ประเทศโปแลนด์
สาธารณรัฐโปแลนด์ Rzeczpospolita Polska (โปแลนด์) | |
|---|---|
.svg)  ที่ตั้งของ ประเทศโปแลนด์ (เขียวเข้ม) – ในยุโรป (เขียว & เทาเข้ม) | |
| เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | วอร์ซอ 52°13′N 21°02′E / 52.217°N 21.033°E |
| ภาษาราชการ | โปแลนด์[1] |
| กลุ่มชาติพันธุ์ | |
| ศาสนา (พ.ศ. 2562[4]) |
|
| เดมะนิม | |
| การปกครอง | สาธารณรัฐแบบรัฐสภา (โดยนิตินัย)[5] |
| อันด์แชย์ ดูดา | |
• นายกรัฐมนตรี | ดอนัลต์ ตุสก์ |
| สภานิติบัญญัติ | รัฐสภา |
• สภาสูง | วุฒิสภา |
• สภาล่าง | เซย์ม |
| ก่อตั้ง | |
• การทำให้เป็นคริสเตียนในประเทศโปแลนด์[b] | 14 เมษายน ค.ศ. 966 |
• ราชอาณาจักรโปแลนด์ | 18 เมษายน ค.ศ. 1025 |
| 1 กรกฎาคม ค.ศ. 1569 | |
| 24 ตุลาคม ค.ศ. 1795 | |
• สาธารณรัฐที่ 2 | 11 พฤศจิกายน ค.ศ. 1918 |
| 17 กันยายน ค.ศ. 1939 | |
| 19 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1947 | |
• สาธารณรัฐที่ 3 | 31 ธันวาคม ค.ศ. 1989[7] |
| พื้นที่ | |
• รวม | 312,696[8] ตารางกิโลเมตร (120,733 ตารางไมล์)[c] (อันดับที่ 69) |
| 1.48 (ณ ปี 2558)[10] | |
| ประชากร | |
• 2563 ประมาณ |  38,268,000[11] (อันดับที่ 38) |
| 123 ต่อตารางกิโลเมตร (318.6 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 83) | |
| จีดีพี (อำนาจซื้อ) | 2564 (ประมาณ) |
• รวม |  1.363 ล้านล้านดอลลาร์[12] (อันดับที่ 19) |
• ต่อหัว | 35,957 ดอลลาร์[12] (อันดับที่ 39) |
| จีดีพี (ราคาตลาด) | 2564 (ประมาณ) |
• รวม | 642 พันล้านดอลลาร์[12] (อันดับที่ 22) |
• ต่อหัว | 16,930 ดอลลาร์[12] (อันดับที่ 44) |
| จีนี (2562) |  28.5[13]ต่ำ |
| เอชดีไอ (2562) | 0.880[14] สูงมาก · อันดับที่ 35 |
| สกุลเงิน | ซวอตือ (PLN) |
| เขตเวลา | UTC+1 (เวลายุโรปกลาง) |
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง) | UTC+2 (เวลาออมแสงยุโรปกลาง) |
| รูปแบบวันที่ | dd/mm/yyyy (ค.ศ.) |
| ขับรถด้าน | ขวา |
| รหัสโทรศัพท์ | +48 |
| โดเมนบนสุด | .pl |
เว็บไซต์ poland.pl | |
โปแลนด์[d] มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐโปแลนด์[e] เป็นประเทศในตอนกลางของยุโรป[15] ถูกแบ่งออกเป็น 16 จังหวัดปกครอง ครอบคลุมพื้นที่กว่า 312,696 ตารางกิโลเมตร (120,733 ตารางไมล์) และมีภูมิอากาศแบบอบอุ่นตามฤดูกาลเป็นส่วนใหญ่[9] โปแลนด์มีประชากรเกือบ 38.5 ล้านคน และเป็นรัฐสมาชิกที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับ 5 ของสหภาพยุโรป[9] โดยมีวอร์ซอ เป็นเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของประเทศ โดยมีเมืองใหญ่อื่น ๆ ได้แก่ กรากุฟ, วูช, วรอตสวัฟ, พอซนาน, กดัญสก์ และชแชตชิน
ดินแดนที่มีความหลากหลายทางภูมิศาสตร์ของโปแลนด์นั้น ครอบคลุมตั้งแต่ชายฝั่งตามแนวทะเลบอลติกทางตอนเหนือของประเทศ ไปจนถึงเทือกเขาชูแดแรสและคาร์เพเทียนทางตอนใต้ โปแลนด์มีพรมแดนทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือติดกับลิทัวเนียและรัสเซีย (ผ่านทางแคว้นคาลินินกราด) ทิศตะวันออกติดกับเบลารุสและยูเครน ทิศใต้ติดกับสโลวาเกียและเช็กเกีย และทิศตะวันตกติดกับเยอรมนี[16]
