Język urdu
Język urdu (اردو urdū), miejscowo znany jako lashkari[1] (لشکری) – język indoeuropejski z grupy indoaryjskiej używany obecnie przez ponad 50 mln ludzi na subkontynencie indyjskim i przez ponad milion osób zamieszkujących poza Azją.
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | 160 milionów | ||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| język urzędowy | Pakistan, Indie (Andhra Pradesh, Dżammu i Kaszmir), Fidżi (jako hindustani) | ||||||
| Organ regulujący | National Language Authority | ||||||
| Ethnologue | 1 narodowy↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| ISO 639-1 | ur | ||||||
| ISO 639-2 | urd | ||||||
| ISO 639-3 | urd | ||||||
| IETF | ur | ||||||
| Glottolog | urdu1245 | ||||||
| Ethnologue | urd | ||||||
| GOST 7.75–97 | урд 730 | ||||||
| WALS | urd | ||||||
| Występowanie | |||||||
 | |||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Urdu i hindi są językami niemal identycznymi pod względem struktury gramatycznej i podstawowego słownictwa (w tej warstwie, tj. języka potocznego, określane często jako hindustani), natomiast występują między nimi znaczne różnice leksykalne (urdu czerpie zapożyczenia z języka perskiego i arabskiego, natomiast hindi – z sanskrytu), oraz inny system pisma – hindi posługuje się indyjskim alfabetem dewanagari. Różnice te powodują, że na poziomie np. wykładu naukowego języki te stają się wzajemnie niezrozumiałe.
Historia
Początki języka datowane są na XII–XIII wiek, rozwinął się wśród Desi (islamskich neofitów) oraz wśród wojowników pojmanych przez muzułmanów podbijających pod wodzą Mahmuda z Ghazni Półwysep Indyjski. Słowo urdu jest skróconą formą perskiego określenia zaban-e-ordu, czyli „język wojskowy”, od tureckiego słowa ordu „armia, obóz wojskowy”[2] (notabene ten sam źródłosłów mają polskie słowa „horda” lub „ordyniec”[3]).
Słownictwo urdu zawiera wiele zapożyczeń z języka arabskiego, perskiego, tureckiego oraz paszto.
Od końca XVI wieku urdu stosuje zapis w zmodyfikowanym alfabecie arabskim, z dodatkowymi literami i znakami diakrytycznymi dla dźwięków niewystępujących w języku arabskim.
W 1947 po uzyskaniu niepodległości przez Pakistan (nazwa też wywodzi się z tego języka: pakistan w urdu oznacza „kraj czystości”) urdu stał się tam językiem urzędowym. Urdu to także jeden z 27 języków urzędowych Indii (w stanie Telangana, Dżammu i Kaszmir).