам дека бев поттикнат и поттикнат сум да користам различни методи и начини како да ја средам ситуацијата, но сакам да кажам дека не сакам да бидам во војна. Не сакам никакви одлуки да се носат на таков радикален начин.“ ^[56] Тој ги повикал сите политичари да се воздржат од радикализам и да разберат дека „има линија што не треба да се премине, а оваа линија е закон“.^[56]

Протестите кои започнале ноќта на 21 ноември 2013 година со јавни протести на Плоштадот на независноста во Киев сè уште биле во тек до средината на февруари 2014 година ^[1][2] Протестите биле поттикнати од одлуката на украинската влада да го суспендира потпишувањето на договорот за асоцијација со Европската унија (ЕУ).^[1][2]

Периодот на релативна смиреност во антивладините демонстрации во Киев ненадејно завршил на 18 февруари 2014 година, кога се судриле демонстрантите и полицијата. Најмалку 82 лица биле убиени во текот на следните неколку дена, вклучително и 13 полицајци; повеќе од 1.100 луѓе биле повредени.^[57][58]

На 18 февруари, околу 20.000 демонстранти на Евромајдан се упатиле кон Врховната Рада (украинскиот парламент) за поддршка на враќањето на Уставот на Украина во неговата форма од 2004 година, кој бил укинат од Уставниот суд на Украина набргу откако Јанукович бил избран за претседател во 2010 година. Полицијата им го попречила патот. Конфронтацијата станала насилна; Би-Би-Си, повикувајќи се на дописници, објавила дека секоја страна ја обвинува другата.^[59] Полицијата пукала со пушки (вклучувајќи автоматско оружје и снајперски пушки) и со гумени куршуми и, подоцна, со боева муниција, додека исто така употребила и солзавец и флеш гранати во обид да одбие илјадници демонстранти. Демонстрантите се бореле со сурово оружје (како што се големи камења и палки), огнено оружје и импровизирани експлозиви, особено молотови коктели,^[60] и упаднале во седиштето на Партијата на регионите. Полициски службеници упаднале во главниот протестен камп на Мајдан Незалежности и презеле делови од плоштадот.^[59] Зградата на синдикатите, која служела како седиште на Евромајдан, била изгорена. Политичките коментатори сугерирале дека Украина е на работ на граѓанска војна.^[61] Некои области, вклучително и Лавовската област, се прогласиле за политички независни од централната власт.^[62]

Почнувајќи од 18 февруари, активистите на Евромајдан ги окупирале зградите на регионалната државна администрација (РСА) во неколку области (региони).^[63]

На 19 февруари, властите вовеле полициски контролни пунктови, ограничувања на јавниот превоз и затворање училишта во Киев, што медиумите го навеле како де факто вонредна состојба.^[64]

На 20 февруари, министерот за внатрешни работи Виталиј Захарченко објавил дека потпишал декрет со кој се дозволува употреба на боева муниција против демонстрантите. Централниот Киев го доживеал најлошото насилство до тој момент, а бројот на загинати во 48-часовните судири се искачил на најмалку 77.^[65] Како одговор, претседателот на украинскиот парламент (што е еквивалентно на функцијата претседател во парламентите на другите земји), Володимир Рибак, следниот ден објавил дека потпишал парламентарна уредба со која се осудува употребата на сила и се повикуваат сите институции (Министерството за Внатрешни работи, Кабинетот на министри итн.) веднаш да ги прекине сите воени акции против демонстрантите.^[66] Парламентот, исто така, го суспендирал Захарченко од неговите должности.

На 21 февруари, претседателот Јанукович потпишал компромисен договор со опозициските водачи. Ветил уставни измени за враќање на одредени овластувања на парламентот и повикал на одржување предвремени избори до декември.

И покрај договорот, илјадници продолжиле да протестираат во центарот на Киев, а демонстрантите ја презеле целосната контрола врз областа на градската влада: зградата на парламентот, просториите на администрацијата на претседателот, кабинетот и Министерството за внатрешни работи.^[67][68] На 21 февруари, во парламентот бил претставен нацрт-закон за отстранување на Јанукович.^[69] Истиот ден Јанукович заминал за Харков.^[70]

На 22 февруари, било објавено дека демонстрантите го контролираат Киев.^[71][72] Парламентот гласал со 328 против 0 за смена на Јанукович од функцијата и закажала нови претседателски избори за 25 мај.^[73]

Парламентот го именувал својот претседавач Олександр Турчинов за привремен претседател на 23 февруари.^[74] Налогот за апсење на Јанукович бил издаден од новата влада на 24 февруари.^[75] Во текот на следните неколку дена, руските националистички политичари и активисти организирале собири на Крим и ја повикале руската влада да помогне во одбраната на регионот од напредувањето на „фашистите“ од остатокот на Украина.^[76]

18 февруари 2014 година

На 18 февруари во 16:00 часот, метрото во Киев ги прекинало сите услуги поради терористичка закана.^[77][78][79]

Првични судири (Марински и Липки)

Ноќта пред судирите, Десниот сектор ги повикал сите свои членови да се подготват за „мировна офанзива“ на 18 февруари. Народниот сојуз на Мајдан, исто така, ги повикал сите засегнати граѓани да учествуваат во „мировната офанзива“, на која и студентските синдикати се согласиле да се приклучат. Синдикатот Мајдан утрото на 18 февруари известил дека колони демонстранти ќе започнат со марш кон парламентот во 08:30 часот.^[80]

Тоа утро, околу 20.000 демонстранти марширале до зградата на парламентот ^[81] додека тоа тело требало да ги разгледа барањата на опозицијата за нов устав и влада. Околу 09:45 часот, демонстрантите ја пробиле полициската барикада на неколку камиони за транспорт на персонал во близина на зградата на Централниот офицерски клуб на Украина ^[82] и го турнале полицискиот кордон настрана.^[83] Судирите започнале откако дваесетина демонстранти поместиле полициско возило блокирајќи им го патот кон парламентот. Во 10:00 часот, пратеникот на Баткившчина, Лесија Оробец, пријавил дека полицијата вооружена со пушки Форт-500Т почнала да напаѓа со блиц и шок бомби од улицата Шовковична и улицата Липска.^[82]

Кога колоната се приближувала до зградата на парламентот во 10:08 часот, наишла на отпор од друг кордон полициски службеници.^[82] Имало извештаи дека бројот на демонстранти се искачил на 50.000.^[82] Во 10:18, според други извештаи, експлозии и чад биле забележани на улицата Институтска додека луѓето почнале да ги кинат блоковите за поплочување на коловозот.^[82] Демонстрантите почнале да ги фрлаат блоковите на тротоарите кон полицијата, додека полицајците кои се бранеле со штитови се обиделе да ја совладаат толпата со шок-бомби.^[82] Демонстрантите кои се забарикадирале во близина на колонадата на стадионот Динамо почнале да палат гуми.^[82] Околу 10:30 часот, парламентот требало да гласа дали да се врати уставот од 2004 година.^[82] Сепак, тоа не се случило бидејќи претседателот Рибак не ја регистрирал сметката.

Во 10:33 уличните тепачки меѓу демонстрантите и полицијата се префрлиле на улицата Шовковична.^[82] Демонстрантите почнале да мавтаат со 200 ₴ банкноти во лицето на некои од полициските сили на Јанукович - велејќи дека се платеници - во Марински парк.^[82] Активистот Олександр Аронец објавил дека снајперисти биле насочени кон цивили.^[82] До 11:00 часот, демонстрантите се здобиле со сериозни рани.^[82] Демонстрантите фрлиле молотови коктели ^[82], а на улицата „Шовковнича“ била запалена барикада од камиони.^[82]

Напад на канцеларијата на Партијата на регионите и полициска одмазда

Во 11:23, специјалните полициски сили Беркут се обиделе да извршат напад врз толпата, но демонстрантите возвратиле.^[82] Две минути подоцна, дошло првата пријава дека демонстрантите ги кршат вратите на седиштето на Партијата на регионите на улицата Липска.^[82] Во 11:30 часот, демонстрантите - вклучително и новинарката Тетјана Чорновол - ја запалиле зградата.^[84][85] Како резултат на тоа загинале две лица, меѓу кои и програмер кој работел во централата. Во 12:12 часот, министерката за здравство Рајса Бохатириова била нападната од демонстранти додека го напуштала паркот Марински, но таа избегала неповредена.^[82] До 12:30 часот, полицијата ја вратила контролата врз канцеларијата на Партијата на регионите.^[60]

До 13:00 часот, илјадници полицајци ја опколиле владината област и почнале да ги бркаат демонстрантите.^[60] Еден демонстрант со рана на главата изјавил за Киев пост дека полициските службеници кои ги обвиниле ги „скршиле сите“ на патот.