ประวัติศาสตร์ของมนุษย์ที่มีชีวิตชีวาบนผืนดินของโปแลนด์ มีระยะเวลาอยู่เป็นหลายพันปี ตลอดยุคโบราณตอนปลายมีความหลากหลายอย่างกว้างขว้าง โดยมีวัฒนธรรมและชนเผ่าต่าง ๆ ได้ตั้งรกรากอยู่บนที่ราบในยุโรปกลางอันกว้างใหญ่ อย่างไรก็ตาม ชาวโปลันด์ตะวันตกเป็นผู้ที่ครอบครองภูมิภาคแห่งนี้ และก็ได้ตั้งชื่อให้กับภูมิภาคนี้ว่าโปแลนด์ การสถาปนารัฐโปแลนด์นั้นสามารถย้อนรอยไปถึง ค.ศ. 966 เมื่อมีผู้ปกครองนอกรีตแห่งราชอาณาจักรที่อยู่ร่วมกับดินแดนของประเทศโปแลนด์ในปัจจุบัน ได้ยอมรับศาสนาคริสต์ และได้เปลี่ยนมานับถือคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก[17] ราชอาณาจักรโปแลนด์ถูกก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1025 และใน ค.ศ. 1569 ก็ได้ประสานความสัมพันธ์ทางการเมืองที่มีมายาวนานกับลิทัวเนีย โดยการลงนามในสหภาพลูบลิน สหภาพนี้ได้ก่อตั้งเครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนีย ซึ่งเป็นหนึ่งในประเทศที่มีพื้นที่มากที่สุด (มีพื้นที่มากกว่า หนึ่ง ล้าน ตารางกิโลเมตร หรือ 400,000 ตารางไมล์) และเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดในยุโรป ภายในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ถึง 17 โดยมีระบบการเมืองเป็นแบบเสรีที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ ซึ่งได้รับเอารัฐธรรมนูญสมัยใหม่ เป็นฉบับแรกของยุโรปมาใช้ นั่นคือ รัฐธรรมนูญวันที่ 3 พฤษภาคม ค.ศ. 1791[18][19][20]
หลังผ่านพ้นความโดดเด่นและความรุ่งเรืองแล้วนั้น เครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนียก็ถูกแบ่งดินแดนโดยประเทศเพื่อนบ้านของเครือจักรภพโปแลนด์–ลิทัวเนีย เมื่อช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 และได้รับเอกราชอีกครั้งใน ค.ศ. 1918 ด้วยสนธิสัญญาแวร์ซาย หลังจากความขัดแย้งทางด้านดินแดนอยู่หลายครั้ง โปแลนด์ซึ่งเป็นรัฐหลายชนชาตินั้น ได้รับการฟื้นฟูสถานะเป็นผู้เล่นหลักในการเมืองของยุโรป ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1939 สงครามโลกครั้งที่สองเริ่มต้นขึ้นด้วยการรุกรานโปแลนด์โดยนาซีเยอรมนี ตามมาด้วยสหภาพโซเวียตที่รุกรานโปแลนด์ตามกติกาสัญญาโมโลตอฟ–ริบเบินทร็อพ พลเมืองชาวโปแลนด์ประมาณ 6 ล้านคน รวมถึงชาวยิวในประเทศจำนวน 3 ล้านคน เสียชีวิตลงตลอดช่วงระหว่างสงคราม[21][22] ในฐานะที่เป็นรัฐสมาชิกของกลุ่มตะวันออก สาธารณรัฐประชาชนโปแลนด์ได้ประกาศโดยทันทีว่า ประเทศของตนเป็นหัวหน้าในการลงนามสนธิสัญญาวอร์ซอ ท่ามกลางความตึงเครียดในสงครามเย็น ที่เกิดขึ้นทั่วโลก ภายหลังเหตุการณ์ใน ค.ศ. 1989 โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการเกิดขึ้นและการมีส่วนร่วมของขบวนการโซลิดาริตี รัฐบาลคอมมิวนิสต์ถูกยุบ และโปแลนด์ก็ได้สถาปนาตนเองขึ้นมาใหม่ ในฐานะสาธารณรัฐประชาธิปไตย
