Nobel Kimya Ödülü sahipleri listesi

Nobel Kimya Ödülü, Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, kendisinin ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Stockholm'de gerçekleştirilen Nobel Ödülleri töreninde, kimyanın çeşitli alanlarında faaliyet gösteren kişilere verilir. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisinin belirlediği beş akademi üyesinin oluşturduğu bir komite tarafından seçilen kazanan kişiler,[1] birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.[2]

1918'de ödülün takdim edildiği Fritz Haber'e verilen Nobel Kimya Ödülü diploması

1901'den beri verilen Nobel Kimya Ödülü'nde, 1958 ve 1980'de ödülü kazanan Frederick Sanger, birden fazla kez ödülü kazanan ilk ve tek isim oldu. 1916, 1917, 1919, 1924, 1933, 1940, 1941 ve 1942 yıllarında ödül verilmezken dokuz kez ise bir yıl gecikmeli olarak takdim edildi. 1914 yılında Nobel Fizik Komitesi, o yıl için ödülün verilebilmesi için gereken kriterleri hiçbir adayın sağlamadığına hükmederek ödül vermedi ancak ertesi yıl ödülün verildiği Theodore Richards, 1914'teki ödülü almış olarak kabul edildi. Aynı durum 1918'deki ödülü 1919'da alan Fritz Haber, 1920'deki ödülü 1921'de alan Walther Nernst, 1921'deki ödülü 1922'de alan Frederick Soddy, 1925'teki ödülü 1926'da alan Richard Zsigmondy, 1927'deki ödülü 1928'de alan Heinrich Wieland, 1938'deki ödülü 1939'da alan Richard Kuhn, 1943'teki ödülü 1944'te alan George de Hevesy ve son olarak 1944'teki ödülü 1945'te alan Otto Hahn tarafından da yaşandı. Vatandaşı oldukları Nazi Almanyası hükûmeti tarafından ödülü almalarına izin verilmeyen 1938 kazananı Otto Hahn ile 1939 kazananı Adolf Butenandt, ilerleyen yıllarda madalya ile diplomayı alsa da para ödülünü almamışlardı. Günümüzde varlığını sürdürmeyen ülkeler de dahil olmak üzere toplamda 33 ülkeden ödül kazanan olurken ödülü kazanan kişilerin 77'si Amerika Birleşik Devletleri adına bu başarıya ulaştı. 2021 itibarıyla toplamda 188 kişi bu ödülün sahibi oldu.

Kazananlar

YılResimKazananMilliyeti[a]GerekçeKaynak
1901 van 't Hoff, Jacobus HenricusJacobus Henricus van 't Hoff  Hollanda"çözeltilerdeki kimyasal dinamik ve osmotik basınç kanunlarını keşfinden dolayı"[3]
1902 Fischer, EmilEmil Fischer  Alman İmparatorluğu"şeker ve pürin sentezi üzerine çalışmalarından dolayı"[4]
1903 Arrhenius, SvanteSvante Arrhenius  İsveç"ayrışmanın elektrolitik teorisinden dolayı"[5]
1904 Ramsay, WilliamWilliam Ramsay  Birleşik Krallık"havadaki soy gaz elementlerini keşfi ve bu elementlerin periyodik tablodaki yerleri konusundaki kararlılığından dolayı"[6]
1905 von Baeyer, AdolfAdolf von Baeyer  Alman İmparatorluğu"organik boyalar ve hidroaromatik bileşikler üzerine yaptığı çalışmalar aracılığıyla organik kimya ve kimya endüstrisinin ilerlemesinden dolayı"[7]
1906 Moissan, HenriHenri Moissan  Fransa"flor elementini araştırması ve ayrıştırması ile kendi adıyla anılan elektrik fırınından dolayı"[8]
1907 Buchner, EduardEduard Buchner  Alman İmparatorluğu"biyokimyasal araştırmaları ve hücresiz fermentasyonu keşfinden dolayı"[9]
