زبان مجاری

زبان مجاری عضوی از خانواده زبان‌های اورالی است.^[۲][۳] ارتباط بین مجاری و سایر زبانهای اورالی در دهه ۱۶۷۰ مورد توجه قرار گرفت و خانواده زبانی، که در آن زمان فینو-اوگری نامیده می‌شد در سال ۱۷۱۷ تأسیس شد. مجاری به همراه زبان‌های مانسی و خانتی سیبری غربی (در منطقه خانتی-مانسی) به‌طور سنتی به شاخه زبان‌های اوگری در گروه فینو-اوگری منصوب می‌شد، اگرچه اعتبار این گروه دیگر مشخص نیست.^{[۴][۵][۶][۷]} با اضافه کردن زبان‌های سامویدی به این خانوادهٔ زبانی در ابتدا تصور می‌شد که زبان‌های فینی و اوگری (فینو-اوگری) نزدیکی بیشتری باهم نسبت به شاخه زبان‌های سامویدی دارند، اما این مطلب اکنون مورد تردید است.^{[۸][۹][۱۰]}

نام مجارستان (به لاتین: Hungaria) می‌تواند نتیجه تغییرات صوتی منظم اوگری/اونگری باشد و به نظر می‌رسید این واقعیت که اسلاوهای شرقی از مجارها به عنوان اُگری/اُگرُو یاد می‌کنند این مطلب را تأیید می‌کند.^[۱۱] همچنین واژهٔ لاتین شدهٔ اونْگْرُی (به یونانی بیزانسی: Οὔγγροι) خود وام‌گرفته از واژهٔ غز اُن-اُگور، به معنی ۱۰طایفهٔ اُگور است. اُگور نام مشترک طایفه‌هایی بود که به کنفدراسیون قبایل بلغار پیوستند و در بخش‌های شرقی مجارستان پس از آوارها فرمانروایی کردند.^{[۱۲][۱۳][۱۴]}

آواهای بی‌شماری بین مجاری و سایر زبانهای اوگری مرتبط است. به عنوان مثال، /a:/ در مجاری در موقعیت‌های خاص مربوط به /o/ در خانتی بوده و همچنین /h/ در مجاری مربوط به /x/ در خانتی است؛ همچنین /z/ مجاری در آخر واژه به حرف خانتی /t/ در آخر مرتبط است. به عنوان مثال: ház [haːz] در مجاری را می‌توان به خانتی xot [xot] هر دو به معنی «خانه» و مجاری száz [saːz] را به خانتی сот [sot] به معنی «صد» همانند کرد.^[۱۵]

فاصله بین زبانهای اوگری و فینی بیشتر است، اما همانندی منظمی دارند.

آوای [f] در مجاری در زبان‌های فنلاندی و استونیایی برابر با آوای [p] است:

[k] در مجاری منطبق با [k] در فنلاندی و استونیایی پیش از واکه‌های جلویی است:

[h] مجاری برابر با [k] در فنلاندی و استونیایی پیش از واکه‌های پشتی است:

[t] در مجاری منطبق است با [t] در آغاز واژه در فنلاندی و استونیایی:

در میان واژه‌های [z] مجاری به [t] در فنلاندی و [d] یا [t] در استونیایی تطبیق وجود دارد:

حرف‌های درون دوکمان تنها برای واژگان بیگانه کاربرد دارند.

• Jó napot (:یو ناپُت) :روزخوش
• Viszlát (ویسلات):بدرود (نیمه‌رسمی)
• Elnézést! (النیزیشت) :ببخشید!
• Köszönöm (کؤسؤنؤم) :سپاسگزارم
• Mennyi? (مِن‌نی) :چه اندازه؟
• Igen :آره
• Nem :نه
• Nem értem (نِم ایرتِم) :نمی‌دانم
• víz (ویز):آب
• bor :باده
• sör (شؤر): آبجو
• tea (ته‌آ):چای
• tej (تِی):شیر (نوشیدنی)
• Szeretlek (سِرِتلِک): دوستت دارم.

• یاس‌برنی
• گویش یاسی

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Hungarian language». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲ آوریل ۲۰۱۲.