โปแลนด์ถือเป็นตลาดที่พัฒนาแล้ว[23] และเป็นประเทศอำนาจปานกลาง โดยเป็นประเทศที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 6 ของสหภาพยุโรป ตามผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (อำนาจตลาด) และใหญ่เป็นอันดับที่ 5 ตามภาวะเสมอภาคของอำนาจซื้อ[24] โปแลนด์ให้มาตรฐานการครองชีพ ความปลอดภัย และเสรีภาพทางเศรษฐกิจที่สูงมาก[25][26][27] เช่นเดียวกับการศึกษาในระดับมหาวิทยาลัย ที่ไม่ต้องเสียค่าเล่าเรียน และระบบหลักประกันสุขภาพแบบถ้วนหน้า[28][29] ประเทศนี้มีแหล่งมรดกโลกของยูเนสโกอยู่ 17 แห่ง โดย 15 แห่งเป็นแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม[30] โปแลนด์เป็นรัฐสมาชิกของเขตเชงเกน, สหภาพยุโรป, เขตเศรษฐกิจยุโรป, สหประชาชาติ, เนโท, องค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ และกลุ่มวิแชกราด
นิรุกติศาสตร์
ชื่อของประเทศโปแลนด์ในภาษาแม่ว่า Polska นั้น มีมาจากชนเผ่าเลติชของชาวโปลันด์ตะวันตก ซึ่งอาศัยอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำวาร์ตา ซึ่งในปัจจุบันคือภูมิภาควีแยลกอปอลสกา โดยเริ่มมาตั้งแต่กลางคริสต์ศตวรรษที่ 6[31] ชื่อของชนเผ่านี้มีต้นกำเนิดมาจากภาษาโปรโต-อินโด-ยุโรป คำว่า *pleh₂- (ที่ราบ) และภาษาโปรโต-สลาวิก คำว่า pole (ทุ่งกว้าง)[31][32] ในทางนิรุกติศาสตร์นั้นได้มีการพลิกแพลงคำจากภูมิลักษณ์ของภูมิภาคและภูมิประเทศอันราบเรียบของวีแยลกอปอลสกา[33] ชื่อประเทศโปแลนด์ในภาษาอังกฤษนั้น (Poland) ถูกประดิษฐ์คำขึ้นในคริสต์ทศวรรษที่ 1560 โดยมาจากภาษาเยอรมันกลาง-สูง คำว่า Pole(n) และได้เติมคำหลังต่อท้ายว่า land ที่มีความหมายว่า ผู้คนหรือประเทศชาติ[34][35] ก่อนที่จะถูกเอามาใช้ ส่วนชื่อประเทศโปแลนด์ในภาษาละติน (Polonia) ก็ถูกนำมาใช้อย่างกว้างขวาง ทั่วยุโรปภายในยุคกลาง[36]
ประวัติศาสตร์
โปแลนด์เคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต ในการรบวอร์ซอ โปแลนด์ต้องสู้กับสหภาพโซเวียตที่มีทหารมากกว่าถึงห้าเท่า แต่ทหารโปแลนด์ที่รักชาติก็สามารถขับไล่รัสเซียออกไปได้ ต่อมาโปแลนด์เกิดความขัดแย้งภายในประเทศ นาซีเยอรมนีได้เรียกร้องผนวกท่าเรือเสรีดานซิกแต่โปแลนด์ปฏิเสธ นาซีเยอรมนีกับสหภาพโซเวียตได้ทำสนธิสัญญาโมโลตอฟ-ริบเบนทรอพและร่วมมือกันเข้ายึดครองโปแลนด์ ในปี พ.ศ. 2482 โดยเยอรมนีจะเข้ายึดด้านตะวันตก ส่วนสหภาพโซเวียตจะเข้ายึดด้านตะวันออก แต่รัฐบาลของโปแลนด์ได้หลบลี้ภัยไปยังประเทศอังกฤษและจัดตั้งเป็นรัฐบาลพลัดถิ่นทำการต่อสู้กับนาซีเยอรมนีต่อไป
ในระหว่างอยู่ภายใต้การครอบครองของนาซีเยอรมัน นาซีได้ทำการกวาดต้อนชาวยิวในโปแลนด์หลายล้านคนไปยังค่ายกักกัน โดยเฉพาะค่ายกักกันเอาชวิตซ์ และทำการสังหารหมู่อย่างโหดและทารุณ ต่อมาในปี 1945 กองทัพแดงแห่งสหภาพโซเวียตได้เข้ายึดครองโปแลนด์และได้ให้ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์ หลังสงครามโลกครั้งที่สองและสงครามเย็น ประเทศโปแลนด์ได้เป็นหนึ่งในสมาชิกของประเทศในยุโรปตะวันออกที่ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์
ภูมิศาสตร์
