ดาวบริวารของดาวเสาร์
ดาวบริวารของดาวเสาร์มีจำนวนมากและหลากหลาย ตั้งแต่ดวงขนาดเล็กที่มีความยาวเพียงสิบเมตร ไปจนถึงดาวบริวารไททันขนาดมหึมาที่ใหญ่กว่าดาวพุธ นอกจากจะมีวงแหวนที่กว้างและหนาแน่นแล้ว ระบบดาวเสาร์ยังเป็นระบบดาวเคราะห์ที่มีความหลากหลายมากที่สุดภายในระบบสุริยะอีกด้วย
ปัจจุบัน ดาวเสาร์มีดาวบริวารซึ่งได้รับการยืนยันวงโคจรและไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของวงแหวนทั้งสิ้น 83 ดวง[1] ในจำนวนนี้มีเพียง 13 ดวงที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 50 กิโลเมตร, เจ็ดดวงที่มีขนาดใหญ่พอที่สามารถคงสภาพตัวเองเป็นทรงกลม และสองดวง ได้แก่ ดาวไททันและรีอาที่มีสภาวะสมดุลอุทกสถิต (hydrostatic equilibrium) ดาวบริวารที่เด่นเป็นพิเศษในหมู่ดาวบริวาร คือ ไททัน ซึ่งเป็นดาวบริวารที่ใหญ่เป็นอันดับสองในระบบสุริยะ (รองจากแกนีมีดของดาวพฤหัสบดี) ที่มีชั้นบรรยากาศคล้ายโลกที่อุดมด้วยไนโตรเจนและภูมิประเทศที่มีเครือข่ายแม่น้ำและทะเลสาบไฮโดรคาร์บอน[2] เอนเซลาดัสซึ่งปล่อยไอพ่นของก๊าซและฝุ่นจากบริเวณขั้วโลกใต้[3] และไอแอพิตัสที่มีซีกโลกขาวดำตัดกัน
ดาวบริวาร 24 ดวงของดาวเสาร์เป็นบริวารที่มีวงโคจรปกติ คือ มีวงโคจรไปในทางเดียวกับดาวดวงอื่น ๆ และเอียงทำมุมกับเส้นศูนย์สูตรของดาวเสาร์ไม่มากนัก นอกจากบริวาร 7 ดวงหลักแล้ว มี 4 ดวงเป็นดาวบริวารโทรจัน (หมายถึงกลุ่มดาวบริวารเล็ก ๆ ที่โคจรไปตามเส้นทางของดาวบริวารดวงใหญ่กว่าอีกดวงหนึ่ง) อีก 2 ดวงเป็นดาวบริวารร่วมวงโคจร และอีก 2 ดวงโคจรอยู่ภายในช่องว่างระหว่างวงแหวนดาวเสาร์ ดาวบริวารเหล่านี้ได้รับการตั้งชื่อตามธรรมเนียมเดิม คือ ตามชื่อของบรรดายักษ์ไททันหรือบุคคลอื่น ๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกับเทพแซตเทิร์นของชาวโรมัน (หรือเทพโครนัสของกรีก)
ส่วนดาวบริวารที่เหลืออีก 59 ดวง ทั้งหมดมีขนาดเล็กและมีวงโคจรผิดปกติ คือ มีวงโคจรอยู่ห่างจากดาวเสาร์มากกว่า เอียงมากกว่า โดยมีทั้งไปทางเดียวกันและสวนทางกับทิศทางการหมุนรอบตัวเองของดาวเสาร์ ดาวบริวารเหล่านี้อาจเป็นดาวเคราะห์น้อยที่ถูกแรงโน้มถ่วงของดาวเสาร์ดึงมา หรืออาจเป็นเศษซากของวัตถุขนาดใหญ่ที่เข้าใกล้ดาวเสาร์มากเกินไปจนถูกแรงน้ำขึ้นน้ำลงของดาวเสาร์ฉีกออกเป็นเสี่ยง ๆ เราแบ่งกลุ่มของพวกมันตามลักษณะวงโคจรได้เป็นกลุ่มอินุอิต กลุ่มนอร์ส และกลุ่มแกลิก แต่ละดวงตั้งชื่อตามเทพปกรณัมที่สอดคล้องกับกลุ่มที่มันสังกัดอยู่
วงแหวนของดาวเสาร์ประกอบขึ้นจากก้อนน้ำแข็งที่มีขนาดตั้งแต่ 1 เซนติเมตรไปจนถึงหลายร้อยเมตร แต่ละก้อนโคจรรอบดาวเสาร์ไปตามเส้นทางของตนเอง ดังนั้น เราจึงไม่สามารถระบุจำนวนแน่นอนของดาวบริวารของดาวเสาร์ได้ เนื่องจากไม่มีเส้นแบ่งประเภทชัดเจนระหว่างวัตถุขนาดเล็กจำนวนมากที่ประกอบขึ้นเป็นแถบวงแหวนกับวัตถุขนาดใหญ่ที่ได้รับการตั้งชื่อและถือเป็นดาวบริวารแล้ว แม้เราจะค้นพบ "ดาวบริวารเล็ก ๆ" (moonlets) อย่างน้อย 150 ดวงจากการรบกวนที่มันก่อขึ้นกับวัตถุอื่นที่อยู่ข้างเคียงภายในวงแหวน แต่นั่นเป็นตัวอย่างเพียงน้อยนิดของจำนวนประชากรทั้งหมดของวัตถุเหล่านั้นเท่านั้น