1908 Rutherford, ErnestErnest Rutherford  Birleşik Krallık
 Yeni Zelanda
"elementlerin bozunması ve radyoaktif maddelerin kimyası üzerine araştırmalarından dolayı"[10]
1909 Ostwald, WilhelmWilhelm Ostwald  Alman İmparatorluğu
 Rus İmparatorluğu
"kataliz üzerine çalışması ile kimyasal denge yönetiminin temel ilkeleri ve reaksiyon hızları üzerine araştırmalarından dolayı"[11]
1910 Wallach, OttoOtto Wallach  Alman İmparatorluğu"alisiklik bileşikler alanındaki öncü çalışmasıyla, organik kimya ile kimya endüstrisine olan hizmetlerinden dolayı"[12]
1911 Curie, MarieMarie Curie  Fransa
 Rus İmparatorluğu
"radyumun izolasyonu ve bu dikkat çekici elementin doğası ve bileşikleri sayesinde, radyum ve polonyum elementlerinin keşfinden dolayı"[13]
1912 Grignard, VictorVictor Grignard  Fransa"Grignard reaktifini keşfinden dolayı"[14]
Sabatier, PaulPaul Sabatier  Fransa"organik bileşikleri, ince parçalara ayrılmış metallerin varlığında hidrojenasyon yönteminden dolayı"
1913 Werner, AlfredAlfred Werner   İsviçre"özellikle inorganik kimyada olmak üzere, moleküllerdeki atomların bağlanması üzerine çalışmasından dolayı"[15]
1914 Richards, TheodoreTheodore Richards  ABD"çok sayıdaki kimyasal elementin atom ağırlıklarının doğru bir şekilde saptanmasından dolayı"[16]
1915 Willstätter, RichardRichard Willstätter  Alman İmparatorluğu"özellikle klorofil olmak üzere, bitki pigmentler üzerine araştırmalarından dolayı"[17]
1916Ödül verilmedi
1917
1918 Haber, FritzFritz Haber  Weimar Cumhuriyeti"elementlerinden amonyak sentezinden dolayı"[18]
1919Ödül verilmedi
1920 Nernst, WaltherWalther Nernst  Weimar Cumhuriyeti"termokimya üzerine çalışmasından dolayı[19]
1921 Soddy, FrederickFrederick Soddy  Birleşik Krallık"radyoaktif maddelerin kimyasına dair bildiklerimize olan katkıları ve izotopların kökeni ve yapısı üzerine alıştırmalarından dolayı"[20]
1922 Aston, FrancisFrancis Aston  Birleşik Krallık"radyoaktif olmayan çok sayıda elementin izotoplarını keşfi ve tam sayı kuralını öne sürmesinden dolayı"[21]
1923 Pregl, FritzFritz Pregl  Avusturya
 Yugoslavya
"organik maddelerin mikroanalizi yöntemini keşfinden dolayı"[22]
1924Ödül verilmedi
1925 Zsigmondy, RichardRichard Zsigmondy  Weimar Cumhuriyeti
 Macaristan
"kolloid çözeltilerin heterojen yapısını göstermesi ve kullandığı yöntemlerden dolayı"[23]
1926 Svedberg, TheodorTheodor Svedberg  İsveç"çözülme sistemleri üzerine çalışmasından dolayı"[24]
1927 Wieland, HeinrichHeinrich Wieland  Weimar Cumhuriyeti"safra asitleri ile ilişkili maddelerin bileşimine dair araştırmalarından dolayı"[25]
1928 Windaus, AdolfAdolf Windaus  Weimar Cumhuriyeti"sterollerin yapısı ve vitaminlerle olan bağlantıları üzerine yaptığı araştırmasından dolayı"[26]
1929 Harden, ArthurArthur Harden  Birleşik Krallık"şeker fermantasyonu ve fermante edici enzimleri üzerine araştırmalarından dolayı"[27]
von Euler-Chelpin, HansHans von Euler-Chelpin  İsveç
 Almanya
1930 Fischer, HansHans Fischer  Weimar Cumhuriyeti"özellikle hemin sentezi olmak üzere, hemin ve klorofilin yapıları üzerine araştırmalarından dolayı"[28]