Околу 13:30 часот, четворица полицајци на улицата Институтска биле стационирани на една зграда, фрлајќи шок бомби кон толпата и пукајќи, кога демонстрантите упаднале во зградата и запалиле дел од неа. Демонстрантите насилно се упатиле кон покривот, принудувајќи ја полицијата да се повлече.^[60] Зградата на улицата Институтска била опишана како сцена на најжестоките судири на денот. Војниците на Беркут и на Внатрешните трупи отвориле целосен напад, пукајќи директно во толпата.^[82] Имало извештаи дека полицијата користела водени топови за да се пробие.^[82]

До средината на попладнето, полицајците кои употребиле солзавец избркале околу 10.000 демонстранти од паркот Марински, каде претходно истиот ден биле изградени барикади. Демонстрантите фрлале шок бомби, исполнувајќи го паркот со чад. Други антивладини активисти се обиделе да ги одвојат провладините и антивладините сили.^[60]

Повеќе медиуми објавле фотографии на кои се гледа како полицијата е вооружена со автомати АК-74.^[86][87] Поранешниот заменик министер за внатрешни работи Хенадиј Москал шпекулирал дека станува збор за единици на Алфа групацијата.^[88] Водачот на Беркут, Владимир Крашевски, изјавил дека вооружените полицајци во црно со жолти ленти биле дел од единицата Беркут која била распоредена да помогне во евакуацијата на внатрешните трупи.^[89]

Демонстрантите повторно го окупирале Градското собрание.^[90] И според рускиот државен весник Известија, опозициски активисти вооружени со палки и железни прачки до смрт го претепале компјутерскиот инженер Валери Константинович Захаров во напад на канцеларијата на Партијата на регионите.^[91]

Напредокот кон Мајдан

Во 15:45, стотици полицајци се упатиле кон парламентот, напаѓајќи ги демонстрантите.^[92] Полицаец ја грабнал гас-маската на новинарот на Киев Пост на улицата Институтска и изјавил за полициското напредување: „Ми се допаѓа! Го сакаме!“ ^[60]

Во 16:00 часот, вршителот на должноста началник на Службата за безбедност на Украина, Олександр Јакименко и вршителот на должноста министер за внатрешни работи Захарченко упатиле јавно предупредување до демонстрантите да ги исчистат улиците во рок од два часа, велејќи: „Ако до 18:00 часот беззаконието не да престанеме, ќе бидеме принудени да ги искористиме сите правни средства за воведување ред“.^[60] Во Октомвриската палата, видлива од Плоштадот на независноста, полицијата за борба против нереди фрлала тули по ридот врз демонстрантите од мостот долж улицата Институтска.^[60]

Прекршување на барикадата на улицата Хрушевскохо

Во текот на целиот ден на 18 февруари 2014 година, демонстрантите палеле гуми, фрлале и лансирале молотови коктели, челични шипки и други проектили на линиите на полицијата во Беркут. Во 17:04 часот, вооружениот Беркут ја одврзал жицата на барикадата на улица Михаил Хрушевси во близина на стадионот Динамо и навлегла со некое изненадување. Демонстрантите на Евромајдан гледале беспилотно летало кое лебди од спротивната насока, свртени со грб кон полицијата. Стотици силио на Беркут почнале да фрлаат гранати, од кои две го повредиле американскиот фотограф Марк Естабрук и безброј други додека ги пуштале пиштолите и пушките. Демонстрантите на Евромајдан и цивилите започнале масовно повлекување кон следната порта во барикадата на улицата Хрешатик. Имало многу повредени и неколку загинати.^[93]

Во 20:00 часот, проруски извори објавиле дека 50 непознати или веројатно проруски напаѓачи се обидуваат да упаднат во канадската амбасада.^[94] Истиот ден, портпаролот на Канада за Глобални работи признал дека демонстрантите се „засолниле“ и биле „мирни и не предизвикале никаква штета или штета на персоналот“. Во 2015 година, било откриено дека амбасадата намерно ги отворила своите порти откако забележала демонстрант на Евромајдан со канадски пасош кој го брка Беркут. По влегувањето на непознатиот демонстрант на Евромајдан со пасош, потоп од демонстранти на Евромајдан упаднал во амбасадата и го окупирале главното лоби, користејќи ја амбасадата како безбедно засолниште од Беркут. Амбасадата била користена за лекување на повредените во вечерните часови на 18 февруари. Демонстрантите на Евромајдан подоцна доброволно ја напуштиле амбасадата оставајќи цвеќе. Неименуваните европски сојузници подоцна тврделе дека со оглед на продолжената окупација и недостатокот на отпор од офицерите на канадската надворешна служба, Канада одиграла намерна улога во овозможувањето на демонстрантите на Евромајдан. Современите медиумски извори тврдат дека премиерот Стивен Харпер никогаш не го признал вистинскиот степен на нарушување на безбедноста.^[95]

Напад на Мајдан

По предупредувањето, полицијата напредуваше кон илјадниците демонстранти на плоштадот на независноста со пиштоли, водени топови и оклопен транспортер. На главниот плоштад гореле шатори во кои биле сместени демонстрантите.^[60] Полицијата ги оправдала своите постапки како дел од антитерористичката кампања против „поединци кои очигледно се вооружиле“. Опозицискиот лидер Арсениј Јацењук ја повикал полицијата да се повлече 200 метри по улицата Институтска и ги повикал двете страни да склучат примирје до утрото.^[22] Демонстрантите на плоштадот наредени гуми и други запалени остатоци за да создадат огнен ѕид меѓу себе и безбедносните сили.^[22]

Преносот на ТВ каналот 5 Канал бил затворен низ целата земја ^[22][96], но останал достапен преку сателит (со краток прекин) и пренос во живо на YouTube.^[22] Тој продолжил со работа неколку часа подоцна.

Околу 22 часот било пријавено дека полицијата ги пробила барикадите на демонстрантите на источната страна на плоштадот.^[97] Полицајците потоа се обиделе да ја вратат окупираната зграда на Синдикатот, но не успеале.^[22]

Претседателскиот советник Хана Херман изјавил дека преговорите меѓу владата и опозицијата ќе се случат само откако ќе се воспостави мир и толпата ќе се повлече, и дека „понатамошното повикување на вооружен конфликт е големо злосторство против украинскиот народ и украинската држава“.^[22] Генералниот обвинител на Украина Виктор Пшонка изјавил: „Организаторите на масовните протести ќе одговараат. Ќе бараме најстрога казна и за оние кои ги возбудуваа луѓето да учествуваат во денешната акција и за оние што ги организираа и контролираа.“

Во 01:35 следното утро, уличните светла биле исклучени околу плоштадот. Активистите верувале дека ова го најавува почетокот на решителниот напад.^[98]

Лидерите на опозицијата на средба со претседателот Јанукович

Излегувајќи од средбата со претседателот Јанукович, опозицискиот лидер Виталиј Кличко изјавил за ТВ Хромадске дека разговорите не биле успешни. Кличко изјавил дека опозициските лидери повеќе од еден час ги слушале тврдењата на Јанукович дека тие се виновни за 20-те смртни случаи на 18 февруари. Претседателот, исто така, побарал опозицијата да ги принуди демонстрантите да го напуштат Плоштадот на независноста.^[22] Тој, наводно, им се заканувал на опозициските лидери со кривично гонење.^[99]

Во пораката на украинската телевизија Јанукович им порачал на опозициските лидери: „Одделете се од радикалните елементи кои бараат крвопролевање и конфликт со агенциите за спроведување на законот“, и рекол дека ако тие не го сторат тоа, тој ќе „разговара поинаку“ со нив.^[100] Тој додал: „Лидерите на опозицијата ја игнорираа основната основа на демократијата. Границата беше помината кога ги повикаа луѓето на оружје.“ ^[100]

На 20 февруари, три опозициски партии ( Баткившчина, УДАР и Свобода) изјавиле: „Никогаш не сме ги повикале и никогаш нема да ги повикаме луѓето на оружје. Ова е нашиот принципиелен став. Смртта на секој човек е лична трагедија за секој од нас.“ ^[101] Подоцна истиот ден, партиите рекле: „Да се води разговори со режимот, чија политика доведе до смрт на многу луѓе, е крајно непријатна работа, но ние мора да направиме се што е можно, па дури и невозможно, за да спречиме натамошно крвопролевање“.^[102] Тие рекле дека распуштањето на протестите ќе биде „контрапродуктивно и нереално“ и изјавиле: „Не бевме ние тие што го собравме Мајдан и не ни е да го растераме! Луѓето сами ќе одлучат што да прават во зависност од тоа кога и како ќе бидат задоволени нивните барања.“ ^[102]

19 февруари

Метрото во Киев било затворено, а главните патишта блокирани од полицијата. Затворени биле и поголемите продавници и трговски центри на Крештатик, но според дописникот на Еуроњуз, „Животот подалеку од барикадите е вообичаен“.^[103]

