Homo
Homo (latiensch för: Minsch) is dat Geslecht vun de Minschenordigen, dat an'n meisten entwickelt is. De verscheden Aarden vun düt Geslecht höört to den Tribus vun de Hominini. De moderne Minsch (Homo sapiens) is de eenzigste Aart vun dat Geslecht Homo, de hüdigendags noch leven deit. All annern Aarden sünd utstorven. Dat is nich jummers slank mööglich, bi Fossilien en Unnerscheed to maken twuschen Liddmaten vun düt Geslecht un annere Geslechter, de ok to de Hominini, man nich to de Minschen rekent weern könnt. Faken warrt dor de Bruuk vun Steenwarktüüch (Pebble Tools) bi togrunne leggt. Fundstücken, de in'n Tosamenhang bröcht weert mit Steenwarktüüch, weert denn mank de Minschen rekent. De annern weert denn ehr as Australopithecina ankeken. Dat Minschweern in'n Loop vun de Millionen vun Johren warrt as „Hominisatschoon“ betekent.
Brägen
Sunnerlich fallt up, dat sik mit de Stammgeschicht vun dat Geslecht Homo de Grött vun den Brägen bannig ännert hett. Binnen twee Millionen Johren is dat bi dreemol so groot wurrn, as dat toeerst weer.
Översicht över de Minschenaarden
Bi de dünn druckten Aarden gifft dat noch allerhand Diskusschoon över de Fraag, of sik dat dor överhaupt um egen Aarden bi hanneln deit.
| Aart | hett wonnehr leevt (vör Millionen Johren) | hett wo leevt | Wie groot weer he utwussen (cm) | Gewicht utwussen(kg) | Brägenvolumen (cm³) | Wat funnen wurrn is | Updeckt / Naam bekannt maakt |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Homo habilis | 2,5–1,5 | Afrika | 100–150 | 30–55 | 600 | veel | 1960/1964 |
| Homo rudolfensis | 1,9 | Kenia | 750 | 1 Schädel | 1972/1986 | ||
| Homo georgicus | 1,8–1,6 | Georgien | 150 | 600-680 | minn | 1999/2002 | |
| Homo ergaster | 1,9–1,25 | Oost- un Süüdafrika | 180 | 700–850 | veel | 1975 | |
| Homo erectus | 2(1,25)–0,3 | Afrika, Eurasien (Java, China, Kaukasus) | 180 | 60 | 900–1100 | veel | 1891/1892 |
| Homo cepranensis | 0,8? | Italien | 1200 | 1 Brägenpann | 1994/2003 | ||
| Homo antecessor | 0,8–0,35 | Spanien, England | 175 | 90 | 1000 | 3 Stäen | 1997 |
| Homo heidelbergensis | 0,6–0,25 | Europa, Afrika, China | 180 | 60 | 1100–1400 | veel | 1908 |
| Neanderdaler | 0,23–0,03 | Europa, Westasien | 160 | 55–70 (stevig) | 1200-1700 | veel | (1829)/1864 |
| Homo rhodesiensis | 0,3–0,12 | Sambia | 1300 | heel minn | 1921 | ||
| Gawisschädel | 0,5–0,25? | Äthiopien | 1 Schädel | 2006 | |||
| Homo sapiens | 0,25–hüdigendags | in de ganze Welt | 140–190 | 55–80 | 1000–1850 | leeft jummers noch | —/1758 |
| Homo sapiens idaltu | 0,16 | Äthiopien | 1450 | 3 Schädels | 1997/2003 | ||
| Homo floresiensis | 0,10–0,012 | Indonesien | 100 | 25 | 400 | 7 Individuen | 2003/2004 |
Wat noch nich klaar is
Bi Homo habilis sünd sik de Forschers noch nich eenig wurrn, of he mank de Minschen, oder beter mank de Australopithecina rekent weern mutt. Twuschen US-amerikaansche un europääsche Wetenschopplers gifft dat towielen Striet över de Fraag, of dat nu noch Unnerarden to den Homo sapiens geven deit.