1931 Bosch, CarlCarl Bosch  Weimar Cumhuriyeti"kimyasal yüksek basınç yöntemleri konusuna dair icatları ve geliştirmelerinden [Haber süreci ile Bergius süreci] dolayı"[29]
Bergius, FriedrichFriedrich Bergius  Weimar Cumhuriyeti
1932 Langmuir, IrvingIrving Langmuir  ABD"yüzey kimyasında yaptığı keşifler ve araştırmalardan dolayı"[30]
1933Ödül verilmedi
1934 Urey, HaroldHarold Urey  ABD"ağır hidrojeni keşfinden dolayı"[31]
1935 Joliot-Curie, FrédéricFrédéric Joliot-Curie  Fransa"yeni radyoaktif elementleri sentezlemelerinden dolayı"[32]
Joliot-Curie, IrèneIrène Joliot-Curie  Fransa
1936 Debye, PeterPeter Debye  Hollanda"X ışınları ve elektronların gazlarda kırınımı ile dipol momentleri üzerine incelemeleri aracılığıyla moleküler yapı üzerine çalışmasından dolayı"[33]
1937 Haworth, NormanNorman Haworth  Birleşik Krallık"karbonhidratlar ve C vitamini üzerine araştırmalarından dolayı"[34]
Karrer, PaulPaul Karrer   İsviçre"karotenoidler, flavinler ve A ile B2 vitaminleri üzerine araştırmalarından dolayı"
1938 Kuhn, RichardRichard Kuhn  Nazi Almanyası
 Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
"karotenoidler ve vitaminler üzerine çalışmasından dolayı"[35]
1939 Butenandt, AdolfAdolf Butenandt  Nazi Almanyası"cinsiyet hormonları üzerine çalışmasından dolayı"[36]
Ružička, LavoslavLavoslav Ružička  Yugoslavya
  İsviçre
"polimetilenler ve yüksek terpenler üzerine çalışmasından dolayı"
1940Ödül verilmedi
1941
1942
1943 de Hevesy, GeorgeGeorge de Hevesy  Macaristan"kimyasal süreçleri inceleme amacıyla izotopları, izleyici olarak kullandığı çalışmasından dolayı"[37]
1944 Hahn, OttoOtto Hahn  Nazi Almanyası"ağır çekirdeklerin fisyonunu keşfinden dolayı"[38]
1945 Virtanen, ArtturiArtturi Virtanen  Finlandiya"özellikle yem korunması yöntemi olmak üzere, tarım ve beslenme kimyası alanındaki araştırma ve keşiflerinden dolayı"[39]
1946 Sumner, JamesJames Sumner  ABD"enzimlerin kristallenebilir olduklarını keşfinden dolayı"[40]
Northrop, John HowardJohn Howard Northrop  ABD"enzimleri ve virüs proteinlerini saf hâlde elde etmelerinden dolayı"
Stanley, WendellWendell Stanley  ABD
1947 Robinson, RobertRobert Robinson  Birleşik Krallık"özellikle alkaloidler olmak üzere, biyolojik öneme sahip bitki ürünleri üzerine araştırmalarından dolayı"[41]
1948 Tiselius, ArneArne Tiselius  İsveç"özellikle serum proteinlerinin karmaşık yapılarını ilgilendiren keşifleri olmak üzere, elektroforez ve adsorpsiyon analizi üzerine araştırmasından dolayı"[42]
1949Giauque, WilliamWilliam Giauque  ABD"özellikle maddelerin aşırı düşük sıcaklıklardaki davranışları olmak üzere, kimyasal termodinamik alanındaki katkılarından dolayı"[43]
1950 Diels, OttoOtto Diels  Batı Almanya"dien sentezini keşifleri ve geliştirmelerinden dolayı"[44]
Alder, KurtKurt Alder  Batı Almanya
1951 McMillan, EdwinEdwin McMillan  ABD"uranyum ötesi elementlerin kimyasına dair keşiflerinden dolayı"[45]
Seaborg, Glenn T.Glenn T. Seaborg  ABD