Во раните утрински часови, Титушки застрелале двајца демонстранти, убивајќи еден.^[104] До тој момент, бројот на загинати се искачил на 26 од двете страни, вклучително и 10 полицајци.^[105]

Службата за безбедност на Украина (СБУ) започнала „антитерористичка“ операција, додека разузнавачките служби почнале да истражуваат неименувани политичари поради, како што било опишано, незаконски обид за преземање на власта. Одлуката за започнување на антитерористичката операција ги вклучила СБУ, Министерството за внатрешни работи, Министерството за одбрана, Државната гранична служба на Украина и централната и локалната власт. Според политичкиот аналитичар Тарас Березовец, декретот значело дека СБУ може да ги претресе демонстрантите, да го заплени нивниот имот и да ги приведе по своја волја, „без судски налог или други правни заштитни мерки“.^[106]

Во раните утрински часови Олена Лукаш објавила дека опозицијата одбила да потпише декларација со која не се одобруваат радикалните мерки. Претседателот Јанукович побарал опозицијата да престане да окупира згради и да заплени оружје; опозицијата, сепак, не сакала да попушти.^[107] Вршителот на должноста министер за одбрана, Павло Лебедјев, признал дека испратил неколку воздушни трупи од Дњепропетровск во Киев.^[108] Откриени биле шифрирани телеграми во кои Јуриј Илин, новоименуваниот началник на Генералштабот на украинските вооружени сили, дава директни наредби за распоредување воени единици.^[109]

Исто така, на 19 февруари, воен Ан-26 изврши таен лет од Киев до Русија за да земе голема серија оружје и муниција; ова станало познато дури во 2015 година.^[110]

Дописникот на Еуроњуз на Плоштадот на независноста јавил дека демонстрантите пристигнуваат „од сите делови на Украина“.^[111] До 14:50 часот на плоштадот останале околу 5.000. Десниот сектор ги окупирал Централната пошта во Киев и Државниот комитет за телевизија и радио, а поштата служела како ново седиште.^[106][112]

Претседателот Јанукович го отпуштил началникот на Генералштабот на украинските вооружени сили, Володимир Замана, и го заменил со Илин, кој претходно бил командант на украинската морнарица.^[113] Министерството за одбрана објавил дека прераспоредува единици низ земјата за да ги чуваат воените објекти.^[113] Директорот на СБУ, Олександр Јакименко, изјавил дека во неколку региони биле нападнати воени бази и складишта за оружје.^[114]

Европската инвестициска банка ги замрзнала активностите во Украина,^[115] велејќи: „Засега, ситуацијата е толку сурова што би бил политички погрешен сигнал, но и неодговорен во однос на луѓето што ги замоливме да ја завршат работата., да бидеме активни на бизнис во Украина“.^[116]

По средбата меѓу лидерите на владата и опозицијата доцна во ноќта, двете страни прогласиле примирје и се договориле за почеток на преговорите.^[117] Претседателот Јанукович во изјавата изјавил дека се согласил да „почнат преговори со цел да се стави крај на крвопролевањето и да се стабилизира ситуацијата во државата во интерес на социјалниот мир“.^[117] Според опозицискиот политичар Јацењук, примирјето вклучувало ветување од Јанукович да не изврши полициски напад таа вечер.^[117] Десниот сектор не се согласил со примирјето.^[118] Дописникот на Еуроњуз на Плоштадот на независноста јавил дека бројот на демонстранти пораснал, велејќи: „Генерално, сè што слушнав од луѓето е колку повеќе ги напаѓаат и колку полошо ги тепаат, толку се порешителни да застанат назад и да продолжат со борбата“.^[119]

20 февруари

Во 00:35 часот, Интерфакс објавил дека Јанукович го прогласил 20 февруари за ден на жалост за загинатите во судирите.^[120]

Околу 03:50 часот, активистите тврделе дека скинале лепенка од рамото од униформата на војник на руското Министерство за внатрешни работи (МВД) за време на судирите, мафтајќи со лепенката како наводен доказ за руска вмешаност.^[121] Демонстрантите на Плоштадот на независноста продолжиле да слушаат пукотници, и покрај договорот за прекин на огнот.^[122] Околу 04:20 часот пристигнале пет автобуси со демонстранти од Ивано-Франковск.^[123]

Секоја страна ја обвинила другата за разгорување на смртоносниот конфликт.^[124] Јакименко ја обвинил актуелната украинска влада на Евромајдан, тврдејќи дека тие се одговорни за ангажирање снајперисти на 20 февруари.^[125] Во соопштението, претседателската администрација на Украина тврдила дека демонстрантите тргнале во офанзива: „Тие работат во организирани групи. Тие користат огнено оружје, вклучително и снајперски пушки. Тие пукаат за да убијат“, се вели во него.^[126] Демонстрантите ја обвиниле полицијата дека го започнала конфликтот со фрлање молотови коктели и рачно изработени експлозивни направи.^[124] Опозицискиот политичар Кличко издал соопштение во кое вели: „Вооружените насилници се пуштени на улиците за да ги напаѓаат луѓето и да создадат илузија дека има конфронтација меѓу граѓаните“.^[126]

Во 09:25 часот, демонстрантите го турнале Беркут назад кон Октомвриската палата ^[127] откако безбедносните сили се обиделе да го запалат конзерваториумот во Киев, кој се користел како теренска болница за ранетите демонстранти.^[128] Во 09:32 било објавено дека парламентот нема да заседава.^[127] Демонстрантите на Евромајдан марширале кон полицијата со штитови и молотови коктели и ги принудиле да се повлечат, со што ја вратиле контролата врз Плоштадот на независноста и заробиле до 67 полицајци.^[129][130] Околу 10:49 часот, персоналот за спроведување на законот бил заробен додека спиел во Украинската куќа и за време на судирите на барикадите во близина на Октомвриската палата.^[129] Многумина од мажите имале само 18 или 19 години, не биле обучени и биле вооружени само со гумени палки. На оние со полесни повреди им била укажана лекарска помош.^[129] Заробените полицајци биле од Крим, централно-источните градови Дњепропетровск и Криви Рих и источен Луганск.^[124] Војниците на Внатрешните трупи, од кои речиси 100 се предале за време на судирите (најчесто регрути на возраст од 19-20 биле затворени во седиштето на енергетската компанија на Украина и во Октомвриската палата.^[129]

Во 10:00 часот, меѓу 10.000 и 20.000 демонстранти останале, според Киев пост, а најмалку 42 лица биле убиени, пред се од полициски истрели.^[129] Според дописникот на УНИАН, на Плоштадот на независноста имало повеќе од 30.000 луѓе.^[131] Во 10:55, шефот на претседателската администрација, Андриј Кљуев, објавил дека претседателот е подготвен да потпише договор со опозицијата за бараните измени на Уставот на Украина и дека тековните судири треба да ги принудат политичарите да најдат брз консензус.^[132]

Во 10:00 часот, активистите на Еуромајдан ја пиктирале главната канцеларија на станицата на метро во Киев, Politekhnichnyi Instytut, барајќи системот повторно да се отвори.^[133] Поранешниот шеф на градската државна управа во Киев, Иван Салиј, исто така повикал на повторно отворање на метрото.^[134] Во 16 часот тој ден, Титушките биле превезени со метро од станицата Позњаки до станицата Печерска, објавил Лвовска газета.^[135] Владата ги затворила и автопатите и железничкиот пристап.

Возовите меѓу Киев и Лавов, едно од упориштата на демонстрантите, биле привремено суспендирани; Портпаролката на железницата изјавила дека ова е поради оштетување на пругите.^[136] Случајно, имало извештаи дека оружјето било запленето од оклопот на Министерството за внатрешни работи во Лавов и транспортирано во предградието на Киев.^[137]

Шефот на градската државна управа на Киев, Володимир Макејенко, поднел оставка од Партијата на регионите, но изјавил дека ќе продолжи да ги извршува своите должности за да се осигура дека градот функционира правилно.^[126] Потоа наредил повторно отворање на метрото во Киев.^[126] До 15:00 часот метрото сè уште не работело, а копнениот превоз во градот бил редок.^[138] Метрото било делумно отворено во раните вечерни часови, но станиците на клучката останале затворени.^[139]

Амбасадата на Обединетото Кралство во Киев била привремено затворена.^[140]

Радио Слобода објавила видео снимка од полициските специјалци како пукаат во демонстрантите со калашников и снајперски пушки.^[141] Вршителот на должноста министер за внатрешни работи Захарченко објавил дека борбеното оружје и било доставено на полицијата, велејќи во обраќањето до нацијата: „Потпишавме релевантни наредби како дел од работата на Антитерористичкиот центар: на службениците за спроведување на законот им е доставено борбено оружје и тие ќе да се користи во согласност со законот за полиција“.^[142] На веб-страницата на министерството се вели дека полицијата има право да го користи своето оружје за да ги ослободи заложниците што ги држат демонстрантите.^[143] Министерството дополнително изјавило дека снајперист повредил 20 нејзини полицајци.^[143]

