Acuèlh
Lutz sus...
Constantin Ièr lo Grand, nascut Flauius Valerius Aurelius Constantinus (Naissus, uèi Niš, 27 de febrièr de 272 - vèrs Nicomèdia, 22 de mai de 337), foguèt lo 34en emperaire roman de sa proclamacion per lei legions de Bretanha en 306 entrò la mòrt.
De 306 a 324, contrarotlèt solament una partida de l’Empèri e deguèt luchar còntra divèrsei generaus rivaus per l’unificar sota sa direccion. Foguèt lo premier emperaire roman convertit au crestianisme. Adoptèt en 313 un edicte de tolerància religiosa per acabar lei persecucions còntra lei crestians. Ajudèt tanben lo desvolopament de la Glèisa e es vengut un Sant de la Glèisa Ortodòxa. Ordonèt tanben una reforma prefonda de l’organizacion politica, economica e militara de l’Empèri Roman que sei mesuras pus importantas foguèron l’installacion de la capitala imperiala a Constantinòple e l’adopcion d’una moneda d’aur novèla dicha solidus.
La question de sa succession entraïnèt una guèrra civila entre sei tres fius Constantin II, Constant Ièr e Constanci II. Fin finala, lo darrier capitèt d’aprofichar la mòrt de sei dos fraires per unificar tornarmai l’Empèri en 350 e persegre la politica del paire.
Nòvas
- 2 de junh de 2024: Claudia Sheinbaum Pardo (imatge) se ganha l'eleccion presidenciala de Mexic.
- 1 de junh: los bombardaments sus la listra de Gaza non an cessat malgrat la presentacion d'un alta-al-fuòc.
- 31 de mai: l'ex-president Donald Trump foguèt condemnat per la justícia penala estatsunidenca.
- 30 de mai: lo president polonés, Andrzej Duda, s'opausèt a la lei qu'auriá reconegut oficialament lo silesian coma lenga.
- 12 d'abril: un Conselh presidencial de transicion es installat al cap de l'Estat d'Haití.
- 9 d'abril: Simon Harris venguèt cap del govèrn d'Irlanda.
- 6 d'abril: Peter Pellegrini ganhèt las eleccions presidencialas en Eslovaquia.
- 1 d'abril: Alessandro Rossi e Milena Gasperoni venguèron capitanis regents de Sant Marin.
- 27 de març: Myriam Spiteri Debono foguèt elegida presidenta de Malta.
- 25 de març: Alessandra Todde venguèt presidenta de Sardenha.
- 24 de març: Bassirou Diomaye Faye se ganha l'eleccion presidenciala de Senegal.
O sabiatz ?
- Un aristocrata d'Auvèrnhe, Gilbèrt dau Motier de La Faieta (imatge), foguèt un general dins las doas revolucions americana e francesa.
- Lo lògo de l’OGC Niça pòrta en occitan Despì 1904 solament despuèi 2013.
- La cançon Zombie dau grop The Cranberries foguèt escricha en memòria de Jonathan Ball e Tim Parry, tuats per l’Armada Republicana Irlandesa Provisòria au moment deis atemptats de Warrington. Ramenta lo Conflicte Nòrd-Irlandés emai fa referéncia a l’insurrecion de Pascas de 1916.
- Lo Monopoly foguèt inventat per una feminista americana.
- Lo davancier dau FBI es estat fondat per un rèire nebot de Napoleon Bonaparte.
- D'un biais indirèct, la vila de Marselha auriá donat son nom a l’ouzo.
- L’estau de la comuna d’Embèrt z-es redond.
Imatge del mes
Vèrge negra de la Daurada, Tolosa, Occitània. |
Wikipèdia profiècha del sosten de la Wikimedia Foundation qu'albèrga sus sos servidors mantun projècte wiki liure, multilingüe e gratuit :