เขตวัฒนธรรมเอเชียตะวันออก
เขตจีน (อังกฤษ: Sinosphere)[1] มีอีกชื่อว่า เขตวัฒนธรรมเอเชียตะวันออก (East Asian cultural sphere)[2] หรือ โลกจีน (Sinic world)[3] ครอบคลุมหลายประเทศในเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่เคยได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรม บรรทัดฐาน และประเพณีของจีน[3][4] ตามความเห็นพ้องทางวิชาการ เขตจีนประกอบด้วยสี่ประเทศ: เกรตเตอร์ไชนา (Greater China)[a] ญี่ปุ่น เกาหลี[b] และเวียดนาม[5] คำจำกัดความอื่น ๆ อาจรวมมองโกเลีย[6][7][8] และสิงคโปร์ ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากอิทธิพลทางประวัติศาสตร์ของจีนที่จำกัดหรือชาวจีนพลัดถิ่นในสมัยใหม่ที่เพิ่มขึ้น[9] เขตจีนไม่ควรสับสนกับ Sinophone ซึ่งระบุประเทศที่ประชากรส่วนใหญ่พูดภาษาจีน[10]
| เขตจีน | |||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| ชื่อภาษาจีน | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| อักษรจีนตัวเต็ม | 東亞文化圈 漢字文化圈 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| อักษรจีนตัวย่อ | 东亚文化圈 汉字文化圈 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ความหมายตามตัวอักษร | เขตวัฒนธรรมเอเชียตะวันออก เขตวัฒนธรรมอักษรจีน | ||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| ชื่อภาษาเวียดนาม | |||||||||||||||||||||||||||||||
| จื๋อโกว๊กหงือ | Vùng văn hóa Á Đông Vùng văn hóa chữ Hán | ||||||||||||||||||||||||||||||
| จื๋อโนม | 塳文化亞東 塳文化𡨸漢 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ชื่อภาษาเกาหลี | |||||||||||||||||||||||||||||||
| ฮันกึล | 동아문화권 한자문화권 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ฮันจา | 東亞文化圈 漢字文化圈 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| ชื่อภาษาญี่ปุ่น | |||||||||||||||||||||||||||||||
| คันจิ | 東亜文化圏 漢字文化圏 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ฮิรางานะ | とうあぶんかけん かんじぶんかけん | ||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
จีนสมัยจักรวรรดิเป็นมหาอำนาจในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและมีอิทธิพลต่อรัฐบรรณาการและรัฐเพื่อนบ้าน ซึ่งรวมถึงญี่ปุ่น เกาหลี และเวียดนาม[c] ปฏิสัมพันธ์เหล่านี้ทำให้อิทธิพลทางอุดมการณ์และวัฒนธรรมหยั่งรากลึกในลัทธิขงจื๊อ, ศาสนาพุทธ และลัทธิเต๋า ในประวัติศาสตร์ยุคคลาสสิก วัฒนธรรมทั้งสี่มีระบบจักรวรรดิร่วมกันภายใต้จักรพรรดิแต่ละองค์ สิ่งประดิษฐ์ของจีนมีอิทธิพล และภายหลังได้รับอิทธิพลจากนวัตกรรมของวัฒนธรรมอื่นในด้านการปกครอง ปรัชญา วิทยาศาสตร์ และศิลปะ[13][14][15] ภาษาจีนคลาสสิกรูปเขียนกลายเป็นภาษากลางสำหรับการแลกเปลี่ยนวรรณกรรมและวิทยาศาสตร์ในภูมิภาค[16] และอักษรจีน (ฮั่นจื้อ) ผ่านการดัดแปลงที่ญี่ปุ่นในฐานะ อักษรคันจิ เกาหลีในฐานะ อักษรฮันจา และเวียดนามในฐานะ chữ Hán[17][18]