Интерфакс-Украина објавил дека во 15:00 часот „група непознати лица“ се упатиле кон зградата на претседателската администрација, при што се слушнале истрели и експлозии. Силите за самоодбрана на Еуромајдан постојано ги повикале демонстрантите да не излегуваат надвор од периметарот на плоштадот.^[144]

Дипломатски напори

Горенаведените судири избиле непосредно пред тројцата министри за надворешни работи на ЕУ во посета - Радослав Сикорски од Полска, Лоран Фабиус од Франција и Франк-Валтер Штајнмаер од Германија - да се сретнат со претседателот Јанукович за да извршат притисок за компромис со украинската опозиција.^[145][146] Средбата била одложена од безбедносни причини и започнала со еден час задоцнување.^[145] Пред средбата, Фабиус во интервју за ТВ БФМ изјавил: „Нашата цел е да ја натераме украинската администрација да спроведе избори. Нема друго решение освен избори.“ ^[147] Преговорите траеле шест часа.^[148] Полскиот премиер Доналд Туск набргу потоа им рекол на новинарите: „Со Јанукович беше договорено дека постои подготвеност да се одржат предвремени избори оваа година, и претседателски и парламентарни“. Туск, исто така, изјавил дека Јанукович „е подготвен да формира влада на национално единство во следните 10 дена и да го промени уставот пред летото“. Биле предвидени натамошни разговори за да се преговара за потпишување на соодветниот документ.^[149]

По телефонскиот разговор меѓу Јанукович и рускиот претседател Владимир Путин, рускиот омбудсман за човекови права Владимир Лукин бил испратен како пратеник во Украина, на барање на Јанукович, за да се обиде да посредува во разговорите меѓу владата и опозицијата.^[145]

Соединетите Држави вовеле визни забрани за 20 украински функционери кои ги сметале за „одговорни за наредба за кршење на човековите права поврзани со политичко угнетување“.^[145] Европската унија вовела забрана за визи и замрзнување на финансиските средства против одговорните за насилството во Украина и забрана за извоз во Украина на опрема што може да се користи за репресија.  ^{[150][151][152]} „Степенот на имплементација ќе се подигне напред во светлината на развојот на настаните во Украина“, заклучил Советот на ЕУ.^[153]

Политички случувања

Лидерот на владејачката Партија на регионите, Олександр Јефремов, отпатувал за Луганск за да се состане со локалните лидери и со агентите за спроведување на законот за да разговараат за можноста за прогласување независност и отцепување на југоисточна Украина од државата.^[154] Претседателот на Врховниот совет на Крим, Владимир Константинов, отпатувал за Москва, каде што објавил дека Автономната Република Крим ќе се отцепи од Украина доколку дојде до промена на власта.^[155][156]

Пратеникот на Партијата на регионите Сергиј Тигипко повикал на оставка на претседателот на парламентот Володимир Рибак, негова замена со опозициски парламентарец и итен избор на премиер поддржан од сите фракции. „Претседателот, претседателот на парламентот, вршителот на должноста премиер и лидерите на опозицијата целосно ја изгубија контролата врз ситуацијата во земјата и не нудат никакви решенија за смирување на земјата“, изјавил. „Нивната неактивност води кон зголемена конфронтација и смрт^[157]. Вечерта, Тигипко разговараше со опозициските политичари Јацењук и Кличко“.^[158]

Шефот на градската државна управа на Киев, Володимир Макејенко и 17 пратеници поднеле оставки од Партијата на регионите.^[159] Во Ровно и Житомир, Партијата на регионите формално се распаднала, при што сите пратеници од тие региони ја напуштиле партијата.^[160]

Десет пратеници од Партијата на регионите и двајца независни пратеници повикале на враќање на парламентарно-претседателската форма на владеење.^[161] Тие, исто така, ги повикале безбедносните сили „да ја извршат заклетвата што му ја дадоа на украинскиот народ, да не ги следат криминалните наредби за употреба на огнено оружје, да не дозволат учество на спроведувачите на законот во провокации во кои се вклучени банди против мирната јавност. и демонстранти низ цела Украина“.^[161]

Во 16:42 часот парламентот се состанал на итна седница.^[162] Партијата на регионите не учествувала.^[163] Според дописникот на УНИАН, присутни биле 227 пратеници од 450 - главно од опозицијата, но некои и од Партијата на регионите.^[164] Од 238 присутни пратеници, 236 гласале за осуда на неодамнешното насилство, забрана за употреба на оружје против демонстрантите и повлекување на војниците и полицијата распоредени против нив.^[165][166] Целата парламентарна фракција на Комунистичката партија на Украина и околу 80% од Партијата на регионите избрале да ја пропуштат седницата.^[167] Пратениците им забраниле на началниците и командантите на Внатрешните трупи, Вооружените сили на Украина, СБУ и други владини агенции да спроведуваат какви било операции за борба против тероризмот бидејќи тие го прекршиле Уставот на Украина.^[168] Исто така, им било наредено да престанат да блокираат патишта и мостови, плоштади и улици во Киев и други градови и населени места.^[168] Пратениците на Партијата на регионите на седницата се согласиле да формираат „антикризна група“.^[169]

Доцна вечерта било објавено дека парламентарната фракција на Партијата на регионите ја напуштиле уште пет пратеници.^[170]

Парламентот на Крим повикал на вонредна седница на 21 февруари. Лидерот на Меџлисот на Кримските Татари изјавил дека се сомнева оти пратениците ќе побараат руска воена интервенција, наведувајќи: „Утре може да биде одлука што ќе донесе хаос и катастрофа на Крим“.^[171] Неколку научници разговарале за можноста за руска интервенција конкретно на Крим, поради неговата единствена геополитичка природа и демографија.^[172]

21 февруари

Заменик-началникот на Генералштабот на вооружените сили, генерал-полковник Јуриј Думански, поднл оставка бидејќи не се согласувал со вмешаноста на армијата во конфликтот.^[173] „Денес армијата е вклучена во граѓанскиот конфликт, што може да доведе до масовна смрт на цивили и војници“, изјавил тој.^[174] Околу полноќ, новинарот Артем Шевченко, повикувајќи се на свои извори во Генералштабот на вооружените сили на Украина, објавил дека 10 БТР возила тргнале од заливот Козачија, каде што е сместена Црноморската флота на Русија, придружувани од возила на ДАИ (Патна авто-инспекција).^[175] Според Шевченко, 1.500 десантни војници и 400 маринци - вклучително 25-та воздушно-десантна бригада, 1-ва морска бригада, 831-та антидиверзантска единица и 2-та маринска спецназ - биле префрлени на 20 февруари под команда на СБУ за анти -терористичка операција.^[176]

Во пресрет на парламентарната седница на денот, било објавено дека многу членови на Партијата на регионите и нивните семејства го напуштиле главниот град,^[177] вклучувајќи ги и вршителот на должноста министер за внатрешни работи Захарченко и генералниот обвинител Виктор Пшонка.^[178]

Подоцна, активистите на Мајдан ги ослободиле војниците на Внатрешните трупи кои ги заробиле претходниот ден. Во меѓувреме, на демонстрантите во Киев им се придружила целата полиција на Радекив.^[179]

Службата за безбедност на Украина официјално ги завршила своите „подготовки за антитерористичка операција“ воведени на 19 февруари.^[180]

Договор за решавање на политичката криза

На 21 февруари бил постигнат компромисен договор по повеќечасовни преговори предводени од посредниците на Европската унија и министрите за надворешни работи Радослав Сикорски од Полска, Лоран Фабиус од Франција и Франк-Валтер Штајнмаер од Германија.^[181][182] Официјално наречен Договор за решавање на политичката криза во Украина, но неофицијално наречен Договор од 21 февруари, тој бил потпишан од лидерите на опозицијата и од претседателот по преговарање во текот на ноќта.^[183] Договорените одредби вклучувале обнова на уставот како што бил помеѓу 2004 и 2010 година; уставните реформи да завршат до септември; предвремени претседателски избори најдоцна до декември 2014 година; истрага за насилството спроведено под заеднички мониторинг на администрацијата, опозицијата и Советот на Европа; вето за воведување вонредна состојба; амнестија за демонстрантите уапсени од 17 февруари; предавање на јавни згради окупирани од демонстрантите; одземање на нелегално оружје; „нови изборни закони“ и формирање на нова Централна изборна комисија.^[184][185] Тројцата министри за надворешни работи на ЕУ го потпишале документот како сведоци,^[186] но не и рускиот посредник Владимир Лукин, бидејќи тој немал мандат да потпише договор за кризата.^[187][188]