ที่ตั้ง ตั้งอยู่ใจกลางทวีปยุโรป มีพรมแดนติด 7 ประเทศ ได้แก่ ทิศเหนือจรดรัสเซีย (แคว้นคาลีนินกราด) ทิศตะวันออกเฉียงเหนือและทิศตะวันออกจรดลิทัวเนีย เบลารุส และยูเครน ทิศใต้จรดสโลวาเกียและสาธารณรัฐเช็ก ทิศตะวันตกจรดเยอรมนี และทิศเหนือจรดทะเลบอลติก
ภูมิประเทศ เป็นพื้นที่ราบเกือบทั้งประเทศ นอกจากบริเวณชายแดนทางใต้เป็นทิวเขาตาตรา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาคาร์เพเทียและภูเขาซูดีทีส ซึ่งมียอดเขาสูงที่สุดคือยอด Rysy สูงจากระดับน้ำทะเล 8,200 ฟุต เป็นพรมแดนธรรมชาติกั้นระหว่างโปแลนด์กับสโลวาเกีย โปแลนด์มีแม่น้ำสายสำคัญคือ แม่น้ำโอเดอร์ที่อยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ และแม่น้ำวิสตูลาที่อยู่ทางตะวันออกของประเทศ
การเมือง
บริหาร
.jpg)
นายกรัฐมนตรี
โปแลนด์เป็นประเทศที่ปกครองโดยระบอบประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน โดยมีประธานาธิบดีเป็นประมุขแห่งรัฐ[37][38] โครงสร้างของรัฐบาลนั้น มีศูนย์กลางอยู่ที่คณะรัฐมนตรี ที่นำโดยนายกรัฐมนตรี ประธานาธิบดีจะแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีตามข้อเสนอของนายกรัฐมนตรี ซึ่งมักจะมาจากพันธมิตรในสภาเซย์มเป็นส่วนใหญ่ ประธานาธิบดีจะได้รับเลือกตั้งจากคะแนนเสียงอยู่ทุก ๆ 5 ปี โดยประธานาธิบดีคนปัจจุบันคืออันด์แชย์ ดูดา และนายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันคือมาแตอุช มอราวีแยตสกี[39]
การแบ่งเขตการปกครอง
โปแลนด์แบ่งเขตการปกครองระดับบนสุดออกเป็น 16 จังหวัด (โปแลนด์: województwa) ได้แก่
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
การปกครองในระดับรองลงไปจากจังหวัดได้แก่
- อำเภอ (powiaty) แบ่งเป็น
- อำเภอชนบท (powiaty ziemskie) 314 แห่ง และ
- อำเภอนคร (powiaty grodzkie) 65 แห่ง
- เทศบาล (gminy) 2,478 แห่ง
ดูเพิ่ม
หมายเหตุ
อ้างอิง
- Materski, Wojciech; Szarota, Tomasz (2009). "Przedmowa" [Preface]. Polska 1939–1945. Straty Osobowe i Ofiary Represji pod Dwiema Okupacjami [Human Losses and Victims of Repressions under Two Occupations] (ภาษาโปแลนด์). Warsaw: IPN. ISBN 978-83-7629-067-6. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 March 2012. สืบค้นเมื่อ 27 October 2014.
แหล่งข้อมูลอื่น
หาความหมายจากวิกิพจนานุกรม
ภาพและสื่อจากคอมมอนส์
เนื้อหาข่าวจากวิกิข่าว
คำคมจากวิกิคำคม
ข้อมูลต้นฉบับจากวิกิซอร์ซ
หนังสือจากวิกิตำรา
ข้อมูลการเดินทางจากวิกิท่องเที่ยว
- Poland.gov.en – Polish national portal เก็บถาวร 3 ธันวาคม 2014 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Poland. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
. สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911. Vol. 21 (11 ed.). 1911.- . Encyclopædia Britannica. Vol. 32 (12th ed.). 1922.
- ประเทศโปแลนด์ ที่เว็บไซต์ Curlie
Wikimedia Atlas of Poland
ดูข้อมูลทางภูมิศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับ ประเทศโปแลนด์ ที่โอเพินสตรีตแมป