1952 Martin, ArcherArcher Martin  Birleşik Krallık"ayrıştırma kromatografisini keşiflerinden dolayı"[46]
Synge, RichardRichard Synge  Birleşik Krallık
1953 Staudinger, HermannHermann Staudinger  Batı Almanya"makromoleküler kimya alanındaki keşiflerinden dolayı"[47]
1954 Pauling, LinusLinus Pauling  ABD"kimyasal bağın yapısı üzerine araştırması ve karmaşık maddelerin yapılarının anlaşılması için bu araştırmayı uygulamasından dolayı"[48]
1955 du Vigneaud, VincentVincent du Vigneaud  ABD"özellikle bir polipeptit hormonun ilk kez sentezlemesi olmak üzere, biyokimyasal açıdan önemli olan sülfür bileşikleri üzerine çalışmasından dolayı"[49]
1956 Hinshelwood, CyrilCyril Hinshelwood  Birleşik Krallık"kimyasal reaksiyonların işleyişi üzerine yaptıkları araştırmalardan dolayı"[50]
Semyonov, NikolayNikolay Semyonov  Sovyetler Birliği
1957 Todd, AlexanderAlexander Todd  Birleşik Krallık"nükleotitler ve nükleotit koenzimleri üzerine çalışmasından dolayı"[51]
1958 Sanger, FrederickFrederick Sanger  Birleşik Krallık"proteinlerin, özellikle de insülinin yapısı üzerine çalışmasından dolayı"[52]
1959 Heyrovský, JaroslavJaroslav Heyrovský  Çekoslovakya"polarografik analiz yöntemlerini keşfi ve geliştirmesinden dolayı"[53]
1960Libby, WillardWillard Libby  ABD"arkeoloji, jeoloji, jeofizik ve diğer bilim dallarında, yaş belirlemesi için karbon-14'ü kullandığı yöntemden dolayı"[54]
1961 Calvin, MelvinMelvin Calvin  ABD"bitkilerin karbondioksit özümsemesi üzerine araştırmasından dolayı"[55]
1962 Perutz, MaxMax Perutz  Birleşik Krallık
 Avusturya
"küresel proteinlerin yapıları üzerine çalışmalarından dolayı"[56]
Kendrew, JohnJohn Kendrew  Birleşik Krallık
1963 Ziegler, KarlKarl Ziegler  Batı Almanya"kimya ve yüksek polimerler teknolojisi alanındaki keşiflerinden dolayı"[57]
Natta, GiulioGiulio Natta  İtalya
1964 Hodgkin, DorothyDorothy Hodgkin  Birleşik Krallık"önemli biyokimyasal maddelerin yapısını X ışını teknikleri ile belirlemesinden dolayı"[58]
1965 Woodward, RobertRobert Woodward  ABD"organik sentez sanatındaki olağanüstü başarılarından dolayı"[59]
1966 Mulliken, Robert S.Robert S. Mulliken  ABD"moleküler orbital yöntemiyle, kimyasal bağlar ve moleküllerin elektronik yapısını konu alan ana çalışmasından dolayı"[60]
1967 Eigen, ManfredManfred Eigen  Batı Almanya"aşırı hızlı kimyasal reaksiyonlarla ilgili çalışmalarından dolayı"[61]
Norrish, RonaldRonald Norrish  Birleşik Krallık
Porter, GeorgeGeorge Porter  Birleşik Krallık
1968 Onsager, LarsLars Onsager  ABD
 Norveç
"kendi adını taşıyan çift taraflı bağıntılarını keşfinden dolayı"[62]
1969Barton, DerekDerek Barton  Birleşik Krallık"konformasyon kavramının gelişmesi ve kimyada uygulanması konusundaki katkılarından dolayı"[63]
Hassel, OddOdd Hassel  Norveç
1970 Leloir, LuisLuis Leloir  Arjantin"şeker nükleotitleri ile karbonhidrat biyosentezindeki görevlerini keşfinden dolayı"[64]
1971 Herzberg, GerhardGerhard Herzberg  Kanada
 Batı Almanya
"moleküllerin, özellikle de serbest radikallerin, elektronik yapıları ve geometrileri bilgilerine olan katkılarından dolayı"[65]
1972 Anfinsen, ChristianChristian Anfinsen  ABD"ribonükleaz, özellikle de amino asit dizilimi ile biyolojik aktif konformasyonu arasındaki ilişki üzerine çalışmasından dolayı"[66]
Moore, StanfordStanford Moore  ABD"ribonükleaz molekülünün aktif merkezinin, kimyasal yapısıyla katalitik aktivitesi arasındaki bağlantının anlaşılmasına yönelik katkılarından dolayı"
Stein, WilliamWilliam Stein  ABD
1973Fischer, Ernst OttoErnst Otto Fischer  Batı Almanya"organometallerin kimyası üzerine bağımsız olarak gerçekleştirdikleri, sandviç bileşikler olarak adlandırılan öncü çalışmalarından dolayı"[67]
Wilkinson, GeoffreyGeoffrey Wilkinson  Birleşik Krallık
1974 Flory, PaulPaul Flory  ABD"makromoleküllerin fiziksel kimyası üzerine temel teorik ve deneysel çalışmasından dolayı"[68]
1975 Cornforth, JohnJohn Cornforth  Birleşik Krallık
 Avustralya
"enzimle katalizlenen reaksiyonların stereokimyası üzerine çalışmasından dolayı"[69]
Prelog, VladimirVladimir Prelog   İsviçre
 Yugoslavya
"organik molekül ve reaksiyonların stereokimyasına dair araştırmasından dolayı"
1976 Lipscomb, WilliamWilliam Lipscomb  ABD"boranların yapısı üzerine yaptığı, kimyasal bağlanmanın sorunlarını aydınlatan çalışmalarından dolayı"[70]
1977 Prigogine, IlyaIlya Prigogine  Belçika
 Sovyetler Birliği
"dengesizlik termodinamiğine, özellikle de dağıtıcı yapılar teorisine olan katkısından dolayı"[71]
1978Mitchell, PeterPeter Mitchell  Birleşik Krallık"kemiozmotik teorinin formülleştirilmesi aracılığıyla, biyolojik enerji aktarımının anlaşılmasına olan katkısından dolayı"[72]
1979Brown, HerbertHerbert Brown  ABD
 Birleşik Krallık
"sırasıyla, bor ve fosfor içeren bileşiklerin, önemli organik sentez reaktifleri olarak kullanımlarını geliştirmelerinden dolayı"[73]
Wittig, GeorgGeorg Wittig  Batı Almanya
1980 Berg, PaulPaul Berg  ABD"özellikle rekombinant DNA olmak üzere, nükleik asitlerin biyokimyası üzerine temel çalışmalarından dolayı"[74]
Gilbert, WalterWalter Gilbert  ABD"nükleik asitlerdeki baz dizilimlerinin belirlenmesiyle ilgili katkılarından dolayı"
Sanger, FrederickFrederick Sanger  Birleşik Krallık
1981 Fukui, KenichiKenichi Fukui  Japonya"bağımsız olarak geliştirdikleri, kimyasal reaksiyonların davranışını ilgilendiren teorilerinden dolayı"[75]
Hoffmann, RoaldRoald Hoffmann  ABD
 Polonya
1982 Klug, AaronAaron Klug  Birleşik Krallık"kristalografik elektron mikroskopisini geliştirmesi ve biyolojik önemi olan nükleik asit-protein komplekslerinin yapılarını açıklamasından dolayı"[76]
1983 Taube, HenryHenry Taube  ABD
 Kanada
"özellikle metal bileşiklerinde olmak üzere, elektron aktarımı reaksiyonlarının işleyişi üzerine çalışmasından dolayı"[77]
1984 Merrifield, BruceBruce Merrifield  ABD"katı bir matriste kimyasal senteze yönelik bir yöntem geliştirmesinden dolayı"[78]
1985 Hauptman, Herbert A.Herbert A. Hauptman  ABD"kristal yapılarının belirlenmesine yönelik doğrudan yöntemlerin geliştirilmesindeki olağanüstü başarılarından dolayı"[79]
Karle, JeromeJerome Karle  ABD