ในประวัติศาสตร์สมัยคลาสสิกตอนปลาย วรรณกรรมของจีนสมัยคลาสสิกมีความสำคัญลดน้อยลง เนื่องจากญี่ปุ่น เกาหลี และเวียดนามต่างประดิษฐ์สำนวนโวหารของตนเองมาใช้ โดยญี่ปุ่นพัฒนาอักษรคาตากานะและฮิรางานะ เกาหลีประดิษฐ์อักษรฮันกึล และเวียดนามพัฒนาอักษรจื๋อโนม (ปัจจุบันแทบไม่มีใครใช้งาน ชุดตัวอักษรเวียดนามในปัจจุบันอิงจากชุดตัวอักษรละติน)[19][20] กระนั้น วรรณกรรมคลาสสิกที่เขียนด้วยอักษรจีนยังคงเป็นมรดกสำคัญของวัฒนธรรมญี่ปุ่น เกาหลี และเวียดนาม[21] ในคริสต์ศตวรรษที่ 21 อิทธิพลทางอุดมการณ์และวัฒนธรรมของลัทธิขงจื๊อและศาสนาพุทธยังคงปรากฏให้เห็นในวัฒนธรรมระดับสูงและหลักคำสอนทางสังคม
ศัพท์บัญญัติ
จีนสมัยโบราณถือเป็นหนึ่งในศูนย์กลางอารยธรรมและวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นจากการอพยพของผู้ตั้งถิ่นฐานชาวฮั่นดั้งเดิมจากแม่น้ำหวงโดยทั่วไปถือเป็นจุดเริ่มต้นของโลกเอเชียตะวันออก ปัจจุบัน ประชากรจีนมีประมาณ 1,402 ล้านคน[22]
นิชิจิมะ ซาดาโอะ (ค.ศ. 1919–1998) นักประวัติศาสตร์ชาวญี่ปุ่นที่เป็นศาสตราจารย์กิตติคุณจากมหาวิทยาลัยโตเกียว เป็นผู้บัญญัติศัพท์ โทอะบุนกะ-เก็ง (ญี่ปุ่น: 東亜文化圏; โรมาจิ: Tōa bunka-ken) เพื่อกำเนิดขอบเขตวัฒนธรรมจีนหรือเอเชียตะวันออกที่แตกต่างจากวัฒนธรรมตะวันตก นิชิจิมะรายงานว่า เขตวัฒนธรรมนี้—ซึ่งรวมจีน ญี่ปุ่น เกาหลี และเวียดนาม—มีปรัชญาลัทธิขงจื๊อ ศาสนาพุทธร่วมกัน และโครงสร้างทางการเมืองและสังคมที่คล้ายคลึงกัน โดยเกิดจากภูมิหลังของนักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ภาษาจีนคลาสสิก[4]
วัฒนธรรม
ศิลปะ
- สถาปัตยกรรม: ประเทศในเขตวัฒนธรรมเอเชียตะวันออก (ญี่ปุ่น, เกาหลี, เวียดนาม, ไต้หวัน) มีรูปแบบสถาปัตยกรรมร่วมกัน ซึ่งมีที่มาจากสถาปัตยกรรมจีนสมัยโบราณ[23]
- อักษรวิจิตร: Caoshu เป็นรูปแบบอักษรแบบเล่นหางที่ใช้ในอักษรวิจิตรจีนและเอเชียตะวันออก[24]
- ภาพยนตร์: ดูภาพยนตร์ฮ่องกง, ภาพยนตร์ไต้หวัน, ภาพยนตร์จีน, ภาพยนตร์ญี่ปุ่น, ภาพยนตร์เกาหลี, ภาพยนตร์เวียดนาม
- หนังสือการ์ตูน: ดูมังงะ (ญี่ปุ่น), ม่านฮว่า (จีน), มันฮวา (เกาหลี), Truyện tranh (เวียดนาม)
- ศิลปะการต่อสู้: ดูกังฟู (จีน); เทควันโด และ ฮับกีโด (เกาหลี); คาราเต้, ไอกิโด, ยูโด และซูโม่ (ญี่ปุ่น); โววีนัม และ Nhất Nam (เวียดนาม)
- ดนตรี: เครื่องดนตรีจีนอย่างเอ้อร์หู มีอิทธิพลต่อเกาหลี, ญี่ปุ่น, ไต้หวัน และเวียดนาม
- การแต่งกาย: ฮั่นฝู, ฮันบก, Việt phục และวาฟูกุ ทั้งหมดใช้ผ้าไหม เครื่องเพชรและเครื่องประดับหยกยังมีมูลค่าสูงทั่วเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
อาหาร
อาหารของเอเชียตะวันออกใช้วัตถุดิบและเทคนิคเดียวกันร่วมกันหลายอย่าง มีการใช้ตะเกียบเป็นเครื่องมือในการรับประทานอาหารในประเทศหลักแถบเอเชียตะวันออกทั้งหมด[25] การใช้ซอสถั่วเหลืองซึ่งทำจากถั่วเหลืองหมักก็แพร่หลายในภูมิภาคนี้เช่นกัน[26]
ข้าวเป็นอาหารหลักในเอเชียตะวันออกทั้งหมดและเป็นจุดสนใจหลักของความมั่นคงทางอาหาร[27] คนไม่มีข้าวมักถูกมองว่าไม่มีอาหารกิน นอกจากนี้ ในประเทศแถบเอเชียตะวันออก เช่น ญี่ปุ่น (御飯; gohan) และเกาหลี (밥; bap) ศัพท์สำหรับ "ข้าวสุก" สามารถสื่อความหมายของอาหารโดยทั่วไปได้[25]
คำศัพท์ยอดนิยมที่เกี่ยวข้องกับอาหารเอเชียตะวันออกได้แก่boba, กิมจิ, ซูชิ, หม้อไฟ, ชา, ติ่มซำ, ราเม็ง เช่นเดียวกันกับเฝอ, ซาชิมิ, อุด้ง กับแนมซ้าน เป็นต้น[28]
นามสกุล
