Janet Yellen
Janet Louise Yellen (ur. 13 sierpnia 1946 w Nowym Jorku) − amerykańska ekonomistka, przewodnicząca Rady Doradców Ekonomicznych w latach 1997−1999; od 4 października 2010 wiceprzewodnicząca[1], a od 1 lutego 2014 do lutego 2018 przewodnicząca Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej[2]. 25 stycznia 2021 roku została zatwierdzona przez Senat Stanów Zjednoczonych na stanowisku sekretarza skarbu w gabinecie Joego Bidena.
.jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | 13 sierpnia 1946 |
|---|---|
| 78. Sekretarz skarbu Stanów Zjednoczonych | |
| Okres | od 25 stycznia 2021 |
| Poprzednik | |
| Przewodnicząca Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej | |
| Okres | od 1 lutego 2014 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
Życiorys
Janet Yellen urodziła się w rodzinie żydowskiej[3]. Jej ojciec, Juliusz Yellen[4] (1906–1974)[5], którego rodzice emigrowali do Stanów Zjednoczonych Ameryki z Sokołowa Podlaskiego[6], był lekarzem, a matka Anna (z d. Blumenthal; 1907–1986) była nauczycielką[7], ponadto zajmowała się wychowaniem dzieci i tłumaczeniem książek na alfabet Braille’a[4]. Janet Yellen uczęszczała do szkoły publicznej w Fort Hamilton, gdzie udzielała się w wielu kółkach zainteresowań oraz była redaktorem naczelnym szkolnej gazety. Gdy ukończyła szkołę, jako najlepsza w roczniku, w gazecie tej, zgodnie ze szkolną tradycją, wydrukowano z nią wywiad, który musiała przeprowadzić sama ze sobą[8].
Po ukończeniu szkoły wstąpiła na Uniwersytet Browna i kształciła się na kierunku ekonomicznym. Podjęła studia uzupełniające na Uniwersytecie Yale. W 1971 obroniła doktorat z ekonomii i podjęła pracę na Uniwersytecie Harvarda, gdzie wykładała ekonomię. W 1976 odeszła z tej uczelni i rozpoczęła pracę w Rezerwie Federalnej. Podczas pracy w Fed poznała w 1977 późniejszego męża, George’a A. Akerlofa, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 2001. Z Akerlofem wzięła ślub rok później. W 1979 para przeniosła się na posady wykładowców w London School of Economics, ale w 1980 wrócili do USA, gdzie otrzymali pracę na Uniwersytecie Kalifornijskim. W 1981 urodził się ich syn, Robert Akerlof[8], pracujący obecnie na stanowisku adiunkta na Wydziale Ekonomii University of Warwick[9][10][11].
W 1994 roku prezydent USA Bill Clinton zaproponował jej członkostwo w Radzie Gubernatorów Fed. Yellen wzięła na uczelni urlop i podjęła pracę w Fed, m.in. w latach 1997−1999 pełniła funkcję przewodniczącej rady doradców gospodarczych prezydenta USA. W 1999 roku wróciła jednak na uczelnię, ale w 2004 roku ponownie przeniosła się do Fed i objęła funkcję prezesa Banku Rezerwy Federalnej w San Francisco, którym była do 2010 roku. W tym czasie przewidziała krach na amerykańskim rynku nieruchomości, od którego w 2008 roku zaczął się kryzys finansowy początków XXI wieku. Yellen ogłosiła swoje zapowiedzi rok przed ich nastąpieniem[8].
W 2009 roku była typowana na szefową Rezerwy Federalnej, ale ostatecznie tą instytucją pokierował dotychczasowy prezes, Ben Bernanke. Natomiast w 2010 roku Yellen mianowano wiceszefową Fed[8]. Uważana jest za współtwórczynię polityki Fed tzw. luzowania ilościowego[12].
Jeszcze w 2013 roku National Organization for Women zaczęła zbierania podpisów pod wnioskiem w sprawie przekazania Yellen stanowiska szefowej Fed. Podpis pod petycją złożyło 130.000 osób, w tym 500 ekonomistów[8]. 9 października 2013 roku prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama nominował Janet Yellen na stanowisko przewodniczącego Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych. 6 stycznia 2014 jej wybór został zatwierdzony przez amerykański Senat stosunkiem głosów 56 „za” do 26 „przeciwko”[12][13].
30 listopada 2020 Joe Biden, po tym, gdy media uznały go za zwycięzcę wyborów prezydenckich, ogłosił, że Yellen uzyskała jego nominację na stanowisko sekretarz skarbu Stanów Zjednoczonych[14].
25 stycznia 2021 roku została zatwierdzona przez Senat Stanów Zjednoczonych na stanowisku sekretarza skarbu w administracji Joe Bidena[15].