Ганімэд (спадарожнік)
 | |
| Гісторыя адкрыцьця | |
|---|---|
| Першаадкрывальнік | Галілео Галілей |
| Дата адкрыцьця | 8 студзеня 1610 |
| Арбітальныя характарыстыкі | |
| Сярэдні радыюс | 2634,1 км (0,413 Зямнога) |
| Эксцэнтрысытэт | 0,0013 |
| Арбітальны пэрыяд | 7,154 дня |
| Нахіл арбіты | 0,2° (да экватару Юпітэру), 2,2° (да экліптыкі) |
| Фізычныя характарыстыкі | |
| Дыямэтар | 5268 км |
| Плошча паверхні | 87 000 000 км²(0,171 Зямной) |
| Маса | 1,4819 × 1023 кг |
| Шчыльнасьць | 1,936 г/см³ |
| Паскарэньне вольнага падзеньня | 1,428 м/с² |
| Пэрыяд звароту вакол сваёй восі | супадае з арбітальным, г. зн. Ганімэд зьвернуты да Юпітэру адным бокам |
| Нахіл восевага кручэньня | 0-0,33° |
| Альбеда | 0,43 |
| Тэмпэратура паверхні | 110 К (−163 °С) |
| Атмасфэра | Амаль адсутнічае, маюцца рэшткі тлену |
Ганімэд — натуральны спадарожнік Юпітэру. Адзін з так званых Галілеевых спадарожнікаў. Найвялікшы з усіх спадарожнікаў у Сонечнай сыстэме (пераўзыходзіць па памерах плянэту Мэркурый) і адзіны зь іх, які валодае ўласнай магнітасфэрай. Ганімэд мае арбітальны рэзананс 1:2:4 з Эўропай і Іо. Маса Ганімэду ў 2,02 разы пераўзыходзіць масу Месяцу.[1]
Ганімэд утвораны з вадзяных льдоў і сылікатавых пародаў. Мяркуецца, што ён мае жалезнае ядро і акіян пад карой, плошча якога можа пераўзыходзіць усю гідрасфэру Зямлі разам. Паверхня Ганімэду складаецца з двух тыпаў ляндшафтаў — старых цёмных кратэраваных і больш маладых, але таксама старажытных сьветлых узвышаных.
Спадарожнік мае вельмі тонкую атмасфэру, якая складаецца зь тлену і, магчыма, азону.[2]
Ганімэд адкрыты разам з Іо, Эўропай і Каліста Галілеа Галілеем у студзені 1610 року, аднак маюцца зьвесткі, што яго мог назіраць няўзброеным вокам кітайскі астраном Гань Дэ ў 365 годзе да н. э.[3][4] Гэта падаецца магчымым, зважаючы на зорную вялічыню Ганімэду: яго можна ўбачыць, засланіўшы нечым яркі Юпітэр, што знаходзіцца вельмі блізка ад яго.
Назва Ганімэду была прапанаваная Сымонам Марыюсам у гонар мітычнага Ганімэда — віначарпальніка й магчымага каханка Зэўса.[5]
Побач з Ганімэдам праляталі наступныя міжплянэтныя станцыі:
Крыніцы
Ганімэд (спадарожнік) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў