Radang sendi
Artritis atau radang sendi ialah istilah yang sering digunakan untuk membawa maksud sebarang gangguan yang menjejaskan sendi.[2] Gejala biasanya termasuk sakit sendi dan kekakuan.[2] Gejala lain mungkin termasuk kemerahan, kehangatan, bengkak, dan penurunan julat pergerakan sendi terjejas.[2][3] Dalam sesetengah jenis radang sendi, organ lain juga terjejas. [7] Permulaan radang boleh secara beransur-ansur atau tiba-tiba.[6]
| Artritis | |
|---|---|
 Penafian perubatan | |
 | |
| Tangan yang terkesan artritis reumatoid, satu bentuk autoimun arthritis | |
| Sebutan | |
| Pengkhususan | Reumatologi |
| Gejala | Sakit sendi, kekakuan, kemerahan, bengkak, kekurangab julat pergerakan[2][3] |
| Kerumitan | Sindrom kesakitan muskuloskeletal kuat[4] |
| Jenis | > 100, paling biasa (osteoartritis, artritis reumatoid)[5][6][7] |
| Sejarah keluarga, umur, sifat jantina, kecederaan sendi sebelumnya, obesiti.[8] | |
| Rawatan | Berehat, demah ais atau haba, penurunan berat badan, senaman, penggantian sendi[7] |
Rawatan perubatan | Ibuprofen, parasetamol (asetaminofen)[9] |
sunting | |
Terdapat lebih 100 jenis artritis.[10][5][6] Bentuk yang paling biasa ialah osteoartritis (penyakit sendi degeneratif) dan artritis reumatoid.[7] Osteoartritis biasanya berlaku mengikut faktor usia dan menjejaskan jari, lutut, dan pinggul.[7][11] Artritis reumatoid ialah gangguan autoimun yang sering menjejaskan tangan dan kaki.[7] Jenis lain termasuk gout, lupus, fibromialgia, dan artritis septik.[7][12] Semuanya adalah jenis penyakit reumatik.[2]
Rawatan mungkin termasuk merehatkan sendi dan berselang-seli antara menggunakan ais dan haba.[7][13] Penurunan berat badan dan senaman juga mungkin membantu.[7][14] Ubat yang disyorkan mungkin bergantung pada bentuk artritis.[15][9] Ini mungkin termasuk ubat tahan sakit seperti ibuprofen dan parasetamol (acetaminophen).[9] Dalam sesetengah keadaan, penggantian sendi mungkin berguna.[7]
Osteoartritis menjejaskan lebih daripada 3.8% orang, manakala artritis reumatoid menjejaskan kira-kira 0.24% orang.[16] Gout menjejaskan kira-kira 1–2% penduduk Barat pada satu ketika dalam kehidupan mereka.[17] Di Australia kira-kira 15% orang mengalami artritis,[18] manakala di Amerika Syarikat lebih daripada 20% mempunyai jenis artritis.[12][19] Secara keseluruhan penyakit ini menjadi lebih biasa seiring pertambahan usia.[12] Artritis adalah sebab biasa orang ramai terlepas kerja dan boleh mengakibatkan penurunan kualiti hidup.[9] Istilah ini berasal daripada arthr- (bermaksud 'sendi') dan -itis (bermaksud 'keradangan').[20][21]
Pengelasan
Terdapat beberapa penyakit yang dihadiri sakit sendi sebagai penyakit utama, dan dianggap sebagai ciri utama. Secara amnya apabila seseorang menghidap "artritis" ia bermakna mereka mempunyai salah satu daripada penyakit ini, yang termasuk:
- Hemartrosis
- Osteoartritis[22]
- Artritis reumatoid[23]
- Gout dan pseudogout[24]
- Artritis septik[25]
- Ankilosis spondilitis[26]
- Artritis idiopatik juvenil [27]
- Penyakit Still [28]
- Artritis psoriatik [29]
Sakit sendi juga boleh menjadi gejala penyakit lain. Dalam kes ini, artritis dianggap sebagai sekunder kepada penyakit utama; ini termasuk:
- Psoriasis[30]
- Artritis reaktif[31]
- Sindrom Ehlers–Danlos[32]
- Beban besi[33]
- Hepatitis[34][35]
- Penyakit Lyme[36]
- Penyakit Sjögren[37]
- Tiroiditis Hashimoto[38]
- Penyakit seliak[39]
