Úrdú
Úrdú er staðlað málsnið af indóevrópska tungumálinu hindí-úrdú. Úrdú er ríkismál Pakistan ásamt ensku. Úrdú er líka talað víða á Indlandi og er opinbert tungumál í fimm fylkjum. Úrdú á rætur að rekja til mállýskunnar kariboli, afbrigði af hindí sem varð til í Delí. Úrdú hefur orðið fyrir áhrifum frá m.a. persnesku, arabísku og tyrkneskum tungumálum í að minnsta kosti 900 ár. Ættjörð úrdú er í Uttar Pradesh í Norður-Indlandi en þar þróaðist tungumálið á tíma konungsríkisins Delí (1206–1527) og Mógulveldisins (1526–1858).
Úrdú Lashkari[1] | ||
---|---|---|
Málsvæði | Pakistan, Indland | |
Heimshluti | Suður-Asía | |
Fjöldi málhafa | 67 milljónir (51 milljón í Indlandi, 16 milljónir í Pakistan) | |
Sæti | 4 | |
Ætt | Indóevrópskt Indóíranskt | |
Skrifletur | Persneska stafrófið | |
Opinber staða | ||
Opinbert tungumál | Pakistan, Indland | |
Tungumálakóðar | ||
ISO 639-1 | ur | |
ISO 639-2 | urd | |
SIL | urd | |
ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode. |
Úrdú er skiljanlegt hindímælendum í Indlandi. Tungumálin hafa sameiginlegan uppruna og hljóð- og málfræði þeirra eru svo svipuð að þau eru oft flokkuð sem eitt tungumál. Munirnir á tungumálunum eru ekki miklir og snúast aðallega um ritkerfi og orðaforða: persneska stafrófið er notað til að skrifa úrdú og tæknileg orð eru oftast úr persnesku eða arabísku þar sem á hindí er devanagari notað og tækniorð eru að mestu leyti úr sanskrít. Samt sem áður eru mörg orð úr arabísku, persnesku og sanskrít í báðum tungumálunum og flestir málfræðingar telja þau tvö staðalform af sama tungumálinu.
Vegna trúarlegrar þjóðernisstefnu telja mælendur úrdú og hindí tungumálin fullkomlega aðgreind tungumál þó að sú sé ekki raunin.