การก้าวกระโดดไกลไปข้างหน้า

การก้าวกระโดดไกลไปข้างหน้า (อังกฤษ: Great Leap Forward; จีน: 大跃进) หรือแผนห้าปีฉบับที่สอง ของสาธารณรัฐประชาชนจีน เป็นการรณรงค์ทางเศรษฐกิจและสังคมซึ่งมีพรรคคอมมิวนิสต์จีน (CPC) เป็นผู้นำระหว่างปี 1958 ถึง 1962 ประธานเหมา เจ๋อตงเปิดฉากการณรงค์เพื่อบูรณะประเทศจากเศรษฐกิจการเกษตรเป็นสังคมคอมมิวนิสต์ผ่านการตั้งคอมมูนประชาชน เหมาสั่งการเร่งความพยายามให้เพิ่มผลผลิตเมล็ดพันธุ์เป็นทวีคูณ และขยายอุตสาหกรรมออกสู่ชนบท ข้าราชการท้องถิ่นต่างกริ่งเกรงการรณรงค์ต่อต้านฝ่ายขวาและแข่งกันบรรลุให้เท่าหรือมากกว่าโควตาตามข้ออ้างที่เกินจริงของเหมา โดยเก็บรวบรวม "ส่วนเกิน" ซึ่งไม่มีอยู่จริงแล้วปล่อยให้เกษตรกรอดอยาก ข้าราชการระดับสูงไม่กล้ารายงานภัยพิบัติทางเศรษฐกิจที่เกิดจากนโยบายเหล่านี้ และข้าราชการระดับชาติโทษว่าผลผลิตอาหารที่ลดลงเกิดจากลมฟ้าอากาศที่เลว และไม่ดำเนินการใดหรือดำเนินการน้อยมาก การก้าวกระโดดไกลไปข้างหน้าส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตหลายสิบล้านคน^[1] โดยมีประมาณพิสัยระหว่าง 18 ถึง 45 ล้านคน^[2] อัตราการเกิดเสียชีวิตหรือเลื่อนไปจำนวนประมาณเท่า ๆ กัน ทำให้ทุพภิกขภัยจีนใหญ่ เป็นทุพภิกขภัยใหญ่สุดในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ^[3]

การก้าวกระโดดไกลไปข้างหน้า
"Great Leap Forward" in Simplified (top) and Traditional (bottom) Chinese characters
อักษรจีนตัวเต็ม	大躍進
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Dà yuè jìn เวด-ไจลส์ Ta4 yüeh4 chin4 IPA [tâ ɥê tɕîn] ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Daaih yeuk jeun IPA [tàːi jœ̄ːk̚ tsɵ̄n] ยฺหวิดเพ็ง Daai6 joek3 zeon3 ภาษาหมิ่นใต้ ไถหลัว Tuā io̍k tsìn

การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของชาวจีนในชนบทที่สำคัญ ได้แก่ การค่อย ๆ เพิ่มการรวมอำนาจการผลิตเกษตกรรมแบบบังคับ มีคำสั่งห้ามการกสิกรรมของเอกชน และผู้ที่ประกอบกสิกรรมดังกล่าวถูกบีฑาหรือตีตราว่าเป็นผู้ต่อต้านการปฏิวัติ การจำกัดประชากรชนบทมีการใช้บังคับผ่านการประชุมเพื่อรีดคำสารภาพ (struggle session) และการกดดันทางสังคม นอกจากนี้ยังเผชิญกับการบังคับใช้แรงงานด้วย^[4] การทำให้ชนบทเป็นอุตสาหกรรมซึ่งเป็นลำดับความสำคัญของการรณรงค์อย่างเป็นทางการ พบว่า "การพัฒนา... ถูกยกเลิกโดยข้อผิดพลาดของการก้าวกระโดดไกลไปข้างหน้า"^[5] นโยบายดังกล่าวเป็นหนึ่งในสองช่วงเวลาระหว่างปี 1953 ถึง 1976 ที่เศรษฐกิจจีนหดตัว^[6]

ในปี 1959 เหมา เจ๋อตงยกตำแหน่งผู้นำบริหารประจำวันแก่นักคิดสายกลางเน้นปฏิบัติอย่างหลิว เช่าฉีและเติ้ง เสี่ยวผิง และ CPC ศึกษาความเสียหายที่เกิดขึ้นในการประชุมปี 1960 และ 1962 เหมาไม่ยอมถอนนโยบายนี้และกลับโทษปัญหาว่าเกิดจากการนำไปปฏิบัติที่เลวและ "ฝ่ายขวา" ที่คัดค้านเขา เขาริเริ่มการปฏิวัติทางวัฒนธรรมในปี 1966 เพื่อกำจัดการต่อต้านและรวบอำนาจของเขา นอกจากนี้ มีการสร้างเขื่อนนับสิบแห่งในจูหม่าเตี้ยน มณฑลเหอหนาน ซึ่งแตกในปี 1975 ระหว่างการก้าวกระโดดไกลไปข้างหน้าภายใต้อิทธิพลของพายุไต้ฝุ่นนีนา ส่งผลให้เกิดภัยพิบัติจากฝีมือมนุษย์ครั้งใหญ่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ โดยมียอดผู้เสียชีวิตโดยประมาณระหว่างหลายหมื่นถึง 240,000 คน^[7][8][9]