ดาวบริวารที่ได้รับการยืนยันแล้วจะได้รับการตั้งชื่อถาวรจากสหภาพดาราศาสตร์สากล ประกอบด้วยชื่อและลำดับที่เป็นตัวเลขโรมัน ดาวบริวาร 9 ดวงที่ถูกค้นพบก่อน ค.ศ. 1900 (ซึ่งฟีบีเป็นดวงเดียวที่มีวงโคจรแบบผิดปกติ) มีหมายเลขเรียงตามระยะห่างจากดาวเสาร์ออกมา ส่วนดาวบริวารดวงอื่น ๆ มีหมายเลขเรียงตามลำดับที่ได้รับการตั้งชื่อถาวร อย่างไรก็ตาม ขณะนี้ยังมีดาวบริวารดวงเล็ก ๆ ในกลุ่มนอร์สอีก 8 ดวงที่ไม่มีชื่อเรียกถาวร
ตารางรายชื่อดาวบริวาร
| ลำดับ | ชื่อ (ตัวหนาคือดาวบริวารที่มีลักษณะทรงกลม) | ภาพ | เส้นผ่านศูนย์กลาง (กม.) | กึ่งแกนเอก (กม.) | คาบดาราคติ (วัน) | ความเอียงของวงโคจร (°) | ตำแหน่ง | ปีที่ค้นพบ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0 | (ดาวบริวารเล็ก ๆ) | moonlets | .jpg) | 0.04 ถึง 0.5 | ~130 000 | ภายในวงแหวนเอ | 2006[4][5][6] | |||
| 1 | XVIII | แพน | Pan |  | 30 (35 × 35 × 23) [7] | 133 584 [8] | +0.575 05 [8] | 0.001° | ในช่องแบ่งเองเคอ | 1990 |
| 2 | XXXV | แดฟนิส | Daphnis |  | 6 − 8 | 136 505 [8] | +0.594 08 [8] | ≈ 0° | ในช่องว่างคีลเลอร์ | 2005 |
| 3 | XV | แอตลัส | Atlas |  | 31 (46 × 38 × 19) [7] | 137 670 [8] | +0.601 69 [8] | 0.003° | ควบคุมวงแหวนเอด้านนอก | 1980 |
| 4 | XVI | โพรมีเทียส | Prometheus |  | 86 (119 × 87 × 61) [7] | 139 380 [8] | +0.612 99 [8] | 0.008° | ควบคุมวงแหวนเอฟด้านใน | 1980 |
| 5 | XVII | แพนดอรา | Pandora |  | 81 (103 × 80 × 64) [7] | 141 720 [8] | +0.628 50 [8] | 0.050° | ควบคุมวงแหวนเอฟด้านนอก | 1980 |
| 6 | XI | เอพิมีเทียส | Epimetheus |  | 113 (135 × 108 × 105) [7] | 151 422 [8] | +0.694 33 [8] | 0.335° | มีวงโคจรร่วมกัน | 1980 |
| 7 | X | เจนัส | Janus |  | 179 (193 × 173 × 137) [7] | 151 472 [8] | +0.694 66 [8] | 0.165° | 1966 | |
| 8 | I | ไมมัส | Mimas |  | 397 (415 × 394 × 381) [9] | 185 404 [10] | +0.942 422 [11] | 1.566° | 1789 | |
| 9 | XXXII | มีโทนี | Methone | .jpg) | 3 | 194 440 [8] | +1.009 57 [8] | 0.007° | (แอลไคโอนีเดส) | 2004 |
| 10 | XLIX | แอนที | Anthe |  | ~2 | 197 700 | +1.036 50 | 0.1° | 2007 | |
| 11 | XXXIII | พาลลีนี | Pallene |  | 4 | 212 280 [8] | +1.153 75 [8] | 0.181° | 2004 | |
| 12 | II | เอนเซลาดัส | Enceladus | 504 (513 × 503 × 497) [9] | 237 950 [10] | +1.370 218 [11] | 0.010° | ควบคุมวงแหวนอี | 1789 | |
| 13 | III | ทีทิส | Tethys |  | 1066 (1081 × 1062 × 1055) [9] | 294 619 [10] | +1.887 802 [11] | 0.168° | 1684 | |
| 13a | XIII | เทเลสโต | Telesto |  | 24 (29 × 22 × 20) [7] | 1.158° | โทรจันที่โคจรนำหน้าทีทิส | 1980 | ||
| 13b | XIV | คาลิปโซ | Calypso |  | 21 (30 × 23 × 14) [7] | 1.473° | โทรจันที่โคจรตามหลังทีทิส | 1980 | ||