1986 Herschbach, DudleyDudley Herschbach  ABD"temel kimyasal süreçlerin dinamikleriyle ilgili katkılarından dolayı"[80]
Lee, Yuan T.Yuan T. Lee  ABD
 Tayvan
Polanyi, JohnJohn Polanyi  Kanada
 Macaristan
1987Cram, DonaldDonald Cram  ABD"yapıya özgü etkileşimi yüksek seçicilik gösteren moleküller geliştirmeleri ve kullanmalarından dolayı"[81]
Lehn, Jean-MarieJean-Marie Lehn  Fransa
Pedersen, CharlesCharles Pedersen  ABD
1988Deisenhofer, JohannJohann Deisenhofer  Batı Almanya"bir fotosentetik reaksiyon merkezinin üç boyutlu yapısını belirlemelerinden dolayı"[82]
Huber, RobertRobert Huber  Batı Almanya
Michel, HartmutHartmut Michel  Batı Almanya
1989 Altman, SidneySidney Altman  ABD
 Kanada
"RNA'nın katalitik özelliklerini keşiflerinden dolayı"[83]
Cech, ThomasThomas Cech  ABD
1990 Corey, Elias JamesElias James Corey  ABD"organik sentez teorisi ve metodolojisini geliştirmesinden dolayı"[84]
1991 Ernst, RichardRichard Ernst   İsviçre"yüksek çözünürlüklü nükleer manyetik rezonans (NMR) spektroskopsi metodolojisinin geliştirilmesine olan katkılarından dolayı"[85]
1992 Marcus, RudolphRudolph Marcus  ABD
 Kanada
"kimyasal sistemlerde elektron aktarımı reaksiyonları teorisine olan katkılarından dolayı"[86]
1993 Mullis, KaryKary Mullis  ABD"DNA tabanlı kimya üzerine yöntemlerin geliştirilmesine olan katkıları ile [...] polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemini icadından dolayı"[87]
Smith, MichaelMichael Smith  Kanada"DNA tabanlı kimya üzerine yöntemlerin geliştirilmesine olan katkıları ile [...] oligonükleotit tabanlı, alan hedefli mutajenezin oluşturulması ve protein çalışmaları için geliştirilmesine olan temel katkılarından dolayı"
1994 Olah, GeorgeGeorge Olah  ABD
 Macaristan
"karbokatyon kimyasına katkılarından dolayı"[88]
1995 Crutzen, PaulPaul Crutzen  Hollanda"atmosfer kimyası, özellikle ozon incelmesi ve oluşumuyla ilgili çalışmalarından dolayı"[89]
Molina, MarioMario Molina  Meksika
Rowland, SherwoodSherwood Rowland  ABD
1996 Curl, RobertRobert Curl  ABD"fullerenleri keşiflerinden dolayı"[90]
Kroto, HarryHarry Kroto  Birleşik Krallık
Smalley, RichardRichard Smalley  ABD
1997 Boyer, Paul D.Paul D. Boyer  ABD"adenozin trifosfat (ATP) sentezini sağlayan enzim mekanizmasını aydınlatmalarından dolayı"[91]
Walker, John E.John E. Walker  Birleşik Krallık
Skou, JensJens Skou  Danimarka"ilk iyon taşıyıcı enzimin, Na+, K+ -ATPazın keşfinden dolayı"
1998 Kohn, WalterWalter Kohn  ABD
 Avusturya
"yoğunluk fonksiyonları teorisini geliştirmesinden dolayı"[92]
Pople, JohnJohn Pople  Birleşik Krallık"kuantum kimyasında sayısal yöntemler geliştirmesinden dolayı"
1999 Zewail, AhmedAhmed Zewail  ABD
 Mısır
"femtosaniye spektroskopisi kullanarak kimyasal reaksiyonların geçiş durumları üzerine çalışmalarından dolayı"[93]
2000 Heeger, AlanAlan Heeger  ABD"iletken polimerleri keşifleri ve geliştirmelerinden dolayı"[94]
MacDiarmid, AlanAlan MacDiarmid  ABD
 Yeni Zelanda
Shirakawa, HidekiHideki Shirakawa  Japonya
2001Knowles, WilliamWilliam Knowles  ABD"kiral olarak katalizlenen hidrojenasyon reaksiyonları üzerine çalışmalarından dolayı"[95]
