Nagroda Pritzkera

Nagroda Pritzkera (ang. Pritzker Architecture Prize) – amerykańska nagroda architektoniczna przyznawana corocznie architektom, którzy mieli znaczący wkład w rozwój środowiska człowieka. Nagroda honoruje żyjącego architekta, który poprzez swoją sztukę, talent, wizjonerstwo oraz konsekwentne i znaczące zaangażowanie, wzbogaca otoczenie człowieka i jego środowisko budowlane poprzez swoją architekturę.

Laureat otrzymuje 100 tys. USD i brązowy medal.

Historia

Nagrodę ufundował Jay A. Pritzker wraz z żoną Cindy w 1979 roku.

Wiele procedur i forma Nagrody Pritzkera było wzorowanych na Nagrodzie Nobla. Laureaci Nagrody Architektonicznej Pritzkera otrzymują dotację w postaci 100 tys. dolarów, certyfikat i, od 1987, brązowy medal, jak również limitowaną edycję rzeźby Henry’ego Moore’a[1].

Oficjalna ceremonia wręczenia nagrody odbywa się każdego roku, zazwyczaj w maju, w architektonicznie ważnym miejscu na świecie[2].

Laureaci

RokLaureatNarodowośćPrzykładowa realizacjaMiejsce ceremonii wręczeniaRef.
1979Johnson, PhilipPhilip Johnson  Stany Zjednoczone Glass House, New Canaan (1949)Dumbarton Oaks, Waszyngton, USA[3]
1980Barragán, LuisLuis Barragán  Meksyk Torres de Satélite, Naucalpan (1957)Dumbarton Oaks, Waszyngton, USA[4]
1981Stirling, JamesJames Stirling  Wielka Brytania Seeley Historical Library, Cambridge (1968)National Building Museum, Waszyngton, USA[5]
1982Roche, KevinKevin Roche  Stany Zjednoczone Gmach Fundacji Forda, Nowy Jork (1968)Art Institute of Chicago, Chicago, USA[a][6]
1983Pei, Ieoh MingIeoh Ming Pei  Stany Zjednoczone Piramida Luwru, Paryż (1989)Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, USA[b][7]
1984Meier, RichardRichard Meier  Stany Zjednoczone Getty Center, Los Angeles (1997)National Gallery of Art, Waszyngton, USA[6]
1985Hollein, HansHans Hollein  Austria Haas-Haus, Wiedeń (1990)The Huntington Library, San Marino, USA[6]
1986Böhm, GottfriedGottfried Böhm  Niemcy Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Neviges, Velbert (1968)Worshipful Company of Goldsmiths, Londyn, Wielka Brytania[6]
1987Tange, KenzōKenzō Tange  Japonia Yoyogi National Gymnasium, Tokio (1964)Kimbell Art Museum, Fort Worth, USA[8]
1988Bunshaft, GordonGordon Bunshaft  Stany Zjednoczone Beinecke Rare Book and Manuscript Library, New Haven (1963)Art Institute of Chicago, Chicago, USA[6][9]
Niemeyer, OscarOscar Niemeyer  Brazylia Katedra Matki Bożej z Aparecidy, Brasília (1958)
1989Gehry, FrankFrank Gehry  Kanada
 Stany Zjednoczone
Walt Disney Concert Hall, Los Angeles (2003)Tōdai-ji, Nara, Japonia[c][7]
1990Rossi, AldoAldo Rossi  Włochy Bonnefanten Museum, Maastricht (1990)Palazzo Grassi, Wenecja, Włochy[10]
1991Venturi, RobertRobert Venturi  Stany Zjednoczone Sainsbury Wing w National Gallery, Londyn (1991)Palace of Iturbide, Meksyk[11]
1992Siza Vieira, ÁlvaroÁlvaro Siza Vieira  Portugalia Pawilon Portugalski na wystawie Expo ’98, Lizbona (1998)Harold Washington Library, Chicago, USA[12]
1993Maki, FumihikoFumihiko Maki  Japonia Tokyo Metropolitan Gymnasium (1991)Zamek na Hradczanach, Praga, Czechy[8]
1994de Portzamparc, ChristianChristian de Portzamparc  Francja Siedziba ambasady Francji w Niemczech, Berlin (2003)The Commons, Columbus, USA[13]
1995Andō, TadaoTadao Andō  Japonia Kościół Światła, Osaka (1989)Pałac wersalski, Wersal, Francja[14]
1996Moneo, RafaelRafael Moneo  Hiszpania Katedra Matki Bożej Anielskiej, Los Angeles (2002)Getty Center, Los Angeles, USA[7]
