भारोपेली भाषा परिवार

भारोपेली भाषा परिवार युरोप, इरानी पठार, र उत्तरी भारतीय उपमहाद्वीपमा बसोबास गर्ने मानिसहरू बोल्ने भाषा परिवार हो। यस परिवारका केही युरोपेली भाषाहरू, अङ्ग्रेजी, फ्रान्सेली, पोर्तुगाली, रुसी, डच र स्पेनी, आधुनिक कालमा उपनिवेशवादको माध्यमबाट विस्तार भएका छन् र अहिले धेरै महाद्वीपहरूमा बोलिन्छन्। भारोपेली भाषा परिवारलाई धेरै शाखा वा उप-परिवारहरूमा विभाजित गरिएको छ, जसमध्ये आज पनि जीवित भाषाहरू भएका आठ समूहहरू छन्: अल्बेनियन्, आर्मेनियाली, बाल्टो-स्लाभिक, सेल्टिक, जर्मनिक, हेलेनिक, हिन्द-इरानी, र इटालिक; र अन्य नौ उपविभागहरू जुन अहिले लोप भइसकेका छन्।

भारोपेली भाषा परिवार
भौगोलिक
वितरण
१६औँ शताब्दी पछि युरोपएसिया (दक्षिण, मध्यदक्षिणपश्चिम एसिया); वर्तमानमा विश्वव्यापी; ३.४ अर्ब मातृभाषी
भाषिक वर्गीकरणविश्वको महत्त्वपूर्ण भाषा परिवार
मूल-भाषाआदिम भारोपेली
उपखण्डहरू
आइएसओ ६३९-२ / ५ine
ग्लोटोलगindo1319[१]
यूरोप र एसिया भर रहेका जीवित भारोपेली भाषाहरूको गृहभूमिमा फैलावट:
  अल्बेनियन
  बाल्टो-स्लाभिक (बाल्टिक)
  बाल्टो-स्लाभिक (स्लाभिक)
  केल्टिक
  जर्मनिक
  हेल्लेनिक
  इटालिक (includes रोमान्स)
  गैर भारोपेली भाषाहरू
अङ्कित क्षेत्र स्थान जहाँ बहुभाषीय स्थिति छ।

आज, सबैभन्दा धेरै देशी वक्ताहरू भएका व्यक्तिगत भारोपेली भाषाहरू अङ्ग्रेजी, हिन्दी-उर्दु, स्पेनी, बङ्गाली, फ्रान्सेली, रुसी, पोर्तुगाली, जर्मनेलीपन्जाबी हुन्, प्रत्येक १०० मिलियन मातृभाषी वक्ताहरू छन्; अरू धेरै साना छन् र लोप हुने खतरामा छन्। कुल मिलाएर, विश्वको जनसङ्ख्याको ४६% (३.२ बिलियन मानिसहरू) ले पहिलो भाषाको रूपमा भारोपेली भाषा बोल्छन् - जुन कुनै पनि भाषा परिवारमा सबैभन्दा धेरै हो। संसारमा लगभग ४४५ जीवित भारोपेली भाषाहरू छन्, जसमध्ये दुई तिहाइ (३१३) भन्दा बढी हिन्द-इरानी शाखासँग सम्बन्धित छन्।[२]

भाषाविज्ञान

१६औँ शताब्दीको दौडान, भारतीय उपमहाद्वीपमा युरोपेली आगन्तुकहरूले हिन्द-इरानी, इरानी र युरोपेली भाषाहरूमा समानताहरू देख्न थाले। १५८३ मा, अङ्ग्रेजी जेसुइट मिसनरी र कोङ्कणी विद्वान थोमस स्टीफन्सले गोवाबाट आफ्नो भाइलाई एउटा पत्र लेखेका थिएँ जसमा उनले भारतीय भाषाहरू र ग्रीक र ल्याटिन बीचको समानताहरू उल्लेख गरे।

वर्गीकरण

भारोपेली भाषा परिवारलाई सामान्यतया आठ वटा शाखामा विभाजन गरिएको छ:

  1. अल्बेनियाली
  2. आर्मेनियाली
  3. बाल्टो-स्लाभिक भाषाहरू
  4. केल्टिक भाषाहरू
  5. जर्मनेली भाषाहरू
  6. हेलेनिक भाषाहरू
  7. हिन्द-इरानी भाषाहरू
  8. रोमान्स भाषाहरू

भाषा तुलना

नेपालीसंस्कृतरोमनप्राचीन युनानीजर्मनेलीअङ्ग्रेजीआदिम भारोपेली
आमामातृमातेरमैतैरमुटरमदरमातेर
पितापितृपातेरपातैरफाटरफादरपतेर
भाइभ्रातृफ्रातेरफ्रातैरब्रूडरब्रदरभ्रातेर
नामनामन्नोमेनओनोमानामेनेमनोम्न
गाईगौस्बोसबोउसकूकाउग्वोउ

वर्तमान वितरण

आज, भारोपेली भाषाहरू सबै बसोबास भएका महाद्वीपहरूमा अरबौं देशी वक्ताहरूले बोल्छन्, जुन कुनै पनि मान्यता प्राप्त भाषा परिवारको लागि अहिलेसम्मको सबैभन्दा ठुलो सङ्ख्या हो।[३] एथनोलोजिस्ट अनुसार सबैभन्दा धेरै वक्ताहरूको सङ्ख्या भएका २० भाषाहरू मध्ये, १० भारोपेली हुन्: अङ्ग्रेजी, हिन्दुस्तानी, स्पेनी, बङ्गाली, फ्रान्सेली, रुसी, पोर्तुगाली, जर्मनेली, फारसीपन्जाबी, प्रत्येक १०० मिलियन वा बढी स्पिकरहरू भएका छन्।[४] थप रूपमा, विश्वभरका करोडौं व्यक्तिहरूले भारोपेली भाषाहरूलाई माध्यमिक वा तृतीयक भाषाहरूको रूपमा अध्ययन गर्छन्, जसमा पूर्ण रूपमा फरक भाषा परिवार र ऐतिहासिक पृष्ठभूमि भएका संस्कृतिहरू समावेश छन् — त्यहाँ अङ्ग्रेजी भाषाका करिब ६० करोड सिक्नेहरू छन्।[५]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

🔥 Top keywords: मुख्य पृष्ठराम नवमीनेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीविशेष:Searchराष्ट्रिय सभा (नेपाल)मारी अँतवानेतनेपालका स्थानीय तहहरूनेपालरामनेपाली भाषानेपालको संविधान २०७२Special:Searchनेपाल सम्वत्नेपालका बैङ्कहरूको सूचीनेपालका प्रदेशहरूनेपालको भूगोलनेपाली शब्दकोशगण्डकी प्रदेशलक्ष्मीप्रसाद देवकोटाबागमती प्रदेशनेपालको इतिहासपशुपतिनाथ मन्दिरइलाम २ (निर्वाचन क्षेत्र)कर्मचारी सञ्चय कोषविशेष:RecentChangesसयौँ थुङ्गा फूलका हामीनेपाल विद्यार्थी सङ्घदोस्रो विश्व युद्धलेखा प्रणालीनेपाल राष्ट्र बैङ्कमुक्तिनाथनेपालको अर्थतन्त्रलुम्बिनी प्रदेशमद्दत:सहायतास्वयम्भूनाथसेतो मच्छिन्द्रनाथको रथयात्राकाठमाडौँकोशी प्रदेशसेतो गरुड