Kukosa usingizi
Kukosa usingizi (pia inajulikana kama Kupaa kwa usingizi) ni ugonjwa ambao unafanya watu hupata shida kulala usingizi. [11] Wanaweza kuwa na ugumu wa kulala, au wa kulala muda mrefu kama wanavyotaka. [12] [13] Kukosa usingizi kwa kawaida hufuatwa na usingizi wa mchana, nishati kidogo, kuwashwa, na hali ya mfadhaiko. [1] Hali hiyo inaweza kusababisha kuongezeka kwa hatari ya migongano ya magari, pamoja na matatizo ya kuzingatia na kujifunza. [1] Kukosa usingizi unaweza kuwa wa muda mfupi, kama siku au wiki, au wa muda mrefu, ukidumu zaidi ya mwezi mmoja. [1]
| Kukosa usingizi | |
|---|---|
| Mwainisho na taarifa za nje | |
 | |
| Pronunciation |
|
| Specialty | Psychiatry, sleep medicine |
| Symptoms | Trouble sleeping, daytime sleepiness, low energy, irritability, depressed mood[1] |
| Complications | Motor vehicle collisions[1] |
| Causes | Unknown, psychological stress, chronic pain, heart failure, hyperthyroidism, heartburn, restless leg syndrome, others[2] |
| Diagnostic method | Based on symptoms, sleep study[3] |
| Differential diagnosis | Delayed sleep phase disorder, restless leg syndrome, sleep apnea, psychiatric disorder[4] |
| Treatment | Sleep hygiene, cognitive behavioral therapy, sleeping pills[5][6][7] |
| Frequency | ~20%[8][9][10] |
Kukosa usingizi unaweza kutokea bila sababu halisi au kusababishwa na shida nyingine. [14] Hali inayoweza kusababisha kukosa usingizi ni pamoja na msongo wa mawazo, maumivu ya kudumu, kushindwa kwa moyo, uzalishaji wa homoni nyingi za thyroxine, kiungulia, ugonjwa wa mguu usiotulia, kukoma hedhi, dawa fulani na madawa ya kulevya kama vile kafeini, nikotini na pombe. [2] [15] Mambo mengine ya hatari ni pamoja na kufanya kazi zamu za usiku na kukosa usingizi. [16] Utambuzi ni msingi wa tabia za kulala na uchunguzi wa kutafuta sababu za msingi. [17] Utafiti wa usingizi unaweza kufanywa ili kutafuta matatizo ya msingi ya usingizi. [3] Uchunguzi unaweza kufanywa kwa kuzingatia maswali mawili: "unapata shida kulala?" na "una shida kuanza kupata au kulala usingizi?" [9]
Siha ya kulala na mabadiliko ya mtindo wa maisha kwa kawaida ni matibabu ya kwanza ya kukosa usingizi. [18] [19] Siha ya kulala hujumuisha wakati wa kulala mara kwa mara, kupigwa na jua, chumba chenye utulivu na giza, na mazoezi ya kawaida. [7] Tiba ya tabia ya utambuzi inaweza kuongezwa kwa hili. [20] [21] Ingawa dawa za usingizi zinaweza kusaidia, zinahusishwa na majeraha, shida ya akili, na uraibu. [5] [6] Dawa hizo hazipendekezwi kwa zaidi ya wiki nne au tano. [6] Ufanisi na usalama wa dawa mbadala haujulikani wazi. [5] [6]
Kati ya asilimia 10 na 30 ya watu wazima wana kukosa usingizi wakati wowote na hadi nusu ya watu wanakosa usingizi katika mwaka fulani. [22] [16] [23] Takriban asilimia 6 ya watu wanakosa usingizi ambako hakutokani na tatizo lingine na hudumu kwa zaidi ya mwezi mmoja. [9] Watu baada ya umri wa miaka 65 huathiriwa mara nyingi zaidi kuliko vijana. [24] Wanawake huathirika mara nyingi zaidi kuliko wanaume. [8] Maelezo ya kukosa usingizi hutokea huko nyuma kama Ugiriki ya kale. [25]