| 16 | IV | ไดโอนี | Dione |  | 1123 (1128 × 1122 × 1121) [9] | 377 396 [10] | +2.736 915 [11] | 0.002° | 1684 | |
| 16a | XII | เฮเลนี | Helene |  | 33 (36 × 32 × 30) | 0.212° | โทรจันที่โคจรนำหน้าไดโอนี | 1980 | ||
| 16b | XXXIV | พอลีดีวซีส | Polydeuces |  | 3.5 [12] | 0.177° | โทรจันที่โคจรตามหลังไดโอนี | 2004 | ||
| 19 | V | รีอา | Rhea | _from_Voyager_1.jpg) | 1529 (1535 × 1525 × 1526) [9] | 527 108 [13] | +4.518 212 [13] | 0.327° | 1672 | |
| 20 | VI | ไททัน | Titan |  | 5151 | 1 221 930 [10] | +15.945 42 | 0.3485° | 1655 | |
| 21 | VII | ไฮพีเรียน | Hyperion |  | 292 (360 × 280 × 225) | 1 481 010 [10] | +21.276 61 | 0.568° | 1848 | |
| 22 | VIII | ไอแอพิตัส | Iapetus | 1472 (1494 × 1498 × 1425) [9] | 3 560 820 | +79.321 5 [14] | 7.570° | 1671 | ||
| 23 | XXIV | คีเวียก | Kiviuq | ~16 | 11 294 800 [13] | +448.16 [13] | 49.087° | กลุ่มอินุอิต | 2000 | |
| 24 | XXII | อีเยราก | Ijiraq | ~12 | 11 355 316 [13] | +451.77 [13] | 50.212° | 2000 | ||
| 25 | IX | ฟีบี | Phoebe |  | 220 (230 × 220 × 210) | 12 869 700 | −545.09[14][15] | 173.047° | กลุ่มนอร์ส | 1899 |
| 26 | XX | พอเลียก | Paaliaq | ~22 | 15 103 400 [13] | +692.98 [13] | 46.151° | กลุ่มอินุอิต | 2000 | |
| 27 | XXVII | สกาที | Skathi | ~8 | 15 672 500 [13] | −732.52 [11][15] | 149.084° | กลุ่มนอร์ส (สกาที) | 2000 | |
| 28 | XXVI | แอลบีออริกซ์ | Albiorix | ~32 | 16 266 700 [13] | +774.58 [13] | 38.042° | กลุ่มแกลิก | 2000 | |
| 29 | S/2007 S 2 | — | ~6 | 16 560 000 | −792.96 | 176.68° | กลุ่มนอร์ส | 2007 | ||
| 30 | XXXVII | เบวีนน์ | Bebhionn | ~6 | 17 153 520 [13] | +838.77 [13] | 40.484° | กลุ่มแกลิก | 2004 | |
| 31 | XXVIII | แอร์รีแอปัส | Erriapus | ~10 | 17 236 900 [13] | +844.89 [13] | 38.109° | 2000 | ||
| 32 | XLVII | สกอลล์ | Skoll | ~6 | 17 473 800 [10] | −862.37 [13] | 155.624° | กลุ่มนอร์ส (สกาที) | 2006 | |
| 33 | XXIX | ซีอาร์นาก | Siarnaq | ~40 | 17 776 600 [13] | +884.88 [13] | 45.798° | กลุ่มอินุอิต | 2000 | |
| 34 | LII | ทาร์เคก | Tarqeq | ~7 | 17 910 600 [16] | +894.86 [13] | 49.904° | 2007 | ||
| 35 | S/2004 S 13 | — | ~6 | 18 056 300 [13] | −905.85 [11][15] | 167.379° | กลุ่มนอร์ส | 2004 | ||
| 36 | LI | เกรป | Greip | ~6 | 18 065 700 [10] | −906.56 [13] | 172.666° | 2006 | ||
| 37 | XLIV | ฮีร็อกคิน | Hyrrokkin | ~8 | 18 168 300 [10] | −914.29 [13] | 153.272° | กลุ่มนอร์ส (สกาที) | 2006 | |
| 38 | L | ยาร์นแซกซา | Jarnsaxa | ~6 | 18 556 900 [10] | −943.78 [13] | 162.861° | กลุ่มนอร์ส | 2006 | |
| 39 | XXI | ทาร์วัส | Tarvos | ~15 | 18 562 800 [13] | +944.23 [13] | 34.679° | กลุ่มแกลิก | 2000 | |
| 40 | XXV | มูนดิลแฟรี | Mundilfari | ~7 | 18 725 800 [13] | −956.70 [11][15] | 169.378° | กลุ่มนอร์ส | 2000 | |