Noyori, RyōjiRyōji Noyori  Japonya
Sharpless, BarryBarry Sharpless  ABD"kiral olarak katalizlenen oksidasyon reaksiyonları üzerine çalışmasından dolayı"
2002 Fenn, JohnJohn Fenn  ABD"biyolojik makromoleküllerin tanımlanması ve yapılarının analizi için yöntemler ile [...] biyolojik makromoleküllerin kütle spektrometrisi analizleri için yumuşak desorpsiyon iyonizasyon yöntemlerini geliştirmelerinden dolayı"[96]
Tanaka, KoichiKoichi Tanaka  Japonya
Wüthrich, KurtKurt Wüthrich   İsviçre"biyolojik makromoleküllerin tanımlanması ve yapılarının analizi için yöntemler ile [...] çözelti hâlindeki biyolojik makromoleküllerin üç boyutlu yapılarının belirlenmesi için nükleer manyetik rezonans spektroskopisini geliştirmesinden dolayı"
2003 Agre, PeterPeter Agre  ABD"hücre zarlarındaki kanallar ile [...] su kanallarını keşfinden dolayı"[97]
MacKinnon, RoderickRoderick MacKinnon  ABD"hücre zarlarındaki kanallar ile [...] iyon kanallarının yapıları ve mekanikleri üzerine çalışmalarından dolayı"
2004 Ciechanover, AaronAaron Ciechanover  İsrail"ubikuitin aracılı protein yıkımının keşfinden dolayı"[98]
Hershko, AvramAvram Hershko  İsrail
 Macaristan
Rose, IrwinIrwin Rose  ABD
2005 Chauvin, YvesYves Chauvin  Fransa"organik sentezde metatez yöntemini geliştirmelerinden dolayı"[99]
Grubbs, RobertRobert Grubbs  ABD
Schrock, RichardRichard Schrock  ABD
2006 Kornberg, RogerRoger Kornberg  ABD"ökaryotik transkripsiyonun moleküler temelleri üzerine çalışmalarından dolayı"[100]
2007 Ertl, GerhardGerhard Ertl  Almanya"katı yüzeylerdeki kimyasal süreçler üzerine çalışmalarından dolayı"[101]
2008 Shimomura, OsamuOsamu Shimomura  Japonya"yeşil floresan proteini (GFP) keşifleri ve geliştirmelerinden dolayı"[102]
Chalfie, MartinMartin Chalfie  ABD
Tsien, RogerRoger Tsien  ABD
2009 Ramakrishnan, VenkatramanVenkatraman Ramakrishnan  ABD
 Birleşik Krallık
 Hindistan
"ribozomun yapısı ve işlevi üzerine çalışmalarından dolayı"[103]
Steitz, Thomas A.Thomas A. Steitz  ABD
Yonath, AdaAda Yonath  İsrail
2010 Heck, RichardRichard Heck  ABD"organik sentezdeki paladyum katalizeli çapraz bağlantıları keşiflerinden dolayı"[104]
Negishi, Ei-ichiEi-ichi Negishi  Japonya
Suzuki, AkiraAkira Suzuki  Japonya
2011 Şehtman, DanDan Şehtman  İsrail"kuazi kristalleri keşfinden dolayı"[105]
2012 Lefkowitz, RobertRobert Lefkowitz  ABD"G proteini kenetli reseptörler üzerine çalışmalarından dolayı"[106]
Kobilka, BrianBrian Kobilka  ABD
2013 Karplus, MartinMartin Karplus  ABD
 Avusturya
"karmaşık kimyasal sistemler için çok ölçekli modelleri geliştirilmesinden dolayı"[107]
Levitt, MichaelMichael Levitt  ABD
 Birleşik Krallık
 İsrail
Warshel, AriehArieh Warshel  ABD
 İsrail
2014 Betzig, EricEric Betzig  ABD"süper çözünürlüklü floresan mikroskopisini geliştirmelerinden dolayı"[108]
Hell, StefanStefan Hell  Almanya
 Romanya
Moerner, WilliamWilliam Moerner  ABD
2015 Lindahl, TomasTomas Lindahl  Birleşik Krallık
 İsveç
"DNA onarımının mekanik çalışmalarından dolayı"[109]
Modrich, PaulPaul Modrich  ABD
Sancar, AzizAziz Sancar  ABD