Парламентот со 450 места гласал едногласно, 386-0, за враќање на уставот од 2004 година, а потоа гласал со 332-0 за суспензија на вршителот на должноста министер за внатрешни работи Захарченко. Друг предлог-закон направил измени во Кривичниот законик, овозможувајќи ослободување на Јулија Тимошенко.^[189] За мерката гласале 310 пратеници, вклучително 54 од Партијата на регионите и 32 комунисти.^[189][190] Микола Рудковски поднел предлог-закон за отповикување на претседателот Јанукович.^[191] Парламентот, исто така, усвоил резолуција доцна истата вечер, со која им се наредува на сите војници и полицајци на Министерството за внатрешни работи да се вратат во нивните касарни.^[70]

По договорот

Водачот на Десниот сектор, Дмитро Јарош, го отфрлил договорот, велејќи: „Мораме да го истакнеме очигледниот факт дека криминалниот режим сè уште не ја сфатил ниту тежината на своето зло“. Тој истакнал дека договорот не вклучува одредби за апсење на министерот за внатрешни работи Захарченко; казнувањето на командантите на Беркут за кои се тврди дека биле вмешани во убиства на цивили; смена на главниот обвинител и министерот за одбрана; забрана за Партијата на регионите и Комунистичката партија; и гаранции за безбедност за инволвираните во опозицијата. Тој повикал „народната револуција“ да продолжи се додека власта не биде целосно отстранета.^[174] Лидерот на Евромајдан, Андриј Парубиј, инсистирал изборите да се одржат што е можно поскоро и повторил дека едно од главните барања на демонстрантите била оставка на претседателот Јанукович.^[192] Автомајден, исто така, најавил дека нема да прифати ништо помалку од оставката на Јанукович.^[193]

Виталиј Кличко и се извинил на толпата на Плоштадот на независноста откако се ракувал со Јанукович.^[194] Тамошните демонстранти одговориле на договорот со исвиркување на опозициските водачи. Активистот Володимир Парасиук од бината предупредил дека доколку Јанукович не поднесе оставка до 10 часот следниот ден, ќе се организира вооружен бунт.^[195] Надвор од Киев, подоцна било откриено дека викендицата на прорускиот политичар Виктор Медведчук била запалена.^[196]

До доцна попладне, стотици полицајци кои го обезбедувале претседателскиот комплекс и блиските владини згради исчезнале.^[70] Радослав Сикорски, полскиот министер за надворешни работи, го опишал повлекувањето на силите како „зачудувачки“, истакнувајќи дека тоа не е дел од договорот.^[197] Полицијата почнала да се повлекува рано наутро затоа што се плашела дека владата на Јанукович ќе ја сноси одговорноста за насилството и затоа што се плашеле дека ќе бидат нападнати откако демонстрантите украле околу 1.200 пиштоли и пушки калашников од полицијата на 18 февруари за време на окупацијата на владините згради во Лавов.^[70] Украинското Министерство за внатрешни работи останало без раководство. Заменик-министерот за внатрешни работи Виктор Дубовик и наредил на полицијата да го напушти градот, но не е јасно од каде потекнува оваа наредба.^[70] Опозицискиот член Серхи Пашински организирак придружба надвор од градот за повеќе од 5.000 полицајци, сили на Министерството за внатрешни работи и други специјални сили.^[70] Откако полицијата за безредијата исчезна, Андриј Парубиј објавил дека самоодбраната на Евромајдан мирно ја добила контролата над Киев и неговите владини згради,^[198] и дека војската стои со опозицијата.^[199]

Новата парламентарна коалиција била создадена откако 28 пратеници ја напуштиле фракцијата на Партијата на регионите.^[200] Во рамките на преостанатата фракција, „група од 31 пратеници со посебна позиција“ била формирана од Сергиј Тигипко „за да ги убеди другите пратеници од Партијата на регионите да гласаат прогресивно“.^[201]

Отстранување на Јанукович

На 21 февруари, претседателот Јанукович и парламентот ги прогласиле 22 и 23 февруари за денови на жалост „поради загубата на човечки животи како резултат на масовните немири“.^[202]

На 22 февруари Јанукович не можел да биде пронајден, а парламентот не бил информиран каде се наоѓа.^[203] Постоеле непотврдени извештаи во медиумите дека тој полетал за Харков (гувернерот на Харковската област во тоа време, Михаило Добкин, подоцна изјавил дека Јанукович тој ден бил во Харков ^[70] ). Било објавено дека повеќето од министрите исчезнале, вклучително и министерот за внатрешни работи Захарченко, за кој било објавено дека побегнал во Белорусија.^[204]

Тој ден парламентот одржал итна седница. Претседателот на парламентот, Володимир Рибак, поднел оставка тоа утро, како причина за болеста.^[203] Тогаш парламентот го избрал Олександр Турчинов за претседавач.^[203] Според Уставот од 2004 година, за кој парламентот гласал да се врати, овластувањата на претседателот ќе му се префрлат на претседавачот доколку претседателот поднесе оставка или не може да ги извршува своите должности.[211] Поранешниот устав навел дека овластувањата на претседателот ќе му бидат префрлени на премиерот.^[203] Недостасувал и вршителот на должноста премиер Серхиј Арбузов.^[203]

Во попладневните часови, Радата гласала со 328-0 (околу 73% од 450-те членови на парламентот) за смена на Јанукович од неговата функција и закажување предвремени претседателски избори за 25 мај.^{[73][205][206][207][208]} Во резолуцијата се наведува дека Јанукович се повлекол од исполнувањето на неговите уставни должности, „што го загрозува владеењето на државата, територијалниот интегритет и суверенитет на Украина“ и се наведени „околности на крајна итност“. Резолуцијата за смена на Јанукович била поддржана од сите опозициски партии: 86 пратеници на Баткившчина (Татковинската партија), 41 пратеници на Украинската демократска алијанса за реформи (УДАР), 36 пратеници на Свобода (Партија на слободата), 30 пратеници на Комунистичката партија, како и 99 независни. Понатаму, 36 пратеници на Партијата на регионите на Јанукович гласале за негова смена. Немаки гласови против. Од преостанатите пратеници, 115 биле отсутни, а 6 не гласале.^[209] Парламентот не гласал за отповикување на претседателот, што би вклучило формално обвинение против Јанукович за кривично дело, преиспитување на обвинението од страна на Уставниот суд на Украина и три четвртини од мнозинството гласови во парламентот - најмалку 338 гласа „за“.^[210]

Според уставот од 2004 година, претседателот на парламентот Турчинов станал вршител на должноста претседател.^[203][208] Турчинов тврдел дека Јанукович се согласил да поднесе оставка од функцијата претседател и снимил изјава за оставка, но се предомислил по консултациите со советниците.[182] Јанукович изјавил дека нема да поднесе оставка или да ја напушти земјата и ги нарекол одлуките на парламентот „незаконски“. Тој додал: „Настаните на кои сведочи нашата земја и целиот свет се пример за државен удар“ и ги споредил со подемот на Нацистичката партија во Германија во 1930-тите.^[211]

Исчезнување и гонење

По парламентарните процедури за пренос на власта на новата привремена влада, генералниот обвинител Пшонка и министерот за приходи и должности Олександар Клименко биле запрени на руската граница додека се обидувале да побегнат од земјата. Според Државната гранична служба, Јанукович се обидел да побегне и со чартер лет од Донецк, но бил спречен од граничарите. Стражарите биле „пречекувани од група вооружени мажи кои нуделе пари за летање без соодветна дозвола“. Јанукович потоа заминал со блиндиран автомобил, а потоа не се знае каде се наоѓа.^[212] Поранешниот министер за внатрешни работи Захарченко, исто така, се обидел да лета од Донецк и на сличен начин бил вратен назад.^[213]

На 23 февруари, пратеникот на парламентот Олех Љашко тврдел дека Јанукович бил виден во руската поморска база во Севастопол, како се подготвува да побегне од земјата на руски воен брод.^[214] Новинарот Тетјана Чорновол шпекулирала дека тој всушност се обидувал да побегне со својата приватна јахта, исто така во Севастопол.^[215] Според судското сведочење на телохранител, Јанукович и неговото семејство летале од Харков до Донецк со хеликоптер, а потоа се возеле до Бердијанск на Азовското Море, од каде што биле пренесени со авиони со руски воени ознаки, преку два други аеродроми, до руски објект во Јалта, Крим, потоа се преселил во руската база во Севастопол и заминал доцна на 23 февруари.^[216]

На 24 февруари, вршителот на должноста министер за внатрешни работи Аваков објавил дека Јанукович е ставен на листата на најбарани во земјата и дека за него и за други функционери „е отворено кривично дело за масовни убиства на цивили“.^[217][218]

