Elvillar

Inguru naturala

Galijo eta Uneba errekek zeharkatzen dute udalerria (Ebroren adar dira).

Udalerri mugakideak

• Iparraldean: Guardia eta Kripan.
• Hegoaldean: Guardia eta Lantziego.
• Ekialdean: Lantziego.
• Mendebaldean: Guardia.

Aztarna arkeologikoak

Elvillarren ondare nagusia herrigunetik kanpo dauden historiaurreko arrastoek osatzen dute. "Sorginaren Txabola" trikuharria, adibidez, ikusgarria da zinez. 1935ean aurkitu zuten. Inguruotan daudenen artean handienetakoa eta ondoen mantentzen denetakoa da.

Handik gertu dago "Los Husos I eta II harpeak" aztarnategi arkeologikoa. Sekulako garrantzia dauka, lehenengo etxe-abereak eta zerealaren laborantzaren aztarnak ez ezik, oso aspaldi abere-hazkuntza inguru horietan oso errotuta zegoela erakusten duten aurreneko ukuiluak aurkitu baitzituzten bertan.

1943an "El encinal" trikuharria aurkitu zen Kripanerako bidean.

Erdi Aroa

1474an aipatzen da judutegia bazela Bilarren. Bertako juduen 2.500 marabedi ordaindu behar izan zituzten^[5]. XVI. mendean Guardia inguruko herri handiena zen^[6].

1667. urtera arte Guardiaren menpeko herria izan zen Elvillar (gaztelaniaz El Villar de Laguardia esaten ei zioten). Orduan, urtarrilaren 22an, Karlos II.a Espainiakoaren aginduz hiribildu titulua jaso zuen^[5].

Arabako Errioxako herri gehienen antzera, Elvillarko ekonomiaren zutarria ardoaren ekoizpena da.

XX. mendearen lehen erdialdean 700 biztanle inguru izatera iritsi bazen ere, 1950eko hamarkadatik 1980kora biztanleen erdia galdu zuen. XXI. mendearen lehen hamarkadan 350 biztanle inguru zituen Elvillarrek.

Elvillarko biztanleria

Udal hauteskundeak

2019ko maiatzaren 26ko hauteskundeetako^[7] emaitzen ondorioz Samaniegoko alkatea EAJko Enrique Perez Mazo da.

Alkateak

Hauek izan dira Elvillarko azken alkateak:

Araba Bus sareko  lineak zerbitzua ematen dio udalerri honi:

Araba Bus  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 8 Logroño (geltokia) Logroño (Portales) • Oion (industrialdea) • Oion • Moreda Araba • Labraza • Gorrebusto • Ekora • Binasperi • Lantziego • Kripan • Bilar Guardia

Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak linea bat ditu udalerrian:

Eskualdeko Garraioa  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 22 Guardia Leza Osp. Oion • Ekora • Binasperi • Lantziego • Kripan • Bilar • Serna • Asa • Campillar • Mañueta • Eskuernaga • Samaniego • Lapuebla de Labarca • Eltziego • Paganos • Nabaridas • Leza Guardia Leza Osp.

Jaiak

• Abuztuaren 15ean eta Abuztuaren 16an, San Roke herriko zaindariaren jaiak. Festa horien bezperan, herritarrek akelarrea egiten dute "Sorginen Txabola" trikuharriaren inguruetan.
• San Isidro eguna, maiatzaren 15ean.
• Errege txoriaren jaia. Erdi Aroan hainbat herritan ospatzen zen jaia zen, baina Euskal Herrian Bilarkoa da dokumentatu den bakarra^[13]. Abenduaren 28an izaten zen, inuzente egunean. herriko gazteak mozorratu egiten ziren eta Errege txoria zenak izaten zuen jantzirik ikusgarriena, koroa, moko eta lumadun kapa janzten zuen honek^[14].

Euskara

· 2016an Bilarko biztanleriaren %26a gai zen euskaraz hitz egiteko eta euskararen erabilera %2,7koa zen.

• Jasokunde eliza, XVI. mendekoa, monumentu izendapenaz sailkatutako Kultura Ondasuna^[15].
• Indianoaren etxea, XVIII. mendeko jauregi barrokoa.
• Sorginaren Txabola, gaztelaniaz "La Chabola de la Hechicera" delako trikuharria, Euskal Herriko handienetakoa. Sarritan "Sorginaren txabola" itzuli egin da, "Hechicera" horrek euskarazko "Etxezarra" izenarekin lotura argia duen arren. 1935ean aurkitu zuten.
• 
  Elizako ataria
• 
  Elizako horma
• 
  Jauregia
• 
  Herriko plaza

• Pedro Antonio Gainzarain (Gasteiz,1928-2006), apaiza eta EHUko filologiako irakasle doktorea^[16].
• Ernesto Garcia Fernandez (1957-), historialari, idazle eta EHUko irakasle doktorea^[17].

• Araba
• Arabako udalerrien zerrenda
• Arabako Errioxako kuadrilla

• Elvillar, euskadi.net webgunean.
• (Gaztelaniaz) Ainhoa AROZAMENA AYALA: «Elvillar/Bilar», Auñamendi Eusko Entziklopedia.