 Türkiye
2016 Sauvage, Jean-PierreJean-Pierre Sauvage  Fransa"moleküler makinelerin tasarımı ve sentezinden dolayı"[110]
Stoddart, FraserFraser Stoddart  ABD
 Birleşik Krallık
Feringa, Bernard L.Bernard L. Feringa  Hollanda
2017 Dubochet, JacquesJacques Dubochet   İsviçre"çözeltideki biyomoleküllerin yüksek çözünürlüklü yapı tayini için Kriyo-elektron mikroskobunu geliştirmelerinden dolayı"[111]
Frank, JoachimJoachim Frank  Almanya
 ABD
Henderson, RichardRichard Henderson  Birleşik Krallık
2018 Arnold, FrancesFrances Arnold  ABD"enzimlerin yönlendirilmiş evriminden dolayı"[112]
Smith, GeorgeGeorge Smith  ABD"peptitler ve antikorların faj gösterimlerinden dolayı"
Winter, GregoryGregory Winter  Birleşik Krallık
2019 Goodenough, JohnJohn Goodenough  ABD"lityum iyon pillerini geliştirmelerinden dolayı"[113]
Whittingham, StanleyStanley Whittingham  ABD
 Birleşik Krallık
Yoshino, AkiraAkira Yoshino  Japonya
2020 Charpentier, EmmanuelleEmmanuelle Charpentier  Fransa"genom düzenleme için bir yöntem geliştirmelerinden dolayı"[114]
Doudna, JenniferJennifer Doudna  ABD
2021 MacMillan, DavidDavid MacMillan  Birleşik Krallık"asimetrik organokatalizin geliştirilmesinden dolayı"[115]
List, BenjaminBenjamin List  Almanya
2022 Bertozzi, Carolyn R.Carolyn R. Bertozzi  ABD"click kimyasının ve biyoortogonal kimyanın geliştirilmesinden dolayı"[116]
Meldal, MortenMorten Meldal  Danimarka
Sharpless, BarryBarry Sharpless  ABD
2023 Moungi G. Bawendi (b. 1961)  ABD
 Fransa
 Tunus
"Kuantum noktalarının keşfi ve sentezi için"[117]
Louis E. Brus (b. 1943)  ABD
Alexey Ekimov (b. 1945)  Rusya

Ülkeye göre kazananlar

Ülke[b]Kazanma sayısı
 ABD&0000000000000079.00000079
 Birleşik Krallık&0000000000000035.00000035
 Almanya&0000000000000015.00000015
 Fransa&0000000000000011.00000011
 Batı Almanya&0000000000000009.0000009
 Japonya&0000000000000008.0000008
  İsviçre&0000000000000007.0000007
 Almanya&0000000000000006.0000006
 Kanada&0000000000000006.0000006
 İsrail&0000000000000006.0000006
 Macaristan&0000000000000005.0000005
 İsveç&0000000000000005.0000005
 Avusturya&0000000000000004.0000004
 Hollanda&0000000000000004.0000004
 Almanya&0000000000000003.0000003
 Yugoslavya&0000000000000003.0000003
 Rus İmparatorluğu&0000000000000002.0000002
 Norveç&0000000000000002.0000002
 Sovyetler Birliği&0000000000000002.0000002
 Yeni Zelanda&0000000000000002.0000002
 Avusturya-Macaristan İmparatorluğu&0000000000000001.0000001
 Finlandiya&0000000000000001.0000001
 Çekoslovakya&0000000000000001.0000001
 İtalya&0000000000000001.0000001
 Arjantin&0000000000000001.0000001
 Avustralya&0000000000000001.0000001
 Belçika&0000000000000001.0000001
 Polonya&0000000000000001.0000001
 Tayvan&0000000000000001.0000001
 Meksika&0000000000000001.0000001
 Danimarka&0000000000000001.0000001
 Mısır&0000000000000001.0000001
 Hindistan&0000000000000001.0000001
 Romanya&0000000000000001.0000001
 Türkiye&0000000000000001.0000001
 Rusya&0000000000000001.0000001
 Tunus&0000000000000001.0000001

Ayrıca bakınız

Notlar

Kaynakça

Dış bağlantılar