На 25 февруари, парламентот побарал од Меѓународниот кривичен суд „да ги воспостави и изведе пред лицето на правдата“ високи украински функционери, вклучително и Јанукович, за злосторства против човештвото извршени за време на „мирните протести на граѓаните“ од 21 ноември 2013 до 22 февруари 2014 година.^[219] Истиот ден, Јанукович и Захарченко биле прогласени за меѓународна потрага.^[220] Кривична постапка била покрената за убиствата на демонстрантите на Евромајдан на 20 февруари. Јанукович; поранешниот шеф на претседателската администрација, Андриј Клиуев; поранешен јавен обвинител Пшонка; поранешен министер за внатрешни работи Захарченко; поранешен шеф на СБУ Јакименко; командантот на Внатрешните трупи, Станислав Шулиак; и голем број други беа прогласени за осомничени во случајот.^[221]

На 22 февруари 2014 година, Јулија Тимошенко била ослободена од затвор и им се обратила на повеќе од 100.000 луѓе на Плоштадот на независноста.^[222] Истиот ден, парламентот го назначил Арсен Аваков за вршител на должноста министер за внатрешни работи.^[223] Пратениците, исто така, го симнале Виктор Пшонка како главен обвинител на Украина со гласање недоверба.^[224]

На 23 февруари, вториот ден на национална жалост, парламентот гласал за укинување на законот за јазични политики со кој на рускиот, романскиот и унгарскиот јазик им бил доделен официјален статус на регионални јазици во некои области.^[3][225] Меѓутоа, оваа мерка подоцна била ставена на вето од страна на вршителот на должноста претседател, кој изјвил дека нема да го потпише нацрт-законот додека не се развие ново законодавство за заштита на јазиците на малцинствата.^[226] Истиот ден, парламентот ги разрешил министерот за надворешни работи Леонид Кожара, министерката за здравство Рајса Богатирова и министерот за образование Дмитро Табачник и го национализирал приватниот имот на Јанукович.^[3][227] Биле издадени налози за поранешниот министер за приходи, Олександр Клименко и поранешниот јавен обвинител Пшонка. Парламентот, исто така, усвоил амандмани со кои се враќа неговото овластување да именува и разрешува судии, кои му припаѓале на Врховниот совет на правдата.^[228]

Киевското метро повторно станало целосно оперативно, вклучително и повторното отворање на станицата Мајдан Незалежности, на 24 февруари.^[229]

На 24 февруари, парламентот ги разрешил министерката за социјална политика Наталија Королевска и министерот за култура Леонид Новохатко^[230]; Истиот ден, тој го назначил Валентин Наливајченко за шеф на Службата за безбедност на Украина, откако го разрешил Олександр Јакименко од функцијата.^[231][232] Во меѓувреме, лидерот на фракцијата Партијата на регионите, Олександр Јефремов, изјавил дека партијата преминува во опозиција.^[233] Седумдесет и седум нејзини пратеници ја напуштиле фракцијата во изминатите неколку дена.^[234]

Во вторник, 25 февруари, вршителот на должноста претседател Турчинов повикал на формирање влада на национално единство до четврток.^[235](Два дена претходно, тој побарал формирање на таква влада до вторник.^[236]) Исто така на 25-ти, Анатолиј Кинах и 32 други пратеници, главно поранешни членови на Партијата на регионите, ја создале фракцијата за економски развој.^[237][238]

На 26 февруари, Турчинов ги презел должностите на врховен врховен командант на украинските вооружени сили.^[239][240]

На 27 февруари 2014 година била формирана првата влада на Јацењук предводена од Арсениј Јацењук.^[241] Кабинетот бил формиран како коалиција на партиите Баткившчина, УДАР и Свобода и парламентарните фракции Економски развој и Суверена европска Украина и други независни пратеници.^[242]

Правни случувања

На 24 февруари, парламентот одлучил да ги ослободи сите политички затвореници, вклучително и таткото и синот во кривичниот случај Павличенко,^[243] и ги прекина овластувањата на петте судии на Уставниот суд на Украина, назначени од квотата на парламентот, поради прекршување на нивната заклетва.^[244] Пратениците, исто така, понудиле разрешување, поради истата причина, на двајца судии назначени од претседателот на Украина и го повикале Советот на судии на Украина да свика вонреден конгрес во рок од три дена за да го разгледа разрешувањето на петмина судии на Уставниот суд назначени од Советот. Во истата резолуција, парламентот му доделил на главниот обвинител на Украина да започне кривична постапка против сите судии кои, според мислењето на Народните пратеници на Украина, биле виновни за усвојување на одлука на Уставниот суд на Украина (бр. 20-рп/2010) за постапката за воведување уставни измени. На 27 февруари, судиите на Уставниот суд испратиле писмо до европските организации, меѓународните организации и институциите за човекови права во кое се сомневаат во уставноста на парламентарната резолуција.^[245]

На 27 февруари, Јанукович бил обвинет дека украл 70 милијарди долари од државниот буџет.^[246]

Службата за безбедност на Украина го уапсил поранешниот началник на нејзината контраразузнавачка служба, Володимир Бик.^[247] На 3 јули 2014 година, поранешниот премиер Микола Азаров бил ставен на меѓународна потерница поради наводна злоупотреба на власта.^[248]

Прес-конференција на Јанукович и руски одговор

На 28 февруари, Јанукович присуствувал на прес-конференција во јужна Русија и одговарал на прашања од претежно руски новинари. Тој изјавил дека предвремените претседателски избори закажани за крајот на мај се незаконски и дека „нема да учествува на нив“. Тој, исто така, изјавил дека додека договорот од 21 февруари можел да ја смири ситуацијата, опозицијата не се согласила на тоа.^[249]

Русија сметала дека соборувањето на Јанукович е нелегален пуч (и „воено преземање на власта“) и не ја признала привремената влада.^[250][251]

На 1 март, рускиот парламент го одобрил барањето на претседателот Владимир Путин за распоредување руски трупи во Украина.^[252]

На 24 март 2014 година Путин изјавил, осврнувајќи се на украинските претседателски избори во 2014 година, „Ние ќе го почитуваме изборот на украинскиот народ и ќе работиме со властите формирани врз основа на овие избори“.^[251]

Забрана за руската државна телевизија

На 11 март 2014 година Украинскиот национален совет за телевизија и радио емитување [uk. ru] им наложил на сите кабелски оператори да престанат да пренесуваат голем број руски канали, вклучувајќи ги и меѓународните верзии на главните станици под контрола на државата - Русија 1, Канал 1 и НТВ - како и Русија 24.^[253]

Лустрација

На 26 февруари, Ехор Соболев бил номиниран да го води Комитетот за лустрација во новата влада на Јацењук.^[254] Месеци подоцна, на 14 август 2014 година, парламентот усвоил нацрт-закон со кој се воспоставени „процедури за спроведување на проверки на владини функционери и лица номинирани за владина позиција со цел да се одлучи дали исполнуваат одредени критериуми за заземање на релевантна функција.^[255][256]

Законот за лустрација, кој ги исклучи од владата повеќето функционери кои работеа во администрацијата на Јанукович, погоди до еден милион луѓе.^[257] Володимир Јаворски од Групата за заштита на човековите права во Харков го нарече „неразумно“ и „сериозно, систематско кршење на човековите права“ - меѓу другите причини, бидејќи тоа значеше дека премногу луѓе ќе ги загубат своите работни места, вклучително и службеници кои не може лесно да се заменат.^[258]

Распуштање на Беркут

На 25 февруари, вршителот на должноста министер за внатрешни работи Аваков потпишал указ за распуштање на Беркут.^[259] Во март, Русија објавила дека единицата на кримски Беркут, ќе го зачува своето име бидејќи е инкорпорирана во руското Министерство за внатрешни работи.^[260]

Протести против новата влада

Според Кети Јанг, во антимајданските протести против револуцијата, улични постери, објави на Интернет, па дури и говори на митинзи ја нападнале новата влада како „еврејска клика“ која сака да ги искористи Украинците за да ги брани интересите на богатите Евреи и ја прикажувале револуцијата како „ционистички пуч“.^[261]

Јужна и Источна Украина

Организацијата на прорускиот Украински фронт одржа состанок на 22 февруари со претставници од јужна и источна Украина.^[262] Андриј Клујев, организатор на настанот, изјавил дека групата имала намера да разговара за федерализација на земјата во полуавтономни региони.^[263] По договорот со опозицијата и мерките усвоени од парламентот, Јанукович заминал од Киев за Харков за да присуствува на конгресот на Украинскиот фронт; изворите посочиле дека силите на Беркут се собрале во Харков во пресрет на настанот.^{[264][265][266]} Како што објавил Јуриј Луценко, изминатата полноќ на 22 февруари, СБУ отворила кривична постапка против гувернерот Михаил Добкин од Харков и градоначалникот Хенадиј Кернес за застапување сепаратизам.^[267]