เช่นเดียวกับหลายประเทศในยุโรป (เช่น Smith และ Schmid) ประเทศในเขตวัฒนธรรมเอเชียตะวันออกใช้ระบบนามสกุลร่วมกัน แต่การออกเสียงแตกต่างกัน ตารางด้านล่างแสดงชื่อสกุลทั่วไปในประเทศแถบเอเชียตะวันออก
| อักษรซีเจเค | พินอินจีน | เวียดนาม | เกาหลี | ญี่ปุ่น |
|---|---|---|---|---|
| 李 | Lǐ หลี่ | Lí ลี้ | Lee อี-รี | Ri รี |
| 陳 | Chén | Trần เจิ่น | Jin จิน | Chin ชิน |
| 王 | Wáng หวัง | Vương เวือง | Wang หวัง | Ō โอ |
| 張 | Zhāng จาง | Trương เจือง | Jang จัง | Chō โจ |
| 趙 | Zhào จ้าว | Triệu เจี่ยว | Jo โช | Chō โช |
| 朱 | Zhū จู | Chu จู | Ju จู | Shu ชู |
| 周 | Zhōu โจว | Chu จูChâuเจิว | Ju จู | Shū ชู |
| 楊 | Yáng หยาง | Dương เซือง | Yang ยัง | Yō โย |
| 孫 | Sūn ซุน | Tôn ตน | Son ซน | Son ซน |
| 馬 | Mǎ หม่า | Mã หมา | Ma หมา | Ba บะ |
| 何 | Hé เหอ | Hà ห่า | Ha ฮา | Ka คะ |
| 胡 | Hú หู | Hồ โห่ | Ho โห | Ko โค |
| 高 | Gāo เกา | Cao กาว | Go โก | Kō โค |
| 謝 | Xiè เซี่ย | Tạ ตะ | Sa ซา | Sha ซา |
| 徐 | Xú สู | Từ ตื่ | Seo ซอ | Sho โช |
| 劉 | Liú | Lưu หลืว | Yu/Ryu ยู-รยู | Ryū รยู |
| 梁 | Liáng เหลียง | Lương เลือง | Yang/Ryang ยัง-รยัง | Ryō เรียว |
| 羅 | Luó หลัว | La ลา | Na/Ra นา-รา | Ra รา |
| 林 | Lín หลิน | Lâm เลิม | Im/Rim อิม-ริม | Hayashi ฮายาชิ |
| 郭 | Guō กัว | Quách ไกวก์ | Gwak กวาก | Kaku คักุ |
| 宋 | Sòng ซ่ง | Tống ต๊ง | Song ซง | Sō โซ |
| 鄭 | Zhèng | Trịnh | Jeong | Tei |
| 黃 | Huáng หวง | Hoàng ฮหวั่งHuỳnhฮหวิ่ญ | Hwang ฮวัง | Kō โก |
| 吳 | Wú วู | Ngô โง | Oh โอ | Go โกะ |
| 唐 | Táng ถัง | Đường เดื่อง | Dang ทัง | Tō โท |
หมายเหตุ
อ้างอิง
ข้อมูล
- Choi, JungBong (2010). "Of the East Asian Cultural Sphere: Theorizing Cultural Regionalization". China Review. The Chinese University of Hong Kong Press. 10 (2): 109–136.
- Denecke, Wiebke; Nguyen, Nam (2017). "Shared Literary Heritage in the East Asian Sinographic Sphere". The Oxford Handbook of Classical Chinese Literature. pp. 510–532. doi:10.1093/oxfordhb/9780199356591.013.33.
- Fogel, Joshua A. (2009). Articulating the Sinosphere : Sino-Japanese relations in space and time. Edwin O. Reischauer Lectures ([Online-Ausg.] ed.). Cambridge, Mass.: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-03259-0.
- Lowe, Roy; Yasuhara, Yoshihito (2016). "Higher learning in ancient Korea, Japan and Vietnam: The East Asian cultural sphere and the Imperial Chinese". The Origins of Higher Learning. Routledge. ISBN 9781315728551.
- Matisoff, James A. (1990). "On 'Megalocomparison'". Language. 66 (1): 106–120.
- Wang, Edward (2015). Chopsticks: A Cultural and Culinary History. Cambridge University Press. pp. 67–92. doi:10.1017/CBO9781139161855. ISBN 9781139161855.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Asia for Educators. Weatherhead East Asian Institute, Columbia University.