1997Fehn, SverreSverre Fehn  Norwegia Norweskie Muzeum Lodowców, Fjærland (1991)Muzeum Guggenheima w Bilbao[15]
1998Piano, RenzoRenzo Piano  Włochy Centrum Paula Klee, Berno (2005)Biały Dom, Waszyngton, USA[16]
1999Foster, NormanNorman Foster  Wielka Brytania Metropolitan, Warszawa (2003)Stare Muzeum, Berlin, Niemcy[7]
2000Koolhaas, RemRem Koolhaas  Holandia Casa da Música, Porto (2003)Jerusalem Archaeological Park, Jerozolima, Izrael[17]
2001Jacques Herzog & Pierre de Meuron  Szwajcaria Tate Modern, Londyn (2000)Monticello, Charlottesville, USA[18]
2002Murcutt, GlennGlenn Murcutt  Australia Berowra Waters Inn, Sydney (1983)Kapitol, Rzym, Włochy[19]
2003Utzon, JørnJørn Utzon  Dania Sydney Opera House, Sydney (1973)Królewska Akademia Sztuk Pięknych św. Ferdynanda, Madryt, Hiszpania[20]
2004Hadid, ZahaZaha Hadid  Irak
 Wielka Brytania
Centrum Hejdara Alijewa, Baku (2012)Ermitaż, Petersburg, Rosja[d][7]
2005Mayne, ThomThom Mayne  Stany Zjednoczone Bill & Melinda Gates Hall na Uniwersytecie Cornella, Ithaca (2014)Pritzker Pavilion, Chicago, USA[21]
2006Mendes da Rocha, PauloPaulo Mendes da Rocha  Brazylia Narodowe Muzeum Powozów, Lizbona (2015)Pałac Dolmabahçe, Stambuł, Turcja[22]
2007Rogers, RichardRichard Rogers  Wielka Brytania Lloyd’s Building, Londyn (1986)Whitehall, Londyn, Wielka Brytania[e][23]
2008Nouvel, JeanJean Nouvel  Francja Budynek Nouvela Muzeum Narodowego Centrum Sztuki Królowej Zofii, Madryt (2005)Biblioteka Kongresu, Waszyngton, USA[7][24]
2009Zumthor, PeterPeter Zumthor  Szwajcaria 7132 Thermal Baths, Vals (1996)Palacio de la Legislatura de la Ciudad de Buenos Aires, Buenos Aires, Argentyna[7][25]
2010Sejima, KazuyoKazuyo Sejima &
Ryūe Nishizawa (SANAA)
 Japonia Muzeum Sztuki Współczesnej XXI wieku, Kanazawa (2003)Ellis Island, Nowy Jork, USA
2011Souto de Moura, EduardoEduardo Souto de Moura  Portugalia Estádio Municipal de Braga, Braga (2004)Andrew W. Mellon Auditorium, Waszyngton, USA[26]
2012Wang Shu  Chiny Ningbo Museum, Ningbo (2008)Wielka Hala Ludowa, Pekin, Chiny[27]
2013Toyoo Itō  Japonia Toyoo Ito Museum of Architecture, Imabari (2011)John F. Kennedy Presidential Library and Museum, Boston, USA[28]
2014Ban, ShigeruShigeru Ban  Japonia Centre Pompidou-Metz, Metz (2010)Rijksmuseum, Amsterdam, Holandia[29]
2015Otto, FreiFrei Otto  Niemcy Stadion Olimpijski, Monachium (1972)New World Center, Miami, USA[30][31]
2016Aravena, AlejandroAlejandro Aravena  Chile Siamese Towers, Santiago (2005)Kwatera główna ONZ, Nowy Jork, USA[32][33]
2017RCR Arquitectes  Hiszpania Musee Soulages, Rodez (2014)Pałac Akasaka, Tokio, Japonia[34]
2018Doshi, BalkrishnaBalkrishna Doshi  Indie Tagore Memorial Hall, Ahmadabad (1971)Aga Khan Museum, Toronto, Kanada[35]
2019Isozaki, ArataArata Isozaki  Japonia Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”, Kraków (1994)Pałac wersalski, Wersal, Francja[36]
2020Yvonne, FarrellFarrell Yvonne, Shelley McNamara  Irlandia

Budynek Roentgena Uniwersytetu Bocconiego, Mediolan (2008)ceremonia wirtualna[37]
2021Anne Lacaton, Jean-Philippe Vassal  Francja L’école d’architecture, Nantes (2009)ceremonia wirtualna[38]
2022Diébédo Francis Kéré  Burkina Faso Szkoła podstawowa, Gando (2001)ceremonia wirtualna[39]
2023David Chipperfield  Wielka Brytania James-Simon-Galerie w Nowym Muzeum, Berlin (2019)Agora ateńska, Ateny, Grecja[40][41]
2024Riken Yamamoto  Japonia Muzeum sztuki, Yokosuka (2007)b.d.[42]

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne