Saturnoren sateliteak

Saturnoren sateliteak hainbat taldeetan banatu daitezke.

• Titan: planeten tamaina (Merkurio baino handiagoa da) duen Saturnoren sateliterik handiena. Atmosfera lodi bat du. Astronomiaren afizionatuei disko ikusgarri bat erakusteko gai den Saturnoren satelite bakarra da, horretarako 200 mm-ko diametroa baino handiagoa duen eta 300 handipen baino gehiago dituen teleskopio bat behar da, hala ere, unerik egokienetan ere 0,88 segundu sexagesimal baino ez ditu neurtzen.
• Satelite ertain izoztuak: teleskopioekin egindako behaketen bidez aurkitu diren satelite guzti hauek tamaina ertainekoak dira, denak ere izoztutako lurrazalak dituzte eta kraterrez josita daude. Talde hau osatzen duten sateliteak hurrenak dira: Mimas, Entzelado, Tetis, Dione, Rea, Hiperion eta Japeto.
• Eraztunetako sateliteak: Saturnoren eraztunen barnean orbitatzen duten satelite txikiak, honek, eraztunen artean materialik gabeko guneak sortzen ditu. Hauen adibide nagusia Pan satelitea da, Encke banaketa sortzen laguntzen duelako. Beste satelite txiki bat, Dafne (S/2005 S 1), Keeler banaketa sortzearen arduraduna da.
• Artzain-sateliteak: satelite hauek eraztunetatik hurbil orbitatzen dute, beraz, hauek modelatzearen eta forma ematearen arduradunak dira. Adibidez, Prometeo eta Pandora sateliteek F eraztuna modelatzen laguntzen dute.
• Troiar sateliteak: satelite hauek Saturnorekiko distantzia berdinean orbitatzen dute, baina satelite handi batengandik 60 ^o aurrera edo atzera. Mota honetako sateliteen adibide gisa Telesto eta Kalipso jar ditzazkegu, Tetis, Helena eta Polideuzesen (duela gutxi Cassini-Huygens misioak aurkitua) troiar sateliteak direlako. Baina hiru hauek aldi berean Dioneren troiar sateliteak dira.
• Satelite koorbitalak: orbita berdina partekatzen duten sateliteak dira, Jano eta Epimeteo adibidez. Bi satelite hauen aurkikuntzan eragin handia izan zuen orbita berdina partekatzeak, izan ere, betidanik nahastu izan dira, satelite bakarra zirela pentsatu zutelako. Aipatzekoa da, satelite hauek orbita-dinamikan berezitasun bat dutela, hartu-eman kasu arraro batek elkarren arteko talka sahiesten duelako.
• Satelite irregularrak: satelite-talde hau da ugariena, mota honetako satelite gehienak txikiak dira (diametro txikikoak) etaa Saturnotik oso urruti orbitatu ohi dute. Hala ere, talde honetan ere bada kide bat tamaina handiagoa duena, Febe dugu hori. Familia hau ere beste "azpifamilietan" edo talde txikiagoetan sailkatu daiteke, hala nola, Inuit taldean, Eskandinaviar taldean edo Galiar taldean.
• Barnealdeko satelite txikiak: talde honetako sateliteek Mimas eta Entzeladoren artean zein Methone eta Palleneren artean orbitatzen dute. Cassini-Huygens misioak aurkitu zituen duela gutxi. Azkeneko ikerketei esker, jakin al izan dugu satelite hauetatik batzuek beraien inguruan eraztunen uztaiak dituztela orbitan, adibidez, Anthek eta Methonek. Eraztun hauen jatorria satelite horietan gertatu ziren meteoritoen talketan egon daiteke.

Jarraian Saturnoren sateliteen zerrenda. Saturnoren satelite nagusien ilarak urdin argiz koloreztatu dira eta Titan satelitearen ilara urdin ilunez. Zerrenda honetan gorriz, laranjaz eta more argiz koloreztatu dira, hurrenez hurren, Inuit taldeko, Galiar taldeko eta Eskandinaviar taldeko sateliteak.