- Sensitiviti gluten bukan seliak[40][41][42]
- Penyakit usus radang (termasuk penyakit Crohn dan kolitis ulseratif)[43][44]
- Henoch–Schönlein purpura[45]
- Hiperimunoglobulinemia D dengan demam berulang
- Sarkoidosis[46]
- Penyakit Whipple[47]
- Sindrom berkala berkaitan reseptor TNF[48]
- Granulomatosis dengan polangiitis (dan banyak sindrom vaskulitis lain)
- Demam Mediterranean keluarga[49]
- Lupus eritematosus sistemik[50]
Artritis yang tidak dibezakan ialah artritis yang tidak sesuai dengan kategori penyakit klinikal yang terkenal, mungkin merupakan peringkat awal penyakit reumatik yang pasti.[51]
Tanda dan gejala
| Ciri-ciri tambahan artikular penyakit sendi [52] |
|---|
| Nodul kulit |
| Luka vaskulitis kulit |
| Limfadenopati |
| Edema |
| Keradangan okular |
| Uretritis |
| Tenosinovitis (efusi selaput tendon) |
| Bursitis (bengkak bursa) |
| Cirit-birit |
| Ulser orogenital |
Sakit, yang boleh berbeza-beza dalam keterukan, adalah gejala biasa dalam hampir semua jenis artritis.[53][54] Gejala lain termasuk bengkak, kekakuan sendi, kemerahan, dan sakit di sekitar sendi.[2] Gangguan artritis seperti lupus dan artritis reumatoid boleh menjejaskan organ lain dalam badan, yang membawa kepada pelbagai gejala.[12] Gejala mungkin termasuk:[2]
- Ketidakupayaan untuk menggunakan tangan atau berjalan
- Kekakuan pada satu atau lebih sendi
- Ruam atau gatal
- Ketidakselesaan dan keletihan
- Pengurangan berat badan
- Kurang tidur
- Sakit dan sakit otot
- Nyeri
- Kesukaran menggerakkan sendi
Ia adalah perkara biasa dalam artritis lanjutan untuk perubahan sekunder yang ketara berlaku. Sebagai contoh, gejala artritis mungkin menyukarkan seseorang untuk bergerak dan/atau bersenam, yang boleh membawa kepada kesan sampingan, seperti:
- Kelemahan otot
- Kehilangan fleksibiliti
- Kecergasan aerobik menurun
Perubahan ini, sebagai tambahan kepada gejala utama, boleh memberi impak yang besar kepada kualiti hidup.
Kehilangan upaya
Arthritis adalah punca kehilangan upaya yang paling biasa di Amerika Syarikat. Lebih daripada 20 juta individu dengan artritis mempunyai batasan yang teruk dalam fungsi setiap hari.[12] Dianggarkan bahawa jumlah kos kes artritis adalah hampir $100 bilion iaitu hampir 50% daripadanya adalah daripada kehilangan punca pendapatan. Setiap tahun, artritis mengakibatkan hampir 1 juta orang dimasukkan ke hospital dan hampir 45 juta lawatan pesakit luar ke pusat penjagaan kesihatan.[55]
Mobiliti yang berkurangan, dalam kombinasi dengan gejala di atas, boleh menyukarkan seseorang individu untuk kekal aktif secara fizikal, menyumbang kepada peningkatan risiko obesiti, kolesterol tinggi atau terdedah kepada penyakit jantung.[56] Orang yang menghidap artritis juga menghadapi peningkatan risiko kemurungan, yang mungkin merupakan tindak balas kepada pelbagai faktor, termasuk ketakutan gejala yang semakin teruk.[57]
Faktor-faktor risiko
Terdapat faktor risiko biasa yang meningkatkan peluang seseorang untuk menghidap artritis kemudian pada masa dewasa. Sebahagian daripada ini boleh diubah suai manakala yang lain tidak.[58] Merokok telah dikaitkan dengan peningkatan kerentanan untuk mendapat artritis, terutamanya reumatoid artritis.[59]
Rujukan
Pautan luar
- Artritis di Curlie
- National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases - Institut Artritis Kebangsaan dan Muskuloskeletal dan Penyakit Kulit AS