Persneska
Persneska er tungumál sem talað er í Íran, Tadsíkistan, Afganistan, Úsbekistan, vesturhluta Pakistan, Barein og víðar. Yfir 75 milljónir manna hafa persnesku að móðurmáli. Persneska tilheyrir indó-evrópsku málaættinni. Persneska hefur verið rituð með arabísku letri (með viðbótartáknum) frá því þeir lentu undir yfirráðum Araba og tóku upp Múhammeðstrú á 7. öld. Fyrir þann tíma var persneska rituð með svonefndu palaví-stafrófi (sem þeir fundu upp sjálfir) og enn áður með nokkurskonar fleygrúnum.
| Persneska فارسی (Farsí) | ||
|---|---|---|
| Málsvæði | Íran, Tadsikistan, Afganistan, Barein, Úsbekistan, Pakistan, Rússland. | |
| Heimshluti | Mið-Austurlönd, Mið-Asía | |
| Fjöldi málhafa | áætl. 62–110 milljónir | |
| Sæti | 12 | |
| Ætt | Indóevrópskt Indóíranskt | |
| Opinber staða | ||
| Opinbert tungumál | Íran, Tadsjikistan, Afganistan | |
| Stýrt af | Persneskuakademía Írans Vísindaakademía Afganistan | |
| Tungumálakóðar | ||
| ISO 639-1 | fa | |
| ISO 639-2 | per (b)/fas (T) | |
| SIL | PRS | |
| ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode. | ||
Nafnið persneska vísar til Persíu, sem er eldra heiti á Íran.
Málfræði
Sagnorð enda á -an í nafnhætti svo sem omúctan (læra), porsídan (spyrja) tarsídan (hrella) og er þátíð mynduð með brottekngingu -an endingarinnar. Sagnorð beyjast í persónum og tölum og eru endingar reglulegar; 3.p.flt. -nd, 2.p.flt. -it, 1.p.et -im. 3 persóna et. er endingarlaus öfugt við fleirtöluna í íslensku.
Það eru engin málfræðileg kyn.
Hljóðfræði
Mikið er af rödduðum blísturhljóðum, setum, errið er hringlandi og jafnan raddað þótt það liggi eftir sérhljóð og undan hörðu lokhljóði, kokmælt hróflað franskt -r er algengt. Mörg orð enda á -h. Ennfremur errendingar án forliggjandi sérhljóða algengar (sr, br, pr). Höggmæli.
| Indóírönsk tungumál Indóevrópsk tungumál | ||
|---|---|---|
| Aímagíska | Askúnska | Assameíska | Barbaríska | Persneska | ||