На Конгресот на јужните и источните региони во Харков на 22 февруари, пратениците усвоиле резолуција со која изјавиле дека се подготвени да преземат одговорност за заштита на уставниот поредок на нивната територија. Тие изјавиле дека неодамнешните настани во Киев ја парализирале централната власт и ја дестабилизирале земјата.^[268] Тие, исто така, потпишале изјава за отфрлање на авторитетот на парламентот.^[269] Министерството за внатрешни работи известил дека гувернерот Добкин и градоначалникот Кернес потоа побегнале во Русија.^[270]

На 23 февруари, парламентот усвоил нацрт-закон за укинување на законот на земјата за јазиците на малцинствата. Доколку бил потпишан од претседателот, законот ќе го распаднел рускиот како малцински јазик во Украина, иако регионите како Крим се населени со мнозинство што зборува руски.^[271] „Christian Science Monitor“ објавил дека нацрт-законот „служел само за да ги разгневи регионите што зборуваат руски, [кои] го сметаа овој потег како уште еден доказ дека антивладините протести во Киев кои ја соборија владата на Јанукович имаа намера да притискаат за националистичка агенда“.^[272] Вршителот на должноста претседател Турчинов ставил вето на законот на 28 февруари.^[273]

Исто така на 23 февруари, во Харков избувнале судири помеѓу илјадници про-руски и антивладини собири со еднаква големина, а градоначалникот Кернес бил блокиран да влезе во зградата на Градскиот совет.^[274] Проруските демонстранти направиле стража над статуата на Владимир Ленин во центарот на градот,^[275] но заменик-шефот на Регионалната државна управа објавил дека градот ќе ја демонтира статуата.[287]

На 24 февруари, вршителот на должноста министер за внатрешни работи Аваков објавил дека е покрената кривична постапка против Јевхен Жилин, водач на антиевромајданската организација Оплот со седиште во Харков.^[276]

На 1 март, илјадници луѓе во Харков, Донецк, Симферопол, Одеса, Луганск, Мелитопол, Евпаторија, Керч и Мариупол протестирале против новата влада.^{[277][278][279]} Јавните анкети во април откриле дека повеќето луѓе во источните региони на Украина ги сметаат сите нивоа на власта за нелегитимни. Половина од испитаниците веруваат дека претседателот Турчинов „незаконски ја зазема својата функција“. Приближно половина го имале истото мислење за централната влада предводена од премиерот Јацењук.^[280] Сепак, речиси 70% се согласиле дека Јанукович исто така не бил легален претседател на земјата.^[281]

Крим

По украинската револуција, на полуостровот Крим започнала отцепена криза. На 1 март 2014 година, Јанукович писмено побарал од претседателот Путин на Русија да испрати воени сили „за да воспостават легитимитет, мир, закон и ред, стабилност и да го бранат народот на Украина“.^[282] Истиот ден, Путин побарал и добил овластување од рускиот парламент да распореди војници во Украина како одговор на кризата.[261] Според тоа, руските трупи се мобилизирале низ Крим и југоисточниот дел на Украина. До 2 март, руските трупи имале целосна контрола над Крим.^{[283][284][285]}

Уништување на советски споменици

Споменикот на рускиот фелдмаршал Михаил Кутузов бил урнат во градот Броди во западна Украина.^[286] Милитантната група Десен сектор била обвинета за голем дел од уништувањето.^[287] Покрај тоа, статуата во чест на советските војници била отстранета од западноукраинскиот град Стриј.^[288][289]

На почетокот на декември 2013 година, непознати активисти делумно обоиле во црвено и црно (слично на знамето на националистичката украинска бунтовничка армија) статуа во чест на работниците од фабриката на Арсенал во Киев кои загинале во 1918 година.^[290] На 28 февруари, споменикот посветен на советските сили кои се бореле во Втората светска војна и еден посветен на советските војници кои се бореле во Авганистан, и двата во градот Днепропетровск, биле вандализирани и обоени со националистички слогани.^[291] На својот профил на Твитер на англиски јазик, руското Министерство за надворешни работи го опишал таргетирањето на спомениците изградени од Русија и Советскиот Сојуз како „русофобичен вандализам“ и „бес“ и побарало тоа да се запре.^[292]

Економија

Во мај 2014 година, Меѓународниот монетарен фонд исплатли 3,2 милијарди американски долари за стабилизирање на Украина. Европската Унија побарала од Украина да го обезбеди овој пакет помош од ММФ со цел да добие околу 1,6 милијарди евра во рамките на неодамна потпишаниот договор за асоцијација помеѓу Украина-ЕУ.^[293]

Спорт

На 19 февруари 2014 година, УЕФА објавила дека одлучила да го промени местото на натпреварот од 32. коло на УЕФА Европа Лигата 2013-14 помеѓу Динамо Киев и Валенсија од Олимпискиот стадион во Киев на стадион ГСП, во Никозија, Кипар, поради немирите во Киев.^{[294][295][296]}

Динамо Киев и другите клубови кои се натпреварувале во 32-то коло одржале едноминутно молчење за жртвите во Киев пред натпреварот, а спортистите играа носејќи траки на раката^{[297][298][299]}.

На 25 февруари, следните натпревари од Украинската кошаркарска Суперлига 2013–14 биле одложени.^[300][301] На 26 февруари, вториот дел од Украинската Премиер лига 2013–14 бил суспендиран поради ситуацијата во земјата.^[302]

На 3 март, закажаниот пријателски натпревар помеѓу Соединетите Американски Држави и Украина во Харков бил преместен во Никозија поради безбедносни грижи во врска со потенцијалната нестабилност во Харковската област.^[303]

Три домашни натпревари во плејофот на Донбас, КХЛ, биле преместени од арената „Дружба“ во Донецк во „Словнафт“ арената во Братислава, Словачка.^[304] Откако го одиграле натпреварот 7 од нивната серија од првото коло против Динамо Рига и Игрите 3 и 4 во второто коло против Лев Праха во Братислава, главниот град на Словачка, тимот се вратил во Донецк за шестиот натпревар од серијата против Лев.

Јавно мислење

Истражувањето од декември 2016 година на Меѓународниот институт за социологија во Киев покажало дека 34 отсто од испитаниците во Украина контролирана од владата ја сметале промената на власта како „незаконски вооружен удар“, додека 56 отсто ја сметале за „народна револуција“.^[305]

Потпишување на Договорот за асоцијација меѓу Европската унија и Украина

Првата влада на Јацењук го потпишала на 21 март 2014 година Договорот за асоцијација меѓу Европската унија и Украина^[306][307] со ДЦФТА што требало да биде потпишан по претседателските избори во мај 2014 година.^[308][309]

Самоубиства на поранешни функционери

По Евромајдан, било откриено дека осум поранешни функционери поврзани со Партијата на регионите на Јанукович извршиле самоубиство. Кога Newsweek во летото 2015 година се обратил до Канцеларијата на Генералното обвинителство за смртните случаи, канцеларијата првично одговорила дека сите информации за нив се државна тајна. Обвинителството подоцна соопштило дека четири од смртните случаи се истражуваат како убиства; осомничениот бил обвинет и за убиство во петтиот случај, смртта на обвинителот Сергеј Мелничук.^[310]

По првиот ден од судирите, биле пријавени 26 мртви: 16 демонстранти и 10 полицајци. Меѓу хоспитализираните имало тројца малолетници, пет новинари и 79 полицајци. Според Олга Богомолец, почесен доктор на Украина, „снајперистите пукале кон срцето, белите дробови и вратот“.^[311]

Починати

Од 18 до 19 февруари, официјалниот број на загинати според Министерството за здравство бил 28, од кои 10 биле полицајци и војници од Беркут.^[312]

До 13:00 часот на 20 февруари, уште најмалку 34 демонстранти биле смртно застрелани од полицијата, при што новинарите ги проверувале телата (15 во хотелот Козатски, 12 во хотелот Украина, 7 во Централната пошта)^[129] Во раните попладневни часови, новинарите на „Киев пост“ пријавиле уште осум тела на улицата „Хрешчатик“.^[129] Според координаторот на медицинските служби на Плоштадот на независноста, Олех Мусиј, меѓу 70 и 100 демонстранти биле убиени до 17:30 часот на 20 февруари.^[313] Во меѓувреме, градската државна управа на Киев објавила 67 смртни случаи врз основа на бројот на тела предадени на форензичарите^[314]. Министерството за здравство објавило 75 смртни случаи од почетокот на конфликтот.^[25]

Шпекулации за снајперисти

Си-Ен-Ен објавил дека официјални лица пресретнале телефонски разговор меѓу министерот за надворешни работи Урмас Пает од Естонија и високата претставничка на Унијата за надворешна политика и безбедност Кетрин Ештон во кој Пает го пренел сведочењето на лекар дека убиствата од снајпер на демонстрантите и војниците на Беркут биле извршени од истите луѓе.^[315] Подоцна Пает тврдел дека тој не имплицирал дека опозицијата била вмешана, туку само ја пренесувал содржината на сведочењето на лекарот.^[316] Олга Богомолец, докторката која наводно тврдела дека демонстрантите и војниците на Беркут биле нападнати од истиот извор, изјавила дека таа не му дала такво тврдење на г-дин Пает; дека таа не имплицирала дека опозицијата била вмешана во убиствата; и дека владата ја известила дека истрагата е во тек^[317].

