โกลกาตา

โกลกาตา (อังกฤษ: ^ⓘ; เบงกอล: কলকাতা) หรือชื่อเดิม แคลคัตตา (อังกฤษ: Calcutta) เป็นเมืองหลวงของรัฐเบงกอลตะวันตก ประเทศอินเดีย ตั้งอยู่ริมฝั่งตะวันออกของแม่น้ำฮุกลี ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศ เมืองนี้มีจำนวนประชากร 4,580,544 คน (พ.ศ. 2544) ซึ่งหากนับรวมในเขตเมืองรอบนอกด้วยก็จะมีจำนวนมากกว่า 14 ล้านคน ทำให้เมืองนี้เป็นกลุ่มเมืองที่ใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 3 และเป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดเป็นอันดับที่ 4 ของประเทศ

โกลกาตา แคลคัตตา
เมกะซิตี
จากด้านบนตามเข็มนาฬิกา: พระราชานุสรณ์สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย (โกลกาตา), อาสนวิหารนักบุญเปาโล, ย่านศูนย์กลางธุรกิจ, สะพานรพินทระเสตุ, รถรางในเมือง, วิทยาสาครเสตุ
สมญา:  เมืองหลวงทางวัฒนธรรมของอินเดีย[1]
โกลกาตา แสดงแผนที่รัฐเบงกอลตะวันตก โกลกาตา แสดงแผนที่ประเทศอินเดีย โกลกาตา แสดงแผนที่ทวีปเอเชีย โกลกาตา แสดงแผนที่โลก
พิกัด: 22°34′21″N 88°21′50″E / 22.5726°N 88.3639°E / 22.5726; 88.3639
ประเทศ	อินเดีย
รัฐ	เบงกอลตะวันตก
อำเภอ	โกลกาตา[2][3][4][5][6]
การปกครอง
• ประเภท	องค์การเทศบาล
• องค์กร	องค์การเทศบาลโกลกาตา
• นายกเทศมนตรี	Firhad Hakim (AITC)
พื้นที่[7][8]
• เมกะซิตี	206.08 ตร.กม. (79.151 ตร.ไมล์)
• รวมปริมณฑล	1,886.67 ตร.กม. (728.45 ตร.ไมล์)
ความสูง	9 เมตร (30 ฟุต)
ประชากร  (2011)[7][9]
• เมกะซิตี	4,496,694 คน
• อันดับ	ที่ 7
• ความหนาแน่น	22,000 คน/ตร.กม. (57,000 คน/ตร.ไมล์)
• รวมปริมณฑล[10][11]	14,617,882 คน
• อันดับในเขตมหานคร	ที่ 3
เดมะนิม	โกลกาตาน Calcuttan
ภาษา
• ทางการ	เบงกอล อังกฤษ[12]
• ทางการเพิ่มเติม	ฮินดี, อูรดู, เนปาล, โอริยา, สันถาลี, ปัญจาบ, ราชพังสี[12]
เขตเวลา	UTC+05:30 (IST)
รหัส ZIP	700 xxx
รหัสพื้นที่	+91-33
ทะเบียนพาหนะ	WB-01 ถึง WB-10
HDI (2004)	0.78[13] (สูง)
เว็บไซต์	kmcgov.in

โกลกาตาเคยเป็นเมืองหลวงของอินเดียในสมัยการปกครองของอังกฤษ จึงทำให้เมืองนี้เป็นศูนย์กลางการศึกษาสมัยใหม่ วิทยาศาสตร์ วัฒนธรรม และการเมือง (จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2454 ได้มีการย้ายเมืองหลวงไปนิวเดลี) โดยถือเป็นเมืองหนึ่งที่มีระบบระบายน้ำเก่าแก่ที่สุดในโลก ด้วยมีอายุกว่า 150 ปี^[14] อย่างไรก็ตาม โกลกาตาประสบกับภาวะชะงักงันทางเศรษฐกิจเป็นเวลานานติดต่อกันหลายปีหลังจากอินเดียได้รับเอกราชในปี พ.ศ. 2490 ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 เป็นต้นมา การฟื้นฟูและการกระตุ้นเศรษฐกิจก็ได้นำไปสู่ความเจริญเติบโตของเมืองอย่างเต็มที่ แต่ก็เช่นเดียวกับเมืองใหญ่แห่งอื่น ๆ ในอินเดีย โกลกาตาต้องเผชิญกับปัญหาเมืองต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาความยากจน ปัญหามลภาวะ ปัญหาการจราจรติดขัด เป็นต้น นอกจากนี้ โกลกาตายังมีชื่อเสียงด้านประวัติศาสตร์การปฏิวัติ ตั้งแต่การเรียกร้องเอกราชของอินเดีย ไปจนถึงขบวนการฝ่ายซ้ายและสหภาพการค้าต่าง ๆ อีกด้วย

เป็นไปได้ว่าชื่อโกลกาตาและ "แคลคัตตา" นั้นอาจจะมาจาก กาลิกาตา ซึ่งเป็นหนึ่งในหมู่บ้านสามแห่ง (กาลิกาตา สุตนุติ และโคพินทปุระ) ในพื้นที่แถบนี้ก่อนการเข้ามาของอังกฤษ^[15] ซึ่งสันนิษฐานว่า "กาลิกาตา" นั้นเป็นรูปในภาษาอังกฤษของคำว่า กาลีเกษตร ("ดินแดนของพระแม่กาลี") หรือมาจากคำในภาษาเบงกอลว่า กิกิลา ("ที่ราบ") ^[16] หรืออาจมีต้นกำเนิดจากคำพื้นเมืองที่ใช้เรียกชื่อคลองธรรมชาติสายหนึ่ง คือ คาล ตามด้วย กัตตา^[17] แม้ว่าในภาษาเบงกอลซึ่งเป็นภาษาของท้องถิ่นจะเรียกชื่อเมืองนี้ว่า "โกลกาตา" มาตลอด แต่ชื่อภาษาอังกฤษของเมืองก็เพิ่งถูกเปลี่ยนจาก "แคลคัตตา" เป็น "โกลกาตา" ตามการออกเสียงในภาษาดังกล่าวเมื่อปี พ.ศ. 2544 นี้เอง บางคนมองว่านี่เป็นหนึ่งในการเคลื่อนไหวเพื่อลบล้างสิ่งที่เป็นมรดกตกทอดจากการปกครองของอังกฤษ^[18]