Ganymede (uydu)

Ganymede, Jüpiter'in doğal uydularından biridir. Jüpiter'in ve aynı zamanda Güneş Sistemi'nin en büyük uydusudur.^[15] Merkür gezegeninden çap olarak daha büyüktür, ancak kütlesinin yalnızca yarısı kadardır.^[16] Ganymede'nin yoğunluğu çok daha azdır. 7 Ocak 1610 tarihinde Galileo Galilei tarafından bulunmuş ^[17] ve o dönemde tanımlanan 4 Galilei uydusu arasında gezegene yakınlık açısından üçüncü sırada bulunması nedeniyle Jüpiter'in 'III' numaralı uydusu olarak adlandırılmıştır. Galile Uyduları grubuna Io, Europa ve Callisto da dahildir.

Ganymede

7 Haziran 2021'de Juno tarafından görüntülenen Jüpiter'in uydusu Ganymede
Keşif[1][2]
Keşfeden	Galileo Galilei
Keşif tarihi	7 Ocak 1610
Adlandırmalar
Adın kaynağı	Grekçe: Γανυμήδης, Ganymēdēs
Alternatif adlar	Jupiter III
Sıfatlar	Ganymedian,[3] Ganymedean[4][5]
Yörünge özellikleri
Enberi	1.069.200 km
Enöte	1.071.600 km
Yarı büyük eksen	1.070.400 km[6]
Dış merkezlik	0,0013[6]
Yörünge periyodu	7,15455296 g[6]
Ortalama yörünge hızı	10,880 km/sn
Eğiklik	2,214° (tutuluma) 0,20° (Jüpiter'in ekvatoruna)[6]
Doğal uydusu	Jüpiter
Grup	Galilei uyduları
Fiziksel özellikler
Görünür büyüklük	4,61 (Karşı konum)[7] 4,38 (1951'de)[8]
Ortalama yarıçap	2.634,1 ± 0,3 km (0,413 Dünya)[9]
Yüzey alanı	8,72 × 107 km2 (0,171 Dünya)
Hacim	7,66 × 1010 km3 (0,0704 Dünya)
Kütle	1,4819 × 1023 kg (0,025 Dünya)[9]
Ortalama yoğunluk	1,936 g/cm3 (0,351 Dünya)[9]
Yüzey kütle çekimi	1,428 m/sn2 (0,146 g)
Atalet momenti faktörü	0,3115 ± 0,0028[10]
Kurtulma hızı	2,741 km/sn
Sinodal dönme süresi	Eşzamanlı
Eksen eğikliği	0–0,33°[11]
Albedo	0,43 ± 0,02[7]
Yüzey sıcaklığı min. ort. maks. K 70[12] 110[12] 152[13] C −203 −163 −121
Atmosfer
Yüzey basıncı	0,2–1,2 μPa (1,97 × 10−12–1,18 × 10−11 atm[14]
Bileşimleri	çoğunlukla oksijen[14]
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Ganymede, İo ve Europa ile 1:2:4 Laplace rezonansı içinde gezegenin etrafında dönmektedir.

Galileo ayı keşfettikten kısa bir süre sonra, Simon Marius "Ganymede" adını önerdi. Yunan mitolojisinde Ganymede, Zeus'un sakisi idi.^[18] Bu isim ve diğer Galilean uydularının isimlerinin kullanılması uzun süre tercih edilmedi ve 20. yüzyılın ortalarına kadar da ortak kullanıma girmedi. Bunun yerine, Roma rakamlarıyla (Galileo tarafından tanıtılan bir sistem) "Jupiter III" veya "Jüpiter'in üçüncü uydusu" olarak da anılır.^[19] Ganymede, Jüpiter'in bir erkek figürünün adını taşıyan tek Galile uydusudur.