Saturnoren sateliteak

Izena	Irudia	Diametroa (km)	Masa (x1015 kg)	Orbita-periodoa (egunak)	Aurkitzailea	Urtea
S/2009 S 1		≈ 0,3	< 0.0001	≈ 0.47	Cassini	2009
Pan		28.2±2.6	4.95±0.75	0.575	Mark R. Showalter	1990
Dafne		7.6±1.6	0.084±0.012	0.594	Cassini	2005
Atlas		30.2±1.8	6.6±0.045	0,602	Voyager 2	1980
Prometeo		86.2±5.4	159.5±1.5	0.613	Voyager 2	1980
Pandora		81.4±3.0	137.1±1.9	0.628	Voyager 2	1980
Epimeteo		116.2±3.6	526.6±0.6	0.694	J. Fountain eta S. Larson	1977
Jano		179.0±2.8	1897.5±0.6	0.694	A. Dollfus	1966
Aegaeon		≈ 0.5	≈ 0.0001	0.808	Cassini	2008
Mimas		396.4±0.8	37493±31	0.942	W. Herschel	1789
Methone		3.2±1.2	≈ 0.02	1.009	Cassini	2004
Anthe		1.8	≈ 0.0015	1.050	Cassini	2007
Pallene		5.0±1.2	≈ 0.05	1.153	Cassini	2004
Entzelado		504.2±0.4	108022±101	1.370	W. Herschel	1789
Tetis		1062±1.2	617 449±132	1.887	G. Cassini	1684
Telesto		24.8±0.8	≈ 9.41	1.887	B. Smith, H. Reitsema, S. Larson, eta J. Fountain	1980
Kalipso		21.4±1.4	≈ 6.3	1.887	D. Pascu, P. Seidelmann, W. Baum, eta D. Currie	1980
Dione		1122.8±0.8	1 095 452±168	2.736	G. Cassini	1684
Helena		35.2±0.8	≈ 24.46	2.736	P. Laques eta J. Lecacheux	1980
Polideuzes		2.6±0.8	≈ 0.03	2.736	Cassini	2004
Rea		1527.0±1.2	2 306 518±353	4.518	G. Cassini	1672
Titan		5149	134 520 000±20 000	15.945	C. Huygens	1655
Hiperion		270±8	5620±50	21.276	W. Bond G. Bond W. Lassell	1848
Japeto		1468.6±5.6	1 805 635±375	79.321	G. Cassini	1671
Kiviuq		≈ 16	≈ 2.79	448.16	B. Gladman, J. Kavelaars.	2000
Ijiraq		≈ 12	≈ 1.18	451.77	B. Gladman, J. Kavelaars,	2000
Febe		213.0±1.4	8292±10	−545.09	W. Pickering	1899
Paaliaq		≈ 22	≈ 7.25	692.98	B. Gladman, J. Kavelaars,	2000
Skathi		≈ 8	≈ 0.35	−732.52	B. Gladman, J. Kavelaars,	2000
Albiorix		≈ 32	≈ 22.3	774.58	M. Holman	2000
S/2007 S 2		≈ 6	≈ 0.15	−792.96	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna, B. Marsden	2007
Bebhionn		≈ 6	≈ 0.15	838.77	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
Erriapo		≈ 10	≈ 0.68	844.89	B. Gladman, J. Kavelaars, etab.	2000
Skoll		≈ 6	≈ 0.15	−862.37	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2006
Siarnaq		≈ 40	≈ 43.5	884.88	B. Gladman, J. Kavelaars, etab.	2000
Tarqeq		≈ 7	≈ 0.23	894.86	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2007
S/2004 S 13		≈ 6	≈ 0.15	−905.85	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
Greip		≈ 6	≈ 0.15	−906.56	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2006
Hyrrokkin		≈ 8	≈ 0.35	−914.29	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2006
Jarnsaxa		≈ 6	≈ 0.15	−943.78	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2006
Tarvos		≈ 15	≈ 2.3	944.23	B. Gladman, J. Kavelaars, et al.	2000
Mundilfari		≈ 7	≈ 0.23	−956.70	B. Gladman, J. Kavelaars, et al.	2000
S/2006 S 1		≈ 6	≈ 0.15	−972.41	S. Sheppard, D.C. Jewitt, J. Kleyna	2006
S/2004 S 17		≈ 4	≈ 0.05	−985.45	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
Bergelmir		≈ 6	≈ 0.15	−985.83	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
Narvi		≈ 7	≈ 0.23	−1008.45	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2003
Suttungr		≈ 7	≈ 0.23	−1022.82	B. Gladman, J. Kavelaars, et al.	2000
Hati		≈ 6	≈ 0.15	−1033.05	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
S/2004 S 12		≈ 5	≈ 0.09	−1048.54	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
Farbauti		≈ 5	≈ 0.09	−1054.78	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
Thrymr		≈ 7	≈ 0.23	−1078.09	B. Gladman, J. Kavelaars, etab.	2000
Aegir		≈ 6	≈ 0.15	−1094.46	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
S/2007 S 3		≈ 5	≈ 0.09	≈ −1100	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2007
Bestla		≈ 7	≈ 0.23	−1101.45	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
S/2004 S 7		≈ 6	≈ 0.15	−1101.99	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
S/2006 S 3		≈ 6	≈ 0.15	−1142.37	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2006
Fenrir		≈ 4	≈ 0.05	−1212.53	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004
Surtur		≈ 6	≈ 0.15	−1242.36	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2006
Kari		≈ 7	≈ 0.23	−1245.06	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2006
Ymir		≈ 18	≈ 3.97	−1254.15	B. Gladman, J. Kavelaars, etab.	2000
Loge		≈ 6	≈ 0.15	−1300.95	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2006
Fornjot		≈ 6	≈ 0.15	−1432.16	S. Sheppard, D. Jewitt, J. Kleyna	2004

• Saturno
• Saturnoren eraztunak
• Titan
• Jupiter, Urano, Neptuno eta Plutonen sateliteak

• Ezagutzen diren Saturnoren sateliteak. (Ingelesez)
• Saturnoren sateliteen kokapena erakusten duen simulazioa. (Ingelesez)
• Saturnoren eraztunen eta sateliteen arteko lotura. (Ingelesez)
• "Astronomy Cast" 61. atala, Saturnoren sateliteei buruzkoa. (Ingelesez)
• Saturnoren 7 sateliteren mapak (Ingelesez)
• Saturnoren beste 12 satelite aurkitu izana adierazten duen berria Zientzia.eus-en.