| 41 | S/2006 S 1 | — | ~6 | 18 930 200 [10] | −972.41 [13] | 154.232° | กลุ่มนอร์ส (สกาที) | 2006 | ||
| 42 | S/2004 S 17 | — | ~4 | 19 099 200 [13] | −985.45 [11][15] | 166.881° | กลุ่มนอร์ส | 2004 | ||
| 43 | XXXVIII | แบร์เยลมีร์ | Bergelmir | ~6 | 19 104 000 [13] | −985.83 [11][15] | 157.384° | กลุ่มนอร์ส (สกาที) | 2004 | |
| 44 | XXXI | นาร์วี | Narvi | ~7 | 19 395 200 [13] | −1008.45 [11][15] | 137.292° | กลุ่มนอร์ส (นาร์วี) | 2003 | |
| 45 | XXIII | ซูตทุงการ์ | Suttungr | ~7 | 19 579 000 [13] | −1022.82 [11][15] | 174.321° | กลุ่มนอร์ส | 2000 | |
| 46 | XLIII | ฮาตี | Hati | ~6 | 19 709 300 [13] | −1033.05 [11][15] | 163.131° | 2004 | ||
| 47 | S/2004 S 12 | — | ~5 | 19 905 900 [13] | −1048.54 [11][15] | 164.042° | 2004 | |||
| 48 | XL | ฟาร์เบาตี | Farbauti | ~5 | 19 984 800 [13] | −1054.78 [11][15] | 158.361° | กลุ่มนอร์ส (สกาที) | 2004 | |
| 49 | XXX | ทริมาร์ | Thrymr | ~7 | 20 278 100 [13] | −1078.09 [11][15] | 174.524° | กลุ่มนอร์ส | 2000 | |
| 50 | XXXVI | ไอเออร์ | Aegir | ~6 | 20 482 900 [13] | −1094.46 [11][15] | 167.425° | 2004 | ||
| 51 | S/2007 S 3 | — | ~5 | 20 518 500 | ~ −1100 | 177.22° | 2007 | |||
| 52 | XXXIX | เบสต์ลา | Bestla | ~7 | 20 570 000 [13] | −1101.45 [11][15] | 147.395° | กลุ่มนอร์ส (นาร์วี) | 2004 | |
| 53 | S/2004 S 7 | — | ~6 | 20 576 700 [13] | −1101.99 [11][15] | 165.596° | กลุ่มนอร์ส | 2004 | ||
| 54 | S/2006 S 3 | — | ~6 | 21 076 300 [10] | −1142.37 [13] | 150.817° | กลุ่มนอร์ส (สกาที) | 2006 | ||
| 55 | XLI | เฟนรีร์ | Fenrir | ~4 | 21 930 644 [13] | −1212.53 [11][15] | 162.832° | กลุ่มนอร์ส | 2004 | |
| 56 | XLVIII | ซัวร์เตอร์ | Surtur | ~6 | 22 288 916 [10] | −1242.36 [13] | 166.918° | 2006 | ||
| 57 | XLV | คารี | Kari | ~7 | 22 321 200 [10] | −1245.06 [13] | 148.384° | กลุ่มนอร์ส (สกาที) | 2006 | |
| 58 | XIX | อีมีร์ | Ymir | ~18 | 22 429 673 [13] | −1254.15 [11][15] | 172.143° | กลุ่มนอร์ส | 2000 | |
| 59 | XLVI | ลอยเอ | Loge | ~6 | 22 984 322 [10] | −1300.95 [13] | 166.539° | 2006 | ||
| 60 | XLII | ฟอร์นยอต | Fornjot | ~6 | 24 504 879 [13] | −1432.16 [11][15] | 167.886° | 2004 | ||
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
- "Simulation showing the position of Saturn's Moon". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-08-23. สืบค้นเมื่อ 26 May 2010.
- "Saturn's Rings". NASA's Solar System Exploration. สืบค้นเมื่อ 26 May 2010.
- "Saturn's Moons". Astronomy Cast episode #61, includes full transcript. สืบค้นเมื่อ 26 May 2010.
- Carolyn Porco. Fly me to the moons of Saturn. สืบค้นเมื่อ 26 May 2010.