லியாவோ அரசமரபு

லியாவோ அரசமரபு (/ljaʊ/;^[3] கிதான் மொழி: மோஸ் ஜயேலுட்; பண்டைய சீனம்: 遼朝; எளிய சீனம்: 辽朝; பின்யின்: லியாவோ சவோ),^[4] அல்லது லியாவோ பேரரசு அல்லது அதிகாரப்பூர்வமாக பெரிய லியாவோ (பண்டைய சீனம்: 大遼; எளிய சீனம்: 大辽; பின்யின்: Dà Liáo) அல்லது கிதான் மாநிலம் (கிதான்: மோஸ் டியாவு-ட் கிடை ஹுல்ட்சி குர்),^[5] என்பது கிழக்கு ஆசியாவில் இருந்த ஒரு பேரரசு ஆகும். இது 907 முதல் 1125 வரை நீடித்தது. இதன் பகுதிகள் தற்கால மங்கோலியா மற்றும் உருசிய தூரக் கிழக்கு, மஞ்சூரியா, வடக்கு சீனா ஆகியவற்றின் பகுதிகளில் தற்போது அமைந்துள்ளது.^[6]

பெரிய லியாவோ / கிதான் 大遼 (பெரிய லியாவோ) / 契丹國 (கிதான் மாநிலம்)
907–1125
லியாவோ அரசமரபு அதன் மிகப்பெரிய அளவில், அண். 1000
கி.பி. 1111ல் லியாவோவின் ஐந்து பகுதிகள்
நிலை	பேரரசர்
தலைநகரம்	ஷங்ஜிங் (லின்ஹுவாங்)1
பேசப்படும் மொழிகள்	கிதான், நடு சீனம், ஜுர்ச்சென்
சமயம்	பௌத்தம் பாரம்பரிய கிதான் அனிமிசம் தாக்கங்கள்: தாவோயியம் இராசி சொரோவஸ்ட்ரியனிசம்
அரசாங்கம்	முடியாட்சி
பேரரசர்
• 907–926	டைஜு (அபவோஜி)
• 926–947	டைஜோங்
• 947–951	ஷிஜோங்
• 951–969	முஜோங்
• 969–982	ஜிங்ஜோங்
• 982–1031	ஷெங்ஜோங்
• 1031–1055	க்ஷிங்ஜோங்
• 1055–1101	டவோஜோங்
• 1101–1125	டியான்ஜுவோ
வரலாற்று சகாப்தம்	நடுக்கால ஆசியா
• அபவோஜி இராணுவப் படையெடுப்புகளைத் தொடங்குகிறார்	901
• அபவோஜி கிதான்களின் பெரிய கான் ஆகிறார்	907
• அபவோஜி தெய்வீகப் பேரரசர் என்கிற பட்டத்தைச் சூட்டிக்கொள்கிறார்	916
• "பெரிய லியாவோ" என்பது அரசமரபின் பெயராக ஏற்றுக்கொள்ளப்படுகிறது	947
• சாங் அரசமரபுடன் சன்யுவான் ஒப்பந்தம் எழுதப்படுகிறது	1005
• ஜின் அரசமரபின் உதயம்	1114–1115
• பேரரசர் டியான்ஜுவோ ஜின்களால் பிடிக்கப்படுகிறார்	1125
• காரா கிதை நிறுவப்பட்டது	1124
பரப்பு
947 நிறுவப்பட்டது[1][2]	2,600,000 km2 (1,000,000 sq mi)
1111 நிறுவப்பட்டது	4,000,000 km2 (1,500,000 sq mi)
நாணயம்	நாடோடிகளின் பகுதிகளில் பண்டமாற்று முறை மற்றும் தெற்குப் பகுதியில் நாணயங்கள்.
முந்தையது பின்னையது கிதான்கள் தாங் அரசமரபு உய்குர் ககானேடு பிந்தைய ஜின் குமோ க்ஷி ஷிவேய் பல்ஹயே ஜுபு கர்லுக்குகள் ஜின் அரசமரபு வடக்கு லியாவோ மேற்கு க்ஷியா மேற்கு லியாவோ கமக் மங்கோல் கோச்சோ
1. லியாவோவால் நிறுவப்பட்ட ஐந்து தலைநகரங்களில் ஷாங்ஜிங் (லின்ஹுவாங்) முதலாவதாகக் கருதப்படுகிறது. அனைத்து தலைநகரங்களும் ஐந்தில் ஒவ்வொரு பகுதிக்கும் தலைநகராகச் செயல்பட்டன. மற்ற நான்கு தலைநகரங்கள் நன்ஜிங் (க்ஷிஜின், தற்கால பெய்ஜிங்), டோங்ஜிங் (லியாவோயங்), க்ஷிஜிங் (டடோங்) மற்றும் ஜோங்ஜிங் (டடிங், தற்கால நிங்ச்செங்).