Хенадиј Москал - поранешен заменик-шеф на главната украинска агенција за безбедност, СБУ, и на Министерството за внатрешни работи (МИА) - во интервју објавено во украинскиот весник Џеркало Тижња сугерирал дека снајперисти од МВР и СБУ, а не странски агенти, биле одговорни за престрелките и постапувале според плановите за вонредни ситуации кои датираат од советско време. Тој изјавил: „Покрај ова, снајперистите добија наредба да пукаат не само во демонстрантите, туку и во полициските сили.^[318][319]

Тој понатаму сугерирал дека актуелниот министер за внатрешни работи, Аваков, и претседателот на СБУ, Наливаиченко, го штитат персоналот кој всушност ги планирал и извршил убиствата, со цел да се спречи реакцијата против министерството и да се избегне губење на престижот. Аваков изјавил дека конфликтот бил испровоциран од трета страна „неукраинска“ и дека истрагата е во тек.

На 31 март 2014 година, Дејли Бист објавил фотографии и видеа на кои се гледа дека снајперистите биле членови на „антитерористичката“ единица Алфа на СБУ кои биле обучени во Русија. Медиумите сугерираат дека не била украинската полиција која пукала врз демонстрантите, како што се верувало претходно, иако членовите на тимот на Алфа се украински државјани.^[320]

Украинските масовни медиуми ги објавиле резултатите од форензичките вештачења, според кои, владината полиција Беркут била вмешана во убиствата на демонстрантите на Мајдан, бидејќи, според овие форензички вештачења, биле пронајдени следи помеѓу куршумите извадени од телата на демонстрантите на Мајдан и оружјето на владината полиција Беркут.^{[321][322][323][324][325][326][327]} Експертите објасниле зошто од прегледот на куршумите во јануари 2015 година, не е пронајдено совпаѓање меѓу куршумите и оружјето кое било доделено на специјалците Беркут, додека прегледот извршен во декември на истиот покажал поинаков резултат^[328].

Руско учество

Главна улога во протестите одиграла перцепцијата дека Јанукович се обидува да воспостави поблиски врски со Русија. Јанукович прифатил пари за „спасување“ - 2 милијарди долари од пакетот од 15 милијарди долари - од Русија, и тоа било протолкувано како знак дека тој ќе бара блиски врски со Путин^[81]. Руските власти вршеле притисок врз украинската администрација да преземе решителна акција за да ги задуши протестите, а полицискиот напад врз демонстрантите на Евромајдан бил нареден неколку часа откако биле префрлени 2 милијарди долари од Русија.^[329][330] Неколку владини министри од цела Европа ја обвиниле Русија за влошување на насилството.^[331]

Во интервју на 20 февруари, пензионираниот полковник на Главната разузнавачка управа на Русија (ГРУ), Александар Мусиенко, изјавил дека конфликтот може да се реши само со сила и дека Украина докажала дека не може да постои како независна, суверена држава.^[332][333] Според владините документи објавени од украинскиот поранешен заменик-министер за внатрешни работи Хенадиј Москал, руските функционери служеле како советници во операциите против демонстрантите. Со кодно име „Бран“ и „Бумеранг“, операциите вклучувале употреба на снајперисти за растерување на толпата и заземање на штабот на демонстрантите во Домот на синдикатите. Пред да пребегнат некои полицајци, плановите вклучувале распоредување на 22.000 комбинирани безбедносни трупи во Киев.^[334] Според документите, поранешниот прв заменик на руската ГРУ престојувал во хотелот во Киев, имал голема улога во подготовките и бил платен од Службите за безбедност на Украина.^[335] Според Ројтерс, автентичноста на документите не може да се потврди.^[336] Министерот за внатрешни работи Арсен Аваков изјавил дека конфликтот бил испровоциран од трета страна „неукраинска“ и дека истрагата е во тек.^[337]

На 21 февруари, по неуспешната акција во која загинале околу 100 луѓе, Јанукович направил некои отстапки. Како одговор на тоа, рускиот премиер Димитриј Медведев изјавил дека Јанукович треба да престане да се однесува како „чергачка“ и дека дополнителните рати за заемот ќе бидат задржани. Рускиот политички советник, Сергеј Марков, изјавил: „Русија ќе направи се што е дозволено со закон за да ја спречи [опозицијата] да дојде на власт.“^[338] На 24 февруари, руското Министерство за надворешни работи издало соопштение во кое ги повикал Украинците „да се острат екстремистите кои се обидуваат да се воспостават на власт“,^[339] и Медведев одбил да ја признае привремената влада на Украина како легитимна.^[340]

За време на прес-конференцијата на 3 април 2014 година, новиот украински министер за внатрешни работи, главниот обвинител и највисокиот шеф за безбедност вмешале повеќе од 30 агенти на Руската Федерална служба за безбедност (ФСБ) во задушувањето на демонстрантите, велејќи дека, покрај учеството во планирањето, агентите префрлиле пратки со големо количество експлозив на аеродром во близина на Киев. Валентин Наливајченко, привремениот шеф на Службата за безбедност на Украина (СБУ), изјавил дека агентите биле стационирани во Киев за време на протестите на Евромајдан, им биле обезбедени „државни телекомуникации“ додека престојувале во комплекс на СБУ и дека одржувале редовен контакт со украинските безбедносни службеници. „Имаме оправдани основи да сметаме дека токму овие групи кои беа сместени на полигонот на СБУ учествуваа во планирањето и извршувањето на активностите на оваа таканаречена антитерористичка операција“. Инспекторите, додал тој, утврдиле дека шефот на СБУ на Јанукович, Олександар Јакименко, кој подоцна побегнал од земјата, добил извештаи од агенти на ФСБ стационирани во Украина и дека Јакименко одржал неколку брифинзи со агентите. ФСБ ги отфрлила овие тврдења како „неосновани обвинувања“ и одбила да коментира.^[341]

Американско учество

Во декември 2013 година, републиканскиот сенатор Џон Мекејн во друштво со демократскиот сенатор Крис Марфи ги посетил Јацењук и Тјахнибок и подоцна им се обратил на толпата:

Украина ќе ја направи Европа подобра, а Европа ќе ја направи Украина подобра, ние сме тука да ја поддржиме вашата праведна кауза, сувереното право на Украина да ја одредува сопствената судбина слободно и независно. А судбината што ја барате лежи во Европа.

Говорејќи за Си-Ен-Ен истиот ден, Мекејн изјавил:

Она што се обидуваме да го направиме е да се обидеме да донесеме мирна транзиција овде, што ќе го запре насилството и ќе му го даде на украинскиот народ она што за жал го немаше, со различните револуции што се случија - вистинско општество. Ја пофалувам нивната способност и нивната желба да демонстрираат мирно за промени што мислам дека ги заслужуваат. [...] Овие луѓе ги сакаат Соединетите Американски Држави, ја сакаат слободата – и мислам дека не би можеле да го гледате ова како ништо друго освен нашата традиционална поддршка за луѓето кои сакаат слободно и демократско општество.^[342]

Во снимен телефонски разговор објавен на 4 февруари 2014 година, помошникот државен секретар Викторија Нуланд и американскиот амбасадор во Украина Џефри Пјат се слушаат како разговараат за нивните желби за транзиција на Украина во привремена влада, и конкретно, за улогите во кои се надевале да ги видат истакнати опозициски лидери:

Нуланд: „Мислам дека Клич (Кличко) не треба да оди во владата. Мислам дека тоа не е потребно, мислам дека не е добра идеја“.

Пјат: „Само нека остане надвор и да си ја заврши политичката домашна задача и слично“.

Нуланд: „Мислам дека Јац (Јацењук) е момчето кое има економско искуство со владејачко искуство. Само мислам дека Клич влегува... тој ќе биде на тоа ниво и ќе работи за Јацениук, едноставно нема да успее. Сакаме да се обидеме да се натера некој со меѓународна личност да излезе овде и да помогне да ја акушерува оваа работа“.^[343]

Нуланд, исто така, била снимена во истиот разговор како вели: „Еби ја ЕУ“, со омаловажување мислејќи на бавните европски напори за справување со политичката парализа и претстојната фискална криза во